Co trzeba wiedzieć o walerianie?
Wielu z nas żyje w przewlekłym stresie. Praca ponad możliwości, zbyt mało czasu na odpoczynek niekorzystnie wpływają na nasze zdrowie. Dlatego, by ulżyć przeciążonemu organizmowi, niektórzy sięgają po suplementy oraz naturalne preparaty, które poprawiają funkcjonowanie organizmu. Takim przykładem jest kozłek lekarski, znany również jako waleriana, który od wieków jest stosowany jako środek na zdrowy i długi sen. Co warto o im wiedzieć? Jaki ma wpływ na zdrowie człowieka? Czy wywołuje jakieś skutki uboczne?
Kozłek lekarski, potocznie zwany walerianą, jest rośliną, którą od wielu lat wykorzystuje się w tradycyjnej fitoterapii. Kozłek lekarski jest powszechnie spotykany w Polsce, ale w celach medycznych często jest również uprawiany. W naturalnych warunkach kozłek lekarski osiąga do dwóch metrów wysokości i kwitnie przez całe lato (wytwarzając baldachokształtne kwiatostany). Kozłek lekarski najczęściej można spotkać na stanowiskach wilgotnych, takich jak łąki w pobliżu akwenów, mokradła, lasy.
Zastosowanie lecznicze
Z powodu występowania różnych, podobnych do siebie gatunków, które można nazywać kozłkiem lekarskim, wykorzystuje się korzeń (Radix Valerianae) oraz korzeń (Rhizoma Valerianae). Zawierają one różne substancje czynne, wśród których warto wspomnieć o estrach kwasu izowalerianowego, kwasie walerianowy, waleranonie oraz walepotriatach. Ich działanie może być mniej lub bardziej intensywne, w zależności od przygotowania preparatów. Niektóre z nich mogą mieć intensywniejsze działanie (np. przygotowane na bazie alkoholu, gdyż substancje lepiej się w nim rozpuszczają). Poza tym istotny jest czas i temperatura suszenia. Jeśli przygotowane są w warunkach, które wynoszą więcej niż 35 stopni, właściwości mogą być słabsze.
Najbardziej znanym zastosowaniem waleriany jest łagodzenie stresu. Oddziałuje on na układ nerwowy, co sprawia, że łatwiej jest się wyciszyć i uspokoić. Poza tym walerianę wykorzystuje się pomocniczo w przypadku bezsenności: ułatwia zasypianie, poprawia jakość snu oraz zmniejsza ilość nocnych wybudzeń. Należy pamiętać, że jego działanie jest skuteczne w wypadku umiarkowanych zaburzeń i nie może być stosowana profilaktycznie, gdyż wtedy jest nieskuteczny.
Waleriana: Nie tylko na sen
Okazuje się, że waleriana może być stosowana nie tylko jako wspomaganie terapii bezsenności. Szczególnie jest przydatny dla pań, które cierpią z powodu napięcia przedmiesiączkowego. Łagodzi wahania nastrojów, pozwala się wyciszyć oraz rozluźnia mięśnie gładkie, które odpowiedzialne są za ból. Napary i preparaty na bazie waleriany mogą być również przydatne dla pań w okresie przekwitania, ponieważ pomagają usunąć napady gorąca.
Waleriana korzystnie działa na układ trawienia. Pomagają w procesach przemiany materii, a także niweluje napięcie mięśni gładkich. Waleriana działa wiatropędnie, żółciopędnie, dlatego jest przydatne na niestrawność oraz po spożyciu tłustych i ciężkostrawnych posiłków. Poza tym napary z waleriany (stosowane zewnętrznie) pozytywnie oddziałują na skórę: poprawiają stany zapalne skóry i zapobiegają powstawanie łojotoku i trądziku.
Działania niepożądane
Choć waleriana jest uważana za środek bezpieczny, warto pamiętać o jej racjonalnym dawkowaniu. Stosowana długotrwale (dłużej niż 30 dni z rzędu) może niekorzystnie wpływać na organizm. Wśród działań niepożądanych odnotowuje się występowanie bólów głowy, zaburzenia widzenia, palpitacje, a także mdłości i zaburzenie trawienia. Poza tym waleriany nie wolno łączyć z lekami przeciwhistaminowymi, przeciwgrzybiczymi oraz alkoholem. Preparaty nie powinny być również stosowane u kobiet w ciąży, a także karmiących piersią. Należy pamiętać, że waleriana działa na układ nerwowy, może powodować senność: dlatego nie powinni jej stosować kierowcy. Osoby, które cierpią na zaburzenia psychiczne przed sięgnięciem po preparaty z walerianą, muszą koniecznie skonsultować się z lekarzem.
