Co robić, by nie chorować?

Większość chorób, nawet tych ciężkich, jest uleczalna. Jest jeden warunek: choroby te muszą zostać wykryte na czas. Jak to zrobić? Przede wszystkim trzeba mieć świadomość, że dobre samopoczucie nie zawsze świadczy o zupełnym zdrowiu.

Wiele poważnych chorób nie daje żadnych objawów aż do chwili, gdy przejdą w fazę zaawansowaną. W takim momencie leczenie jest najczęściej bardzo trudne i nie zawsze kończy się sukcesem.

Narodowy Test Zdrowia z 2011 roku wykazał, że połowa Polaków nie robi żadnych badań profilaktycznych

Jest to jeden z powodów, dla których średnia długość życia Polaków jest o kilka lat niższa niż średnia długość życia mieszkańców innych krajów Unii Europejskiej. Można to zmienić tylko w jeden sposób. Trzeba regularnie robić badania profilaktyczne.

Ich rodzaj oraz częstotliwość zależy przede wszystkim od tego, ile mamy lat, ale nie tylko tym należy się kierować. Bez względu na wiek, przynajmniej raz na rok wykonujemy podstawowe badania krwi, czyli morfologię i badanie moczu. Co 2-3 lata należy natomiast zrobić badanie EKG.

Pierwsze badanie cytologiczne powinno być wykonane, po rozpoczęciu współżycia lub po ukończeniu 20 lat. Między 20. a 30. rokiem życia powinno się wykonywać cytologię raz na 2-3 lata, chyba że istnieją wskazania do częstszych badań (ocenia to lekarz ginekolog na podstawie badania).

Po ukończeniu 25. roku życia trzeba zrobić USG transwaginalne (przezpochwowe) narządów rodnych. Podczas tego badania można rozpoznać wszelkie wady w budowie układu rozrodczego, jest ono także przydatne w diagnozowaniu zespołu policystycznych jajników – ma to szczególne znaczenie dla kobiet planujących posiadanie dziecka. Jeśli lekarz nie stwierdzi nieprawidłowości, badanie powtarzamy co 2-3 lata.

W tym wieku trzeba również zacząć regularnie (raz na dwa lata) robić badanie USG piersi. Gdy badanie wykazuje jakieś zmiany (np. torbiele), ultrasonografia musi być powtarzana częściej (zwykle raz na 3-6 miesięcy). Niezależnie od tego, raz w miesiącu badamy piersi samodzielnie. Piersi powinny być kontrolowane przy każdej wizycie u ginekologa. Jeśli lekarz badania nie przeprowadza, poproś, by to zrobił.

Jeśli do tej pory nie badałaś tarczycy, poproś lekarza rodzinnego o skierowanie na kontrolę poziomu TSH (hormonu tyreotropowego) we krwi. Po ukończeniu 25. roku życia raz na rok wykonujemy również badanie poziomu glukozy we krwi.

Przynajmniej raz w roku odwiedź dentystę, a raz na dwa lata okulistę.

Badania ginekologiczne takie jak cytologia, USG piersi oraz USG transwaginalne wykonujemy profilaktycznie raz na rok. Jeśli jednak w twojej najbliższej rodzinie (np.: u matki, babci, siostry czy ciotki) były przypadki nowotworów piersi, warto najpóźniej po 35. roku życia zrobić mammografię i od tej pory powtarzać ją co 12 miesięcy.

Po trzydziestce powinnaś raz na 3-4 lata zrobić prześwietlenie (RTG) klatki piersiowej. Jeśli jednak palisz papierosy, takie badanie należy wykonywać co roku.

Jeśli masz stresującą pracę, po 35. roku życia powinnaś zrobić także badanie poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Jeśli jego wynik nie będzie budził niepokoju lekarza, wystarczy, że będziesz je powtarzać co 4-5 lat.

Co 12 miesięcy zrób pomiar ciśnienia krwi. Jeśli w twojej rodzinie były przypadki nadciśnienia, rób takie badanie 2-3 razy do roku. Proś o zbadanie ciśnienia przy każdej wizycie u lekarza ogólnego.

Do zestawu badań, które regularnie wykonywałaś pomiędzy 20. a 40. rokiem życia, dodaj pomiary poziomu elektrolitów: sodu, potasu i magnezu. Takie testy pomagają wykryć m.in. zaburzenia pracy nerek. Po czterdziestce należy też zrobić badania poziomu fosforanów wapnia i witaminy D3 we krwi. Te substancje mają wpływ na stan kości, a wczesne wykrycie niedoborów pomoże zapobiegać osteoporozie.

Jeśli często bolą cię stawy, zrób badanie poziomu kwasu moczowego w surowicy krwi, pomaga ono wykryć dnę moczanową. Pomiędzy 40. a 45. rokiem życia należy też zrobić badania hormonalne: estradiolu (E2) i hormonu folikulotropowego (FSH).

W tym wieku należy też regularnie co 2-3 lata wykonywać badanie mammograficzne piersi. Co najmniej raz na dwa lata zrób badanie cytologiczne. Należy też sprawdzać, czy wszystko jest w porządku z naszą wątrobą. W tym celu trzeba wykonać tzw. próby wątrobowe (Alat, Aspat, bilirubina).

Raz na dwa lata poproś okulistę o zrobienie pomiaru ciśnienia śródgałkowego w oku. Badanie jest pomocne w wy krywaniu jaskry, która może się stać przyczyną utraty wzroku w późniejszym wieku.

Co 12 miesięcy zrób badanie na obecność krwi utajonej w kale. Pomaga ono w wykryciu chorób nowotworowych przewodu pokarmowego.

Regularnie wykonuj te same badania, które robiłaś pomiędzy 20. a 50. rokiem życia. Jeśli stosujesz hormonalną terapię zastępczą, raz do roku wykonaj badanie gęstości kości – densytometrię. Należy je powtarzać co dwa lata.

W okresie menopauzy warto też zbadać TSH (hormon tyreotropowy), ponieważ w tym czasie często dochodzi do niedoczynności tarczycy. Raz na rok powinnaś wykonać badanie EKG.

Bez względu na to, jak oceniasz własny słuch, wybierz się na badanie sprawdzające jego jakość. Okulistę zacznij odwiedzać częściej niż do tej pory. W tym wieku należy badać oczy raz do roku.

Tekst: Agnieszka Grabska