Dieta przy zakażeniu bakterią Helicobacter pylori
Szacuje się, że w Polsce ponad 80 procent osób jest zakażonych bakterią Helicobacter pylori, która jest głównym czynnikiem wywołującym wrzody żołądka i dwunastnicy. U większości osób bakteria jednak nie uaktywnia się i nie daje żadnych objawów. Pozostali zmagają się z uciążliwymi dolegliwościami, m.in. niestrawnością, zgagą i wzdęciami. Jakie symptomy powinny wzbudzić nasz niepokój? Jak dochodzi do zakażenia bakterią H. pylori i czy leczenie można wspomóc odpowiednią dietą?
Helicobacter pylori to bakteria przystosowana do życia w ludzkim układzie pokarmowym. Ma spiralny kształt oraz rzęski, za pomocą których wnika w błonę śluzową narządów (na przykład żołądka), uszkadza ją i zobojętnia wydzielane przez nie kwasy, wspomagające trawienie i neutralizujące szkodliwe drobnoustroje. H. pylori przyczynia się do wielu chorób górnego odcinka pokarmowego, m.in. zapalenia błony śluzowej żołądka i dwunastnicy. Szacuje się, że odpowiada za 80% przypadków choroby wrzodowej żołądka i 90% przypadków wrzodów dwunastnicy. Zakażenie tą bakterią zwiększa również ryzyko wystąpienia nowotworu żołądka oraz chłoniaka błony śluzowej żołądka.
Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że aż 70% populacji krajów rozwijających się jest zarażonych H. pylori, a w krajach rozwiniętych – 30%. Co ciekawe, u większości zainfekowanych osób choroba się nie rozwija, ale wciąż nie odkryto przyczyny. Do zakażenia najczęściej dochodzi już w dzieciństwie drogą pokarmową. Zarazić można się też prawdopodobnie przez ślinę, na przykład pijąc z jednej butelki.
W wielu przypadkach zakażenie nie daje żadnych objawów – bakteria nie uaktywnia się na tyle, by doprowadzić do zaburzeń w wydzielaniu kwasu solnego i nie powoduje schorzeń układu pokarmowego. 10-20% zainfekowanych osób regularnie odczuwa jednak uciążliwe dolegliwości: wzdęcia, biegunki, nudności i wymioty, niestrawność, zgagę, bóle brzucha i brak apetytu.
Jakich produktów unikać przy zakażeniu H. pylori?
Organizm zakażony bakterią H. pylori jest osłabiony, a układ pokarmowy obciążony – także przez antybiotykoterapię. Dlatego z diety należy wyeliminować ciężkostrawne posiłki – zakazane są smażone potrawy, gazowane napoje, ostre przyprawy, a także alkohol oraz mocna kawa i herbata. Najlepiej unikać tłustych mięs i wędlin, ryb marynowanych i wędzonych. Niewskazane są również produkty bogate w błonnik, czyli pełnoziarniste pieczywo, surowe warzywa i owoce. Nieprzyjemne dolegliwości mogą też wywoływać warzywa strączkowe i słodycze zawierające kremy oraz czekoladę. Najlepszym rozwiązaniem jest jak największe ograniczenie wysokoprzetworzonej żywności.
H. pylori zwalcza się za pomocą antybiotyków (często dwóch różnych zawierających inną substancję czynną) i chemioterapeutyków. Jednak bardzo pomocna jest także właściwa dieta, która wspiera leczenie farmakologiczne, nie obciąża żołądka i przyspiesza regenerację uszkodzonych błon śluzowych. Podstawową zasadą jest regularne spożywanie niewielkich i lekkostrawnych posiłków co 2-3 godziny (pierwszy jak najszybciej po przebudzeniu, ostatni 2 godziny przed snem). Nie powinno się dopuszczać do uczucia głodu ani przejedzenia. Każdy posiłek należy też dokładnie przeżuwać. Ważne jest również przyjmowanie dużej ilości płynów (niegazowana woda mineralna, słaba zielona herbata, napar z rumianku lub dziurawca, kawa zbożowa), najlepiej 2-3 litry dziennie – koniecznie między posiłkami, a nie w trakcie. Podstawą diety powinno być łatwo przyswajalne białko (chude mięso i wędliny, jaja, mleko), ponieważ neutralizuje ono nadmierną ilość soków żołądkowych, a także gotowane warzywa (w szczególności brokuły, które mogą przyczyniać się do usuwania bakterii z organizmu). Do codziennej diety warto też włączyć produkty, które neutralizują H. pylori: sok żurawinowy, napar z czystka, korzeń lukrecji, czosnek, cynamon oraz orzechy. Dozwolone są również zioła i przyprawy w niewielkich ilościach.
