Ból w piersiach: Ważny sygnał

Takie dolegliwości mogą być spowodowane problemami z sercem lub płucami, ale także kręgosłupem, układem pokarmowym, drogami żółciowymi. Bywają też echem przebytej w dzieciństwie choroby zakaźnej. Oto pomocne wyjaśnienia lekarza, dzięki którym łatwiej zorientujesz się, co faktycznie ci dolega.

Zamostkowy, promieniujący do żuchwy, szyi, ramion

Jeśli pojawia się nagle, np. wkrótce po silnie stresującej sytuacji, może świadczyć o zawale serca, zwłaszcza u osoby chorej na nadciśnienie i miażdżycę tętnic.

● Dodatkowe objawy: Ból jest tępy, piekący lub kłujący. Towarzyszy mu uczucie ucisku w klatce piersiowej. Występują też: duszności, przyspieszona praca serca w połączeniu z ledwo wyczuwalnym pulsem, bladość skóry, osłabienie, zimne poty, dezorientacja, a także lęk przed śmiercią. Niekiedy pojawiają się nudności i wymioty.

● Pierwsza pomoc: Jeśli obawiasz się, że możesz mieć zawał, wezwij pogotowie (tel. 998 lub 112). W oczekiwaniu na przyjazd karetki połóż się i oddychaj spokojnie. Nie próbuj kasłać, to nie jest dobry sposób na poprawę pracy serca. Możesz za to trzymać nogi lekko w górze.

● Wskazane badania: Lekarz wykrywa zawał na podstawie wyników badań, takich jak: EKG spoczynkowe, stężenie troponiny i kinazy kreatynowej we krwi, ECHO serca.

● Skuteczne leczenie: W pierwszej kolejności zwykle lekarz zaleca leki przeciwzakrzepowe (np. z kwasem acetylosalicylowym, heparyną, klopidogrelem) oraz zmniejszające stężenie cholesterolu (tzw. statyny). Gdy poczujesz się lepiej, może przepisać ci środki zmniejszające obciążenie serca i poprawiające jego wydolność (tzw. beta-blokery).

Zamostkowy, promieniujący do lewego barku

Występujący w trakcie lub po infekcji wirusowej (np. grypie) albo bakteryjniej (np. anginie, gruźlicy), ale także np. po przebytym zawale serca bywa ostrzeżeniem przed zapaleniem osierdzia.

● Dodatkowe objawy: Ból ma charakter kłucia. Nasila się podczas głębokiego wdechu, kaszlu, leżenia, a także skręcenia tułowia. Możesz mieć gorączkę, nabrzmiałe żyły na szyi i spuchnięte kostki oraz podudzia.

● Pierwsza pomoc: Wezwij karetkę lub jak najszybciej zgłoś się do lekarza. Aby zmniejszyć odczuwanie bólu, siedź z tułowiem pochylonym do przodu. Głowę możesz oprzeć na dłoni.

● Wskazane badania: Zapalenie osierdzia lekarz może wykryć już podczas osłuchiwania klatki piersiowej stetoskopem. Choroba powoduje charakterystyczne szmery (skutek pocierania o siebie blaszek osierdzia). Zazwyczaj zleca też EKG spoczynkowe oraz ECHO serca.

● Skuteczne leczenie: Zależy od ilości płynu nagromadzonego w sercu. Gdy jest ona nieduża, wystarczyć mogą niesteroidowe leki przeciwzapalne i ew. likwidujące przyczynę choroby (np. antybiotyki).

Z obu boków klatki piersiowej

Jeśli ostatnio miałaś dużo stresów, ciężko pracowałaś, mało wypoczywałaś, źle się odżywiałaś, uważaj na zapalenie płuc.

● Dodatkowe objawy: Ból nasila się przy głębokim oddychaniu i kaszlu. Możesz odkrztuszać żółtą lub zieloną ropną plwocinę, mieć gorączkę, dreszcze, poty i duszności. Twoje samopoczucie jest bardzo złe.

● Pierwsza pomoc: By zmniejszyć dolegliwości w klatce piersiowej, możesz zażyć środek przeciwbólowy (np. z paracetamolem). Na własną rękę nie stosuj żadnych leków przeciwkaszlowych. Pij dużo ciepłych płynów, by zapobiec odwodnieniu organizmu oraz rozrzedzić wydzielinę w drogach oddechowych i ułatwić odkrztuszanie.

● Wskazane badania: Lekarz jest w stanie stwierdzić zapalenie płuc, badając cię stetoskopem (i słysząc charakterystyczne trzeszczenia), a także na podstawie wyników RTG płuc, morfologii, badania poziomu CRP we krwi.

● Skuteczne leczenie: W zdrowieniu pomogą ci antybiotyki, środki ułatwiające odkrztuszanie i przeciwbólowe.

Obustronny, w przedniej części klatki

Może pochodzić od kręgosłupa i być objawem stanu zapalnego stawów mostkowo- żebrowych oraz mostkowo- obojczykowych.

● Dodatkowe objawy: Ból jest ostry lub gniotący. Wzmaga się, gdy kichasz lub kaszlesz, a także skręcasz tułów. Również - pod wpływem dotyku.

● Pierwsza pomoc: Unikaj wysiłku fizycznego, podnoszenia i przenoszenia przedmiotów, skrętnych ruchów tułowiem. Połóż się i przykładaj do klatki na zmianę ciepłe i chłodne okłady (ale zaprzestań tego, jeśli nie przynoszą rezultatu albo nasilają ból).

● Wskazane badania: Zwykle nie są potrzebne żadne testy, bo lekarz najczęściej rozpoznaje schorzenie na podstawie dolegliwości, które zgłasza pacjent, a także badając palpacyjnie klatkę piersiową i oceniając nasilenie bólu.

● Skuteczne leczenie: Najczęściej wystarczy przyjmować niesteroidowe leki zapalne. Gdy ból jest nasilony, lekarz przepisuje silniej działające leki przeciwbólowe oraz ew. uspokajające. Zawsze też zaleca odpoczynek w łóżku, a dodatkowo np. fizjoterapię.

Jednostronny

Może być spowodowany półpaścem, czyli atakiem wirusa ospy wietrznej (ukrytego w organizmie jeszcze z czasów dzieciństwa i dotąd uśpionego).

● Dodatkowe objawy: Piekący lub kłujący, pulsujący ból wyraźnie narasta pod wpływem nawet delikatnego dotyku. Możesz odczuwać świąd lub mrowienie skóry na klatce piersiowej, a także mieć stan podgorączkowy i uskarżać się na ból głowy. Po 3-4 dniach typowe są zmiany skórne: skupiska grudek, następnie pęcherzyków oraz krost.

● Pierwsza pomoc: Unikaj dotykania klatki piersiowej. Zażyj niesteroidowy lek przeciwzapalny.

● Wskazane badania: Lekarz rozpozna półpasiec na podstawie zgłaszanych przez ciebie dolegliwości i zaobserwowanych objawów, a także informacji o przebytej w przeszłości ospie wietrznej.

● Skuteczne leczenie: Półpasiec leczy się za pomocą środków przeciwwirusowych (z acyklowirem lub walacyklowirem), a dodatkowo np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Zamostkowy i promieniujący do pleców

Takie dolegliwości mogą mieć związek z refluksem żołądkowo-przełykowym, czyli cofaniem się treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Schorzeniu sprzyjają m.in.: nadwaga, stosowanie doustnej antykoncepcji, a także przyjmowanie leków przeciwko nadciśnieniu, chorobie niedokrwiennej i schorzeniom płuc.

● Objawy dodatkowe: Piekący lub gniotący ból dokucza ci najbardziej po jedzeniu, a także gdy się pochylasz lub leżysz na plecach. Często masz uczucie kluski w gardle, męczy cię zgaga, odbija ci się kwaśną treścią żołądkową. Miewasz chrypkę i suchy kaszel.

● Pierwsza pomoc: Wypij szklankę ciepłego mleka (zobojętni kwasy żołądkowe).

● Pomocne badania: To np. gastroskopia. Choć nie należy do najprzyjemniejszych, pozwala jednoznacznie stwierdzić refluks.

● Skuteczne leczenie: Lekarz zaleci ci przede wszystkim... zmianę sposobu odżywiania się - mniejsze, za to częstsze i lekkostrawne posiłki. Do tego np. leki zmniejszające wydzielanie kwasu w żołądku.

Pod żebrami, z prawej strony

Jego przyczyną może być kamica żółciowa (zwłaszcza jeśli masz wysoki poziom trójglicerydów we krwi, chorujesz na cukrzycę, występuje u ciebie nadwaga lub otyłość).

● Dodatkowe objawy: Ból pojawił się nagle, po obfitym, tłustym posiłku, jest bardzo silny i napadowy. Masz nudności, wymioty, jadłowstręt.

● Pierwsza pomoc: Postaraj się leżeć nieruchomo. Zażyj środek rozkurczowy (np. z drotaweryną lub hioscyną, z apteki bez recepty) lub przeciwbólowy (np. z paracetamolem). Nic nie jedz ani nie pij.

● Wskazane badania: Badanie USG jamy brzusznej dostarczy lekarzowi informacji o liczbie, wielkości i lokalizacji kamieni.

● Skuteczne leczenie: Zwykle wystarczy przyjmować leki j.w.

W dole klatki piersiowej oraz w nadbrzuszu

Sprawcą tego rodzaju dolegliwości może być choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy (szczególnie, jeśli masz grupę krwi 0, palisz papierosy, przyjmujesz dużo leków przeciwbólowych).

● Dodatkowe objawy: Ból jest piekący, pojawia się głównie na czczo, w nocy lub wcześnie rano (co może wskazywać na wrzód żołądka) albo 1-3 godziny po posiłku (jeśli choruje dwunastnica). 

● Pierwsza pomoc: Spróbuj zjeść niewielką porcję czegoś lekkostrawnego (np. kawałek czerstwej bułki, ryżankę, sucharki, gotowane ziemniaki). Wypij kleik z siemienia lnianego - łyżeczkę nasion zalej szklanką wody, gotuj na wolnym ogniu, aż płyn nabierze konsystencji kisielu. Usiądź i pochyl się do przodu.

● Wskazane badania: Przy podejrzeniu choroby wrzodowej trzeba sprawdzić, na ile poważne są zmiany w śluzówce żołądka i dwunastnicy, a także czy spowodowała je bakteria H.pylorii. Pozwala na to gastroskopia w połączeniu z testem urazowym lub badaniem histopatologicznym wycinków.

● Skuteczne leczenie: Najczęściej lekarz zaleca antybiotyki i równocześnie leki, które zmniejszą wydzielanie kwasu żołądkowego. Ważne jest też, byś przeszła na odpowiednią dietę (doradzi ją lekarz).

Rozległy, z przodu klatki piersiowej

Tak możesz reagować na silny stres, zwłaszcza gdy jesteś przemęczona, osłabiona, niewyspana, źle odżywiona.

● Dodatkowe objawy: To np.: duszność, kołatanie serca, niepokój, wzmożona potliwość, ból głowy.

● Pierwsza pomoc: Spróbuj uspokoić nerwy, idąc na spacer do parku lub lasu. Jeśli nie masz takiej możliwości, otwórz okno, patrz na zieleń i oddychaj głęboko.

● Wskazane badania: Aby ocenić, w jakiej ogólnej kondycji jest twój organizm, lekarz może poprosić cię, byś zrobiła np. morfologię krwi, poziom magnezu, stężenie cholesterolu i trójglicerydów oraz cukru, EKG spoczynkowe.

● Skuteczne leczenie: W pozbyciu się dolegliwości na tle nerwowym pomóc może ci psychoterapia (bezpłatna ze skierowaniem od lekarza pierwszego kontaktu i w placówkach, które mają podpisaną umowę z NFZ). Zadbaj też o bardziej higieniczny tryb życia, np. codzienny odpoczynek (najlepiej w ruchu).

Sprzyjają zdrowotnym kłopotom

Nieleczona próchnica. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z jej szkodliwości dla organizmu. Tymczasem faktem jest, że bakterie odpowiedzialne za powstawanie ubytków i rezydujące w nich mogą przenieść się z jamy ustnej w głąb dróg oddechowych i spowodować zapalenie płuc.

Palenie papierosów. Nie tylko jest źródłem toksyn dla naczyń krwionośnych, mięśnia sercowego i układu oddechowego (co sprzyja np. zawałowi serca lub zapaleniu płuc), ale także osłabia naszą odporność (przez co łatwiej o rozwój np. półpaśca).

Konsultacja: spec. med. rodz. Hanna Dolińska, Przychodnia w Warszawie.