Co kolor oczu mówi o Twoim zdrowiu?
“Oczy są zwierciadłem duszy”. Czytać można w nich jak w książce o ludzkich emocjach, niepokojach, niektórzy z kolorem oczu wiążą także konkretne cechy charakteru. Z naukowego punku widzenia o barwie tęczówki decydują geny, które odpowiadają za ogromną liczbę możliwych kombinacji kolorów oczu, ale również położenie geograficzne. Kolor oczu jest bowiem wytworzonym w procesie ewolucji elementem przystosowania się człowieka do warunków środowiska. I tak, w rejonach o dużym nasłonecznieniu ludzie najczęściej mają ciemne tęczówki, a tam, gdzie słońce występuje rzadko – jasne. Kolor oczu przyczynia się też do zwiększenia ryzyka wystąpienia pewnych chorób.
Pierwszym objawem zaćmy jest zamglenie pojawiające się na źrenicy oka. Prowadzi do upośledzenia ostrości widzenia, nierzadko do ślepoty. Choroba ta występuje najczęściej u osób powyżej 60 roku życia, a badania pokazują, że w większym stopniu narażeni na jej wystąpienie są osoby o ciemnym kolorze oczu. American Journal of Ophthalmology opublikował badania, z których wynika, że ryzyko zaćmy jest u nich większe o 1,5-2,5 razy niż u osób o jasnych oczach.
Skuteczna ochrona oczu przed promieniami UV stanowi najlepszą profilaktykę. Dlatego wraz z nadejściem lata wszyscy ciemnoocy powinni zaopatrzyć się w okulary z wysokim filtrem.
Badania przeprowadzone w 2012 roku i opublikowane na łamach czasopisma Nature pokazują, że bielactwo, czyli choroba powodująca zaburzenia w produkcji melaniny, rzadziej dotyka ludzi o niebieskim kolorze oczu. W badaniu wzięło udział 3000 osób rasy białej chorych na bielactwo. 27% z nich miało oczy koloru niebieskiego, 30% zielonego lub piwnego, a 43% brązowego (warto pamiętać, że niebieski kolor oczu jest najczęściej spotykanym kolorem wśród rasy białej i występuje aż u 52% osób).
Badania pokazały również, że dwa główne geny odpowiadające za niebieski kolor oczu, TYR i OCA2 , zmniejszają ryzyko wystąpienia bielactwa.
Te same czynniki, które osoby o niebieskich oczach chronią przed bielactwem, powodują zwiększone ryzyko zachorowania na czerniaka skóry. Pod względem genetycznym choroby te są dwiema skrajnościami, dlatego geny, które sprzyjają rozwojowi jednej choroby, chronią przed drugą. Naukowcy podejrzewają, że bielactwo to nadczynność systemu odpornościowego, która polega na wyszukiwaniu i niszczeniu komórek z wczesnym stopniem rozwoju czerniaka. Teoria ta wymaga jednak dalszych badań.
Jeśli masz oczy piwne lub brązowe i wybierasz się na wieczornego drinka ze swoimi niebiesko- lub zielonookimi przyjaciółmi, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że zaszumi ci w głowie szybciej niż pozostałym. Natomiast badania opublikowane w 2001 roku w Personality and Individual Differences pokazały, że po alkohol sięgają częściej osoby o jasnych oczach, najczęściej niebieskich. Okazuje się więc, że chociaż jasnoocy wolniej się upijają, to tym samym są mają większą skłonność do topienia smutków w alkoholu, co prowadzi do uzależnienia.
Badania, które doprowadziły do sformułowania takiego wniosku, przeprowadzono na grupie kobiet przed i po porodzie. Okazało się, że kobiety z jasnymi oczami mają wyższą odporność na ból i w jego obliczu odczuwają mniejszy dyskomfort. Przed porodem, kobiety o oczach piwnych lub brązowych były bardziej zaniepokojone i miały problemy ze snem, a podane im leki przeciwbólowe wykazały silniejsze działanie, co sugeruje większą wrażliwość na ból.
Zwyrodnienie plamki żółtej jest jedną z najczęstszych przyczyn utraty wzroku po 50 roku życia. Choroba ta polega na uszkodzeniu części oka w pobliżu siatkówki i początkowo objawia się zamglonym obrazem widzenia. Specjaliście twierdzą, że obok uwarunkowań genetycznych i nałogowego palenia tytoniu, jasny kolor oczu może nawet dwukrotnie zwiększyć ryzyko zachorowania. Tłumaczy się to mniejszą ilością melaniny w siatkówce oka.
Niezależnie od tego, czy nasze tęczówki są brązowe czy zielone, warto patrzeć głęboko w oczy swojemu odbiciu w lustrze i śledzić zmiany, które mogą pojawić się na tęczówce i twardówce, ponieważ często jest to pierwszy sygnał, że z naszym organizmem jest coś nie tak. Mocno zaczerwieniona twardówka może oznaczać alergię, a pojawienie się żółtych plam – problemy z wątrobą. Zmiana koloru jednego oka może sygnalizować chorobę dziedziczną, nowotwór lub zespół Waardenburg, któremu dodatkowo towarzyszy niedosłuch i plamy bielacze na skórze. Jeśli zauważysz niepokojące zmiany, koniecznie skonsultuj się z lekarzem, który postawi trafną diagnozę i w razie konieczności rozpocznie leczenie.