Bielactwo: Przyczyny, objawy i leczenie

Bielactwo to choroba polegająca na wymieraniu melanocytów, czyli komórek odpowiedzialnych za pigment skóry. W efekcie na skórze tworzą się białe plamy i przebarwienia, schorzenie czasem obejmuje też włosy, a nawet tęczówkę oka. Wyróżnia się bielactwo wrodzone i nabyte. To pierwsze jest uwarunkowane genetycznie, a objawy widoczne są już po porodzie. Z kolei bielactwo nabyte może być efektem częściowego dziedziczenia, ale też reakcji organizmu na warunki środowiskowe. Przyczyny choroby nie zostały jednoznacznie określone, ale z dużym prawdopodobieństwem uważa się, że odpowiadają za nie autoimmunologiczne reakcje organizmu, które wyniszczają melanocyty. Depigmentację skóry klasyfikuje się także pod kątem rozmieszczenia plam na ciele. Bielactwo niesegmentowe obejmuje całe ciało, a plamy pojawiają się na dużych obszarach ciała po obu jego stronach. Z kolei bielactwo segmentowe jest o wiele rzadszym rodzajem schorzenia i charakteryzuje się występowaniem plam jedynie na prawej lub lewej części ciała. Ryzyko wystąpienia bielactwa jest większe u osób zmagających się z cukrzycą oraz chorobami tarczycy.

Bielactwo wrodzone jest widoczne już od pierwszych chwil od narodzin. Skóra dziecka ma bardzo cienką i jasną skórę, spod której prześwitują naczynia krwionośne. Widoczne są też niewielkie przebarwienia, które z upływem czasu się powiększają i łączą w większe połacie. U niektórych osób włosy mogą mieć też biały lub biało-żółty kolor, a tęczówki oka stać się bezbarwne (bardzo rzadkie przypadki).

Bielactwo nabyte ujawnia się najczęściej między 10. a 20. rokiem życia. Plamy zazwyczaj występują na obszarze całego ciała, przeważnie na głowie, twarzy, grzbietowej części dłoni i rąk, skórze narządów płciowych, stopach, łokciach i kolanach. Białe plamy charakteryzują się brzegami o ciemniejszym zabarwieniu. Znacznie bardziej widoczne są u osób o ciemniejszej karnacji.

Wciąż nie opracowano w pełni skutecznych sposobów leczenia bielactwa. Najlepsze efekty dają naświetlania specjalnymi lampami przy jednoczesnym stosowaniu leków uczulających na światło (terapia PUVA). Inną opcją jest autoprzeszczep zdrowej skóry w miejsce chorego naskórka. Obecnie coraz bardziej popularne jest też leczenie sterydami. Wszystkie metody przynoszą efekt jedynie we wczesnej fazie choroby (dlatego ważne jest szybkie zgłoszenie się do lekarza) i pozwalają zmniejszyć liczbę lub wielkość plam.

Bielactwo nie jest chorobą zagrażającą życiu – plamy nie bolą ani nie powodują innych dolegliwości. Jednak u wielu osób mogą przyczyniać się do problemów psychicznych – depresji, lęku przed pojawieniem się kolejnych plam, stresu związanego z kontaktem z nowymi osobami. W takich przypadkach konieczna jest terapia psychologiczna. Osoby zmagające się z bielactwem powinny też unikać słońca oraz stosować fotoprotekcję (najlepiej kremy z filtrem SPF 50), ponieważ białe plamy bez pigmentu pozbawione są jakiejkolwiek naturalnej ochrony przed promieniowaniem. Nawet krótkotrwałe przebywanie na słońcu może prowadzić do poparzeń.