Płuca zaopatrują organizm w tlen, ale choroby i starzenie się sprawiają, że ich pojemność oraz wydajność może spaść nawet o 60 proc. Jak zadbać o nie, by służyły nam do późnego wieku?
Płuca są niezwykle czułe na zanieczyszczenia powietrza. Warto o nie zadbać przed zimą!123RF/PICSEL
Zdrowe płuca wpływają na prawidłowe dotlenienie całego organizmu: wszystkich narządów, mięśni, mózgu. Ale szkodzi im zanieczyszczenie powietrza, zagrażają choroby – takie jak: zapalenie, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), astma, gruźlica i nowotwory. Warto wiedzieć, co możemy zrobić, by swobodnie oddychać.
Proste jak oddychanie
Warto nauczyć się, jak prawidłowo oddychać (przeponą). Pozwoli to właściwie wykorzystać całą pojemność płuc. Jak to zrobić? Usiądź na brzegu krzesła lub po turecku. Wyprostuj kręgosłup, ramiona swobodnie, zamknij lub przymknij oczy, dłonie ułóż na kolanach, palec wskazujący i kciuk stykają się.
Zacznij oddychać przeponą: przy wdechu (nosem) napełnij brzuch powietrzem jak balon, przy wydechu (ustami) wypuść je powoli. Obserwuj, jak brzuch faluje. Zrób przynajmniej 10 takich świadomych oddechów. Ćwicz raz dziennie.
Ruch na co dzień
Wskazana jest systematyczna aktywność. Sport utrzymuje elastyczność ścianek pęcherzyków płucnych, a także zwiększa pojemność płuc – nawet o 30 procent!
Polecane są ćwiczenia aerobowe: jogging, aerobik, jazda na rowerze, nordic walking, jazda na łyżwach i na nartach.
Czyste powietrze
Jeśli palisz, postaraj się rzucić. Nikotyna i substancje smoliste zawarte w dymie papierosowym przyspieszają starzenie się płuc, mogą powodować raka.
Palenie prowadzi do zmniejszenia się pojemności płuc i utraty elastyczności pęcherzyków płucnych, może być przyczyną przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).
Jeśli nie palisz, nie pozwól, by palono przy tobie – palenie bierne jest równie szkodliwe jak czynne.
Staraj się unikać kontaktu ze spalinami, pyłem i kurzem, bo powodują stany zapalne dróg oddechowych.
Zrezygnuj z używania preparatów czyszczących, odświeżaczy powietrza, lakierów i dezodorantów w spreju, ponieważ chemikalia w nich zawarte drażnią śluzówki dróg oddechowych i mogą przyczynić się do alergii.
Jeśli nie możesz tego uniknąć, używaj ochronnej maseczki (np. podczas sprzątania, lakierowania).
Jak najwięcej przebywaj tam, gdzie jest czyste powietrze.
Domowe sposoby na przeziębienie: Pięć niezbędnych produktów
Domowe sposoby na przeziębienie są świetnym uzupełnieniem leków dostępnych w aptekach. Pomagają obniżyć gorączkę, a także działają przeciwbólowo i przeciwzapalenie. Podpowiadamy, jak można wykorzystać imbir, kurkumę, czosnek, cebulę oraz miód.
Imbir: Właściwości Należy pamiętać o tym, że najlepiej spożywać świeży imbir. Nie każdy wie, że ten sproszkowany pozbawiony jest najważniejszych właściwości. Roślina zawdzięcza swoje prozdrowotne działanie przede wszystkim zawartym w nim olejkom eterycznym. Chodzi dokładnie o zingiberol, który nadaje roślinie lekko słodki posmak. Innymi składnikami imbiru są gingerol, szogaol oraz zingeron. Te z kolei odpowiadają za jego gorzki smak. Imbir jest także świetnym źródłem witamin. Zawiera witaminy C, B1, B2, K, A i E oraz kwas foliowy i składniki mineralne ( m.in. wapń, żelazo, potas). Ma właściwości przeciwwirusowe, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz wykrztuśne. Dzięki temu jest świetnym lekarstwem na przeziębienie. Imbir można stosować na ból gardła, łagodzi silny kaszel, działa przeciwbólowo, rozgrzewa organizm, łagodzi migreny powstrzymuje nudności i wymioty, wzmacnia odporność organizmu, poprawia krążenie i działa przeciwgorączkowo. Podczas przeziębienia najlepiej stosować go w postaci rozgrzewających naparów lub dodawać kilka plasterków np. do herbaty. Z imbiru przygotować również można nalewkę. 123RF/PICSEL
Imbir: Przeciwwskazania Imbiru nie należy podawać dzieciom poniżej 12 miesiąca życia oraz kobietom w ciąży. Roślina nie jest również wskazana w przypadku pacjentów chorujących na wrzody żołądka, nadciśnienie tętnicze czy refluks. Uważać powinny także osoby przewlekle chore i pacjenci przyjmujący na stałe leki. Imbir, podobnie jak inne preparaty ziołowe, może wchodzić w interakcje z niektórymi substancjami. 123RF/PICSEL
Kurkuma: Przeciwwskazania Dzienna dawka kurkumy to 8 g. Przedawkowanie może skutkować biegunkami lub nudnościami. Kurkumy nie powinny przyjmować również kobiety w ciąży i chorzy na kamicę żółciową. Roślina może także wchodzić w interakcje z lekami, dlatego przed rozpoczęciem terapii kurkumą należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. 123RF/PICSEL
Kurkuma: Właściwości Kurkuma — inaczej ostryż, szafranica, szafran indyjski, żółcień lub żółty imbir, nazywana jest naturalnym antybiotykiem. Najważniejszym składnikiem jest kurkumina, czyli silny przeciwutleniacz, który cechuje się właściwościami przeciwzapalnymi. Niestety, kurkumina słabo wchłania się do organizmu, dlatego należy spożywać ją razem z piperyną, którą znajdziemy np. w pieprzu czarnym. Kurkuma jest również świetnym źródłem witamin — zwłaszcza tych z grupy B, a także E i K. Ponadto w jej składzie znajdziemy magnez, wapń, żelazo, potas i fosfor. Kurkumę warto włączyć do codziennej diety, z powodzeniem wykorzystać ją można także w czasie przeziębienia. Przyprawa wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe. Można stosować ją w przypadku gorączki, kataru czy bólu gardła. Pomaga szybciej dojść do siebie i co najważniejsze — poprawia odporność organizmu. Kurkumę najlepiej przyjmować w formie gorącego napoju, np. na bazie mleka czy naparu z dodatkiem cytryny, imbiru i pieprzu. Popularną formą podawania kurkumy są również małe shoty, np. z cytrusami. 123RF/PICSEL
Czosnek: Właściwości Działanie czosnku bardzo często porównywane jest do antybiotyku. Nic dziwnego, bowiem roślina działa przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczo i przeciwpasożytniczo. Skutecznie walczy z gronkowcami i paciorkowcami. Za prozdrowotne działanie czosnku odpowiadają zawarte w nim siarki, m.in. allicyna. W składzie czosnku znajdziemy również witaminy z grupy B, witaminę C, antyoksydanty i pierwiastki — żelazo, magnez i chrom. Składniki te sprawiają, że czosnek jest jednym z najpopularniejszych produktów domowych, które stosujemy podczas przeziębienia. Najlepszym wyborem jest czosnek polski. Badania pokazują, że czosnek sprowadzany np. z Chin może wykazywać mniejszą skuteczność. Mało kto wie, że bardzo istotny jest sposób spożywania czosnku. Warto jeść go na surowo — najlepiej lekko rozdrobiony. W ten sposób dochodzi bowiem do uwolnienia ajoenu, czyli związku chemicznego, który leczy stany zapalne. Podgrzany traci wiele cennych właściwości, dlatego należy unikać tego sposobu podania. Czosnek (2-3 ząbki dziennie) najlepiej spożywać przez cały rok — w ten sposób znacznie poprawiny odporność naszego organizmu. W trakcie przeziębienia można nieco zwiększyć dawkę. 123RF/PICSEL
Czosnek: Przeciwwskazania Nie poleca się stosować czosnku u kobiet karmiących piersią. To samo dotyczy osób z niskim ciśnieniem tętniczym i cierpiącym na dolegliwości żołądkowe. Czosnek może również wchodzić w interakcje z niektórymi substancjami i wzmagać działanie niektórych leków, np. na cukrzycę. 123RF/PICSEL
Cebula: Przeciwwskazania Należy pamiętać o tym, że cebula zalicza się do ciężkostrawnych warzyw. Oznacza to, że może być ona źle tolerowana zwłaszcza przez osoby, które mają problemy żołądkowe lub chorą wątrobę.Picsel123RF/PICSEL
Cebula: Właściwości Cebula jest bardzo bogata w składniki bakteriobójcze, stąd bardzo często jej działanie porównywane jest do antybiotyków. W składzie znajdziemy także witaminę C oraz siarkę, magnez, krzem i cynk. Na osobną uwagę zasługuje również zawartość kwercetyny. To organiczny związek aromatyczny, który ma właściwości przeciwzapalne oraz antyoksydacyjne. Nie bez znaczenia są również saponiny, które pomagają zwłaszcza na suchy kaszel. To związki chemiczne, które rozrzedzają wydzielinę dróg oddechowych, powodując w ten sposób oczyszczenie oskrzeli. Podczas przeziębienia cebule można podawać zarówno na surowo, np. jako dodatek do kanapki czy sałatki, jak i w formie syropu. Ważne jest to, aby cebule spożywać na surowo. Podgrzana, podobnie jak czosnek, traci wiele ważnych wartości odżywczych.123RF/PICSEL
Miód: Właściwości Kuracja miodem, czyli tzw. apiterapia, to coraz popularniejsza metoda leczenia, która świetnie sprawdza się w przypadku przeziębienia. Miód ma działanie antybakteryjne, przeciwzapalne i antybiotyczne. Oznacza to, że może być doskonałym uzupełnieniem leczenia schorzeń dróg oddechowych, np. bólu gardła, chorób jamy ustnej, kaszlu i kataru. Miód składa się z węglowodanów, kwasów organicznych, białek, aminokwasów, olejków eterycznych, enzymów i substancji bakteriobójczych. To również świetne źródło witamin, zwłaszcza — tych grupy B oraz A,C i K. Miód należy spożywać w naturalnej postaci. Jego podgrzanie sprawia, że produkt traci swoje właściwości. 123RF/PICSEL
Miód: Przeciwskazania Stosowanie miodu jest z reguły bardzo bezpieczne. Nie można go przedawkować i zwykle nie wywołuje żadnych skutków ubocznych. Ostrożne powinny być jedynie osoby uczulone na miód (to jednak bardzo rzadki typ alergii) i chorzy na cukrzyce. Ci drudzy przed podaniem miodu powinny koniecznie skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym. 123RF/PICSEL
Badania kontrolne
Raz na pół roku odwiedzaj lekarza rodzinnego, by skontrolować stan płuc. Wystarczy osłuchanie za pomocą stetoskopu, by wykryć niektóre choroby dróg oddechowych.
W razie potrzeby lekarz POZ wystawi też skierowanie na badanie kontrolne: rentgen płuc (powinno się go wykonywać co dwa lata, a w przypadku osób palących – co roku. Badanie wykrywa m.in. gruźlicę, nowotwory), spirometrię, która mierzy czas, szybkość oraz ilość powietrza wydychanego i wdychanego do płuc (ważne przy POChP) oraz tomografię komputerową.
Kłopoty z oddychaniem
1. Jesienią wiele osób zapada na infekcje wirusowe i bakteryjne. Ich następstwem może być zapalenie płuc. Choroba objawia się kaszlem, dusznościami i bólem w klatce piersiowej. Konieczna jest wizyta u lekarza, który rozpozna, czy zapalenie spowodowały bakterie, czy wirusy. Zaleci też odpowiednie leczenie.
2. Astma może być efektem nieleczonej lub źle leczonej alergii wziewnej. Objawia się dusznościami, świszczącym, krótkim oddechem, uciskiem w klatce piersiowej, suchym kaszlem.
Dolegliwości pojawiają się po zmianie temperatury, np. gdy z ciepłego pomieszczenia wychodzisz na mróz, po wysiłku fizycznym, kontakcie z uczulającym pyłkiem.
Pomogą przepisane przez lekarza leki sterydowe w postaci inhalatorów. Przy silnym ataku duszności należy zaaplikować z inhalatora lek rozkurczający oskrzela. Musimy też leczyć alergię wziewną. Najlepszy sposób to immunoterapia (odczulanie).
3. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) często jest następstwem palenia papierosów. Może rozwijać się latami nie dając objawów. Pierwszym sygnałem bywa uporczywy kaszel z odkrztuszaniem.
Następnie mogą pojawić się trudności z oddychaniem podczas wysiłku (np. wchodzeniu po schodach). Gdy choroba postępuje, nasilające się duszności mamy podczas codziennych czynności, w czasie odpoczynku i snu.
W leczeniu najważniejsze jest rzucenie palenia. Stosuje się też leki w postaci wziewnej, w inhalatorze (m.in. beta mimetyki, antycholinolityczne), które zmniejszą objawy.
