Artretyzm, choroba stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) potocznie nazywane jest artretyzmem lub gośćcem przewlekle postępującym. Choruje na nie około 2,4 mln Polaków, trzykrotnie więcej kobiet niż mężczyzn. Przypuszcza się, że RZS jest dziedziczne. Wiadomo, że ma związek z pracą układu odpornościowego. Zdarza się, że zwraca się on przeciw tkankom i stawom i zaczyna je niszczyć. Może zaatakować każdy staw, ale najczęściej niszczy te w dłoniach, nadgarstkach, łokciach, kolanach, biodrach, szyi i barkach. RZS może mieć związek z infekcjami bakteryjnymi czy wirusowymi, które zakłócają pracę układu odpornościowego.

Stan zapalny zaczyna się w błonie maziowej torebki stawowej. Zaatakowana chorobą, przestaje spełniać funkcję ochronną. Stopniowo dochodzi do uszkodzenia kolejnych elementów stawu - chrząstki, kości, więzadeł. Prowadzi to do stopniowego niszczenia stawu, jego deformacji i unieruchomienia. Charakterystyczne dla RZS jest to, że stawy chorują symetrycznie - jednocześnie np. w prawej i lewej dłoni. Pojawia się poranna sztywność stawów. Czasem chory potrzebuje nawet kilku godzin, by je rozruszać. Stawy bolą i są obrzęknięte. W tej fazie może wystąpić gorączka, szybkie męczenie się, uczucie ogólnego znużenia, bezsenność, nocne poty, brak apetytu, utrata masy ciała. Z czasem stawy ulegają deformacji. RZS może mieć powikłania pozastawowe. Najczęściej występują podskórne guzki reumatoidalne (najczęściej na przedramionach). Może też dojść m.in. do uszkodzenia nerek, płuc, serca. RZS charakteryzuje się okresami zaostrzeń przeplatanymi fazami remisji (wycofania się objawów). Rzadko przebiega w sposób ciągły. Nieleczone uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Może prowadzić do kalectwa, a nawet przedwczesnej śmierci. W terapii stosuje się leki działające objawowo - maści łagodzące objawy choroby, czyli ból i obrzęk stawów. A także środki spowalniające procesy, które niszczą stawy i inne narządy. Ogromne znaczenie ma gimnastyka lecznicza. Ćwiczenia stawów na specjalnych drążkach i ze specjalnymi obciążeniami wzmacniają mięśnie, które z kolei stabilizują stawy. Ważna jest prawidłowa waga ciała, bo każdy zbędny kilogram obciąża stawy i utrudnia rehabilitację. Chorego trzeba też nauczyć, jak unikać pogłębiania deformacji stawów (np. przez niewłaściwe układanie rąk). A także jak ułatwiać sobie codzienne czynności (np. używać sztućców o grubszych trzonkach).

Krioterapia, czyli leczenie zimnem, działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie. W specjalnych komorach (panuje w nich temp od -65°C do -110°C) schładza się całe ciało.

Leczenie ciepłem (tylko w okresach remisji) zwiększa ukrwienie, rozluźnia napięcie mięśni, pobudza przemianę materii. Stosuje się je miejscowo w postaci mieszanki bagna i parafiny.

Elektroterapia, czyli leczenie prądem o różnej częstotliwości. Jedną z jej form jest jonoforeza, która ułatwia wchłanianie przez skórę substancji zawartych w lekach. Substancje czynne można też wprowadzać do organizmu przez skórę za pomocą terapii ultradźwiękowej. konsultacja:

dr Ewa Pędzich-Placha, lekarz chorób wewn.