Co warto wiedzieć o gorączce

Wahania temperatury ciała w ciągu doby nie są duże - ok. 0,6ºC. Późnym popołudniem termometr pod pachą i w ustach wskaże ok. 37ºC (w odbytnicy 0,4ºC więcej), wcześnie rano 36,2 ºC. Jeśli temperatura mierzona pod pachą przekracza 37,8ºC (38,2ºC w odbytnicy) – mówimy o gorączce.

Jak się rodzi gorączka?

Substancje, które ją wywołują, mogą pochodzić z zewnątrz (bakterie, wirusy, grzyby, substancje uczulające i toksyczne) lub być wytwarzane przez komórki naszego ciała. Wpływają pośrednio na znajdujący się w mózgu ośrodek termoregulacji.

Gdy przestawia się on na ustawienie „gorączka”, leżące bliżej skóry naczynia krwionośne kurczą się, krew przemieszcza się do narządów wewnętrznych, ciało oddaje mniej ciepła. Pojawia się gorączka, która najczęściej towarzyszy infekcjom.

Jest też objawem nadczynności tarczycy, odwodnienia, biegunki, rozległych oparzeń, udaru słonecznego, zapalenia żył, chorób reumatycznych. Może towarzyszyć zawałowi serca, udarowi mózgu, nowotworom, przyjmowaniu leków antynowotworowych.

Jej skutki

Niezbyt wysoka (do 38,5ºC) jest korzystnym objawem. Organizm przyspiesza przemianę materii i uruchamia mechanizmy odpornościowe. Przy wyższej u dzieci mogą wystąpić drgawki gorączkowe. Dorośli przy gwałtownej zmianie pozycji mogą reagować zapaścią. U osób z chorobą wieńcową mogą pojawić się objawy niedokrwienia serca.

Gorączka pow. 41ºC. C zaburza pracę mózgu, grozi śpiączką. Obniżanie gorączki. Wysoka jest szczególnie niebezpieczna dla niemowląt i osób pow. 70. r. życia. Należy ją jak najszybciej obniżyć. Chory musi dużo pić, nawet kilka litrów płynów dziennie.

U dzieci stosuje się kąpiele ochładzające (w temp. tylko o 1ºC niższej niż aktualna ciepłota ciała dziecka). Można rozebrane dziecko owinąć mokrym (nie zimnym) prześcieradłem. Chłodne, mokre okłady można stosować na klatkę piersiową, brzuch, podudzia, kark. Mniej skuteczne jest schładzanie samego czoła.

Gorączkę obniżają napary z malin, lipy. Od 3. mies. życia można podawać leki przeciwgorączkowe z paracetamolem. Tych z kwasem acetylosalicylowym (aspiryna) nie daje się dzieciom do 12. r. życia. Przy grypie mogą one wywołać groźne dla życia zaburzenia neurologiczne.

Koniecznie trzeba wezwać lekarza do niemowlęcia z wysoką gorączką i każdego dziecka, które ma drgawki gorączkowe, a także do osób pow. 70. r. życia i każdego chorego, u którego gorączka przekracza 40ºC, trwa dłużej niż 3 dni, a stany gorączkowe nawracają. Nie wolno zwlekać z wizytą u lekarza, gdy gorączce towarzyszą bóle w klatce piersiowej, brzuchu, ból przy oddawaniu moczu, nudności, wymioty, nasilona biegunka.

Może się tak zdarzyć u osób z niedoczynnością tarczycy albo np. przebywających dłużej w zimnej wodzie (tzw. hipotermia). Poniżej 36ºC możemy mieć także przy osłabieniu organizmu po ciężkiej chorobie, na skutek silnego, długotrwałego stresu.

Zbyt niskiej temperaturze ciała towarzyszy zwykle uczucie osłabienia, senność, obniżony nastrój, niekiedy skłonność do omdleń. Pomaga picie ciepłych płynów, bo to pośrednio podnosi ciśnienie i likwiduje osłabienie i senność.

Wyrównanie temperatury ułatwi zażywanie wzmacniających preparatów wielowitaminowych.

Kons.: dr Grzegorz Borstern, specjalista chorób wewnętrznych