Ekspertka ostrzega: ciepła i wilgotna jesienna pogoda sprzyja aktywności kleszczy

W Polsce występuje aż 19 gatunków kleszczy, które są nosicielami groźnych dla ludzi i zwierząt bakterii, wirusów i pierwotniaków.  Badanie "Co Polacy wiedzą o kleszczach i KZM" zrealizowane w ramach kampanii "Nie igraj z kleszczem. Wygraj z kleszczowym zapaleniem mózgu" pokazuje, że aż 78 proc. spośród nas obawia się kleszczy. Co więcej - co czwarty Polak boi się tak mocno, że rezygnuje z aktywności na świeżym powietrzu. O tym, czy rzeczywiście jest się czego bać rozmawiamy z doktor Anną Wierzbicką z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Interia.pl: Wydawać by się mogło, że kleszcze atakują głównie wiosną oraz latem. Czy rzeczywiście tak jest?

Dotychczas kleszcze miały dwa szczyty aktywności w maju i wrześniu. Ciepła i wilgotna jesienna pogoda sprzyja ich aktywności. Obecnie, m.in. ze względu na łagodne zimy, obserwujemy wydłużenie aktywności kleszczy, które trwa niemal cały rok. Więc w ciepłe jesienne dni, idealne na grzyby, nie możemy się czuć bezpiecznie.

Wielu z nas wciąż się wydaje, że kleszcze skaczą na ludzi wprost z wysokich drzew. Jednak krótki research wystarczy, żeby dowiedzieć się, że czają się raczej w wysokich trawach i krzewach. Czy to jedyne miejsce, w którym trzeba na nie uważać?

I tak i nie. Miejsc z wysoką trawą i runem leśnym (jagodziny, paprocie) jest bardzo wiele: lasy, parki, ogródki działkowe, niekoszone trawniki w miastach. Szczególnie dużo jest kleszczy przy ścieżkach zwierząt w lesie. My wędrując poza głównymi drogami intuicyjnie wybieramy takie ścieżki - łatwiej się po nich porusza, ale właśnie tam jest więcej kleszczy.

Ważnym źródłem kleszczy mogą być też zwierzęta domowe - psy i koty. Dlatego tak ważne jest zabezpieczanie pupili.

Na ukłucia kleszcza narażony jest tylko człowiek?

Nie, wszelkie ssaki, ptaki i gady. Czyli od człowieka przez psy, jelenie, kosy i bociany po jaszczurki.

Wracamy ze spaceru i chcemy sprawdzić, czy nie mamy kleszczy. W których miejscach na ciele najlepiej ich szukać?

Tam gdzie skóra jest cienka i ciepła: pachy, pachwiny, zgięcia kolan i łokci, za uszami i na linii włosów.

A gdy znajdziemy niechcianego "pasażera"? Możemy wyciągnąć go samodzielnie czy lepiej skontaktować się z lekarzem?

Wyciagnięcie kleszcza jest elementem ochrony osobistej.. Dobrze więc nauczyć się wyciągania kleszcza. Im więcej wyciągniemy, tym mamy większą wprawę i mniej się boimy.

Czy borelioza to jedyna choroba jaka grozi nam po wbiciu się pajęczaka?

Nie, chorób jest wiele. Najgroźniejsza to kleszczowe zapalenie mózgu KZM, ale także babeszjoza, anaplazmoza, gorączki krwotoczne.

Badania przeprowadzone w ramach kampanii społecznej "Nie igraj z kleszczem. Wygraj z kleszczowym zapaleniem mózgu" pokazują, że najczęściej wskazywanymi chorobami są wyżej wspomniane borelioza oraz kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). Jednak aż 35 proc. badanych nigdy nie słyszało o KZM. Wyjaśnijmy zatem krótko, czym charakteryzują się te dwie choroby.

Borelioza to choroba bakteryjna którą może dawać różne zespoły objawów (może atakować stawy, układ nerwowy, serce), leczy się ja antybiotykiem. Warto podkreślić, że to choroba wyleczalna i nie jest śmiertelna.

KZM to choroba wirusowa przebiegająca w dwóch fazach, atakuje zawsze układ nerwowy. Nie znamy na nią leków. Może być śmiertelna i może zostawiać po sobie powikłania, niedowłady.... Jedynym skutecznym sposobem profilaktyki przed KZM jest szczepienie.

Jakie są objawy boreliozy, które powinny nas skłonić do szybkiego kontaktu z lekarzem?

Rumień wędrujący - czyli czerwona plama która nie swędzi i nie boli, ale może się powiększać i przemieszczać.

A jak dokładnie przebiega zakażenie wirusem kleszczowego zapalenia mózgu? Jest coś, co powinno wzbudzić naszą czujność i skłonić do udania się po pomoc medyczną?

Pierwsza faza to gorączka, łamanie w kościach, ból głowy - taka "grypa". Druga faza to bardzo wysoka gorączka, bardzo silny ból głowy, nudności, porażenia. Dziwnie silny ból głowy, szczególnie w ciepłych miesiącach to powód by udać się do lekarza.

Długie spodnie i koszulki na spacery mogą być niewystarczającą ochroną. Jak zatem zabezpieczyć się lepiej przed KZM?

Szczepieniem. Naprawdę szczepionki to jedno z największych osiągnięć medycyny. Można tez stosować repelenty czyli spraye odstraszające. Trzeba jednak pamiętać, że działają krótko i aplikacje trzeba powtarzać co kilka godzin.

Czy szczepionka jest skuteczna? Kiedy najlepiej zaszczepić się na KZM?

Szczepionka jest bardzo skuteczna i nie znam osoby ze skutkami ubocznymi (a moi koledzy leśnicy oraz studenci są szczepieni). Najlepiej zaszczepić się przed okresem aktywności kleszczy, ale tak naprawdę każdy termin jest dobry - uodporni nas na kolejny sezon.

Wywiad powstał w ramach kampanii społecznej "Nie igraj z kleszczem. Wygraj z kleszczowym zapaleniem mózgu".