Co oznaczają trzaski w stawach?
Trzaski i zgrzyty w stawach przy wstawaniu czy poruszaniu się to częste zjawisko występujące nawet u młodych osób. Jeśli nie towarzyszą im inne objawy, np. ból czy opuchlizna, najprawdopodobniej przyczyną są zmiany anatomiczne o podłożu genetycznym. Zdarza się jednak, że w ten sposób objawiają się groźne niedobory, które uszkadzają chrząstkę stawową i mogą prowadzić do trwałych zwyrodnień. Trzaski w stawach to również częsty efekt urazów, przeciążeń (np. podczas uprawiania sportu) czy otyłości. Niestety, może to być także zapowiedź poważnych chorób, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów. Brak odpowiedniego leczenia prowadzi do postępującej niepełnosprawności. Sprawdź, jakie są najczęstsze przyczyny trzasków w stawach.
Początkiem problemów ze stawami mogą być niedobory witamin i minerałów. Kluczowe są wapń, witamina C i D, witaminy z grupy B oraz nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Są one budulcem chrząstki i mazi stawowej (naturalnego smaru chroniącego kości przed ścieraniem się) oraz stymulują produkcję kolagenu. Ich niedobór prowadzi do osłabienia struktur stawu, a następnie trzasków, bólu i obrzęku. Dla wielu osób zaskakujący może być fakt, że za stan zapalny stawów odpowiada również przyjmowanie zbyt małej ilości wody. W takiej sytuacji organizm transportuje ją do narządów, dla których jest niezbędna (np. do mózgu czy serca), a ogranicza w stawach lub skórze.
Kawitacja
Trzaski w stawie to także częsty efekt kawitacji – niegroźnego zjawiska polegającego na zmianie różnicy ciśnień w obrębie stawu. W mazi tworzą się wówczas pęcherzyki gazowe. Przemieszczanie się poszczególnych części stawu względem siebie sprawia, że ciśnienie wraca do poprzedniego poziomu, a objawem jest właśnie trzask czy odgłos „przeskakiwania” w stawie.
U niektórych osób trzaski w kolanach czy nadgarstkach są efektem specyficznej budowy stawu. Połączenia kości są nieco luźniejsze, więc przy poruszaniu dość często można usłyszeć charakterystyczne odgłosy, przypominające przeskakiwanie stawu. To zazwyczaj cecha uwarunkowana genetycznie – jeśli więc tego typu zjawisko występuje również u innych członków rodziny, a przede wszystkim nie towarzyszy mu ból, opuchlizna ani inne objawy, prawdopodobnie nie mamy powodów do zmartwień. Jeśli jednak trzaski się nasilają, warto skonsultować się z lekarzem.
Chondromalacja chrząstki stawowej
Chondromalacja to rozmiękczenie i zwłóknienie chrząstki stawowej, która jest głównym „amortyzatorem” stawu. Łagodzi urazy i niweluje obciążenia, chroniąc staw przed uszkodzeniem. Niestety, na skutek nadwagi, otyłości, a także urazów i nadwyrężeń może dochodzić do jej osłabienia. Wtedy pomiędzy tkanką łączną i chrzęstną tworzą się szczeliny, co wywołuje ucisk i ból stawów. Rozwój choroby coraz bardziej niszczy chrząstkę, co objawia się m.in. trzaskami w stawie. Schorzenie najczęściej dotyczy stawu kolanowego.
Jeśli trzaskom w stawie towarzyszy ból, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Przyczyną może być reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), czyli stosunkowo częsta choroba o podłożu autoimmunologicznym. Najczęściej ujawnia się ona w stawach palców, łokci i nadgarstków, rzadziej w kolanach czy biodrze. Choroba stopniowo wyniszcza więzadła, ścięgna, chrząstki i kości, prowadząc do zwyrodnienia całego stawu, a nawet niepełnosprawności.
