Amortyzatory w kolanach

Ryzyko uszkodzenia łąkotek wzrasta z wiekiem. Im jesteśmy starsi, tym mniej w ich strukturach elastycznych komórek, pogarsza się ich unaczynienie. Są bardziej podatne na urazy i zmiany zwyrodnieniowe, wolniej się regenerują. Łąkotkom szkodzi też długie klęczenie czy przeciągające się kucanie. A także intensywne ruchy zgięciowo-skrętne stawu kolanowego, typowe dla jazdy na nartach czy gry w piłkę nożną. Dlatego na urazy łąkotek narażone są osoby intensywnie uprawiające sport.

Uszkodzona łąkotka nie może prawidłowo spełniać swej roli. Powoduje ból w kolanie - może on być nagły i ostry. Bywa, że towarzyszy mu słyszalny trzask w stawie. Pojawia się obrzęk kolana, jego nadmierne ocieplenie i uczucie blokowania się czy usztywnienia. Ból nasila się przy chodzeniu i klękaniu. Możliwość wyprostu jest ograniczona. Kolano ustawia się w lekkim zgięciu - tak mu jest najwygodniej. Może podczas chodzenia "uciekać", tzn. noga robi się niestabilna.

Najłagodniejsza postać schorzenia to przeciążenie łąkotki - mogą do niego doprowadzić także drobniejsze, powtarzające się urazy. Dolegliwość ta częściej dotyka kobiety niż mężczyzn; przypisuje się to zmianom hormonalnym, które z wiekiem osłabiają mięśnie i stawy. Zwykle przeciążenia leczy się fizykoterapią. Jej główne elementy to krioterapia, lasero- i magnetoterapia. Zabiegi te zmniejszają dolegliwości . Jeżeli jednak doszło do pęknięcia łąkotki, nie wyleczą istoty choroby.

Czasem jedynym skutecznym sposobem leczenia uszkodzonej łąkotki jest operacja. Wtedy robi się artroskopię stawu kolanowego, by ocenić uszkodzenia. W diagnostyce stosuje się też badanie USG lub rezonans magnetyczny. Jeśli to konieczne, artroskopowo usuwa się uszkodzony fragment łąkotki, wystający poza naturalny obrys - a pozostałą część przycina się i wygładza. Czasem wystarczy zszycie uszkodzonego fragmentu łąkotki. Czasy, kiedy się ją usuwało, już minęły. Taki zabieg powodował wielokrotny wzrost ryzyka rozwoju zwyrodnień stawu! Dziś całą łąkotkę usuwa się tylko wtedy, gdy zastępuje się ją nową. Najlepiej przeszczepić łąkotkę od innego człowieka, ale z braku "części" stosuje się materiały zamienne: macierz kolagenową, ścięgna i polimery syntetyczne. Ważne jest, by przeszczepu dokonać jak najszybciej po uszkodzeniu; to zapobiega rozwojowi zmian zwyrodnieniowych.

Pełną sprawność ruchową odzyskujemy średnio 3 miesiące po zabiegu. Bezpośrednio po nim konieczne jest unieruchomienie kolana w zgięciu 30 stopni na 3-6 tygodni. Pomaga w tym stabilizator, który ogranicza wykonywanie ruchów zgięcia i wyprostu stawu, odciąża go i stabilizuje rzepkę. Chłodzenie okolicy kolana i trzymanie nogi w uniesionej pozycji zapobiega opuchliznom. Ważna jest też profilaktyka przeciwzakrzepowa: skrzepliny są groźnym powikłaniem wszystkich operacji, a zwłaszcza ortopedycznych.