Biegunka - ostra lub przewlekła. Jak leczyć?

Charakteryzuje się częstym oddawaniem luźnych, wodnistych stolców połączonych z bolesnymi skurczami jelit. Mogą towarzyszyć jej mdłości, wymioty, brak apetytu, osłabienie oraz gorączka. Biegunki dzielimy na ostre i przewlekłe.

Zaczyna się nagle i może trwać od kilku do 10 dni. Najczęściej jej przyczyną są przenoszone drogą kropelkową zakażenia wirusowe (np. tzw. grypa żołądkowa), bakteryjne lub toksyny bakteryjne (np. pałeczka salmonelli lub gronkowiec) spożyte wraz z pokarmem. Drażnią one błonę śluzową jelit i w związku z tym więcej płynu przechodzi z naczyń krwionośnych do jelita.

Biegunki wywołane zakażeniami wirusowymi i bakteryjnymi zwykle ustępują samoistnie. Podczas ich trwania trzeba dużo pić, by nie dopuścić do odwodnienia organizmu. Zaleca się też uzupełnianie soli mineralnych, np. w postaci doustnych płynów nawadniających z apteki. Są to np. Orsalit, Sanolit, Zdrovit Litorsal.

Można też przygotować roztwór z soli kuchennej – łyżeczka soli na litr przegotowanej wody. W ciągu dnia najlepiej wypić 2 l. Niektórym pomaga herbatka rumiankowa lub miętowa i odgazowawana cola. Można też sięgnąć po preparaty apteczne hamujące luźne stolce, np. Smectę, Stoperan, węgiel leczniczy.

W pierwszych dniach biegunki wskazana jest ryżowa dieta kleikowa, pieczone jabłka, sucharki. W trzecim dniu można wprowadzać inne lekkostrawne produkty (jaja na miękko, gotowane mięsa, lane kluski, drobne kasze). Z owoców można jeść tylko czarne jagody (surowe, gotowane, mrożone, suszone). Zawierają dużo garbników, które powstrzymują dolegliwości.

Należy unikać mleka i jego przetworów, surowych warzyw i owoców, soków owocowych (głównie jabłkowego i z winogron), słodyczy, potraw ostrych, smażonych, gorących i bardzo zimnych.

Wody gazowanej, mocnej kawy, herbaty i alkoholu pod każdą postacią. Produkty te drażnią błonę śluzową żołądka i jelit.

Alergia pokarmowa – najczęściej jest to nietolerancja glutenu zawartego głównie w pszenicy lub laktozy w mleku. Przy nietolerancji glutenu trzeba wyeliminować wszystkie produkty zawierające tę substancję.

Gdy przyczyną biegunki jest laktoza, trzeba zrezygnować z mleka krowiego i jego przetworów. Dozwolony jest tylko jogurt.

Leki – najczęściej jest to reakcja na antybiotyki i preparaty zobojętniające stosowane w chorobie wrzodowej. A także leki na nadciśnienie i przeciwzapalne.

Jeśli biegunka występuje pod wpływem antybiotyku, który narusza florę bakteryjną jelit, pomogą probiotyki (tzw. „dobre bakterie”) przywracające równowagę bakteryjną w jelitach (np. Acidolac, Multilac, Trilac). Gdy biegunkę wywołują inne leki, trzeba poprosić lekarza, by zmienił je na inne.

Niepokój i stres. To częste powody biegunek. Gdy się je opanuje, dolegliwości ustępują.

Nie jest tak burzliwa jak ostra, ale za to ciągnie się tygodniami lub jeszcze dłużej. Czasem w luźnym stolcu pojawia się krew, śluz lub ropa, niestrawione resztki pokarmowe.

Bywa, że chory chudnie, gorączkuje, nie ma apetytu, jest osłabiony. Najczęściej przyczyną biegunki przewlekłej są choroby trzustki, mukowiscydoza, choroby zapalne jelit (choroba Leśniewskiego Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego).

Przedłużającej się biegunki w żadnym razie nie wolno lekceważyć. Koniecznie trzeba odwiedzić lekarza, który znajdzie przyczynę problemu i podejmie odpowiednie leczenie.

Zaniedbana biegunka przewlekła prowadzi do poważnych niedoborów elektrolitów, aminokwasów, witamin, żelaza oraz innych substancji. A nawet do groźnego wyniszczenia organizmu.

Zdarza się u 40 proc. turystów, którzy wyjeżdżają daleko od domu, zwłaszcza do „ciepłych krajów”.

Najczęściej jest reakcją organizmu na zmianę wody i kuchni, nieodpowiednie warunki sanitarne i higieniczne. Mogą ją wywołać wirusy i bakterie.

Należy pamiętać o częstym myciu rąk i niespożywaniu pokarmów niewiadomego pochodzenia. Warto zabrać z sobą probiotyki i preparaty hamujące biegunki.

Konsultacja: dr Alicja Kuciej, lekarz medycyny