Gdy boli cię bark

Może doskwierać i gdy się ruszasz, i gdy leżysz

Najczęstszą przyczyną zespołu bolesnego barku są nieprawidłowa postawa i długotrwałe przeciążenie tego stawu. Warto zaznaczyć, że kobiety po 45. roku życia są najbardziej narażone na tę chorobę i najczęściej zgłaszają się z tym problemem do ortopedów. To schorzenie rozwija się u pań głównie z powodu stylu życia i zwykle ulega zaostrzeniu z upływem lat. Sprzyjają mu m.in. noszenie torebki na jednym ramieniu i wykonywanie powtarzalnych czynności z uniesionymi rękami (np. mycie okien).

Przyczyną bywa nagły uraz (spowodowany np. dźwignięciem czegoś ciężkiego). Do tego typu problemów mogą też doprowadzić choroby reumatyczne.

Gdzie i jak boli

Ból barku rzadko kiedy jest taki sam, czasem ustępuje, by znienacka powrócić. Dlatego często go lekceważymy.

O początkach choroby może świadczyć sytuacja, w której niezbyt silny ból pojawia się, gdy podnosisz rękę i wykonujesz ruchy rotacyjne, np. podczas czesania włosów. Zakres ruchu jest tylko lekko ograniczony.

Bark może cię pobolewać tylko w określonych pozycjach (np. gdy leżysz na plecach).

Objawy mogą być również bardziej dokuczliwe: jakakolwiek próba poruszenia ramieniem sprawia wtedy ból, a dyskomfort pojawia się również w nocy i nie daje spać.

Ból barku nie zawsze rozwija się powoli, czasem (np. po urazie) występuje nagle i od samego początku jest bardzo silny.

Bark może boleć w różnych miejscach. Dosyć często osoby z przewlekłym uszkodzeniem barku skarżą się na bóle występujące na wysokości ramienia, promieniujące w dół do łokcia i ręki.

Utrzymywanie się bólu zazwyczaj powoduje pogłębiające się problemy z poruszaniem ręką, bo podczas każdego ruchu ból narasta. Reakcją obronną organizmu na przewlekłe uszkodzenie barku może być zapalenie kaletki i torebki stawowej skutkujące znacznym ograniczeniem ruchomości, czyli tzw. barkiem zamrożonym.

Jakie badania zrobić?

Badanie ultrasonograficzne (USG) pozwala obejrzeć stan tkanek takich jak chrząstki, więzadła, ścięgna, torebkę stawową, błonę maziową, mięśnie. Widoczny jest w nim również płyn stawowy.

Na zdjęciu rentgenowskim (RTG) widać struktury kostne. Przy bólu barku trzeba wykonać oba badania, bo jego przyczyną mogą być zarówno zmiany w tkankach miękkich, jak i uszkodzenia kości.

Leczenie warto podjąć jak najszybciej

Leczenie zespołu bolesnego barku zazwyczaj jest przewlekłe, a jego powodzenie zależy od przyczyny i szybkości wdrożenia odpowiedniej terapii. Jeśli zlekceważysz pierwsze dolegliwości, problem może się pogłębić i skutkować trudnym do całkowitego wyleczenia zanikiem ścięgien i mięśni.

Okłady i leki: W okresie, gdy dolegliwości bólowe są mocno nasilone, ulgę przynosi przykładanie chłodnych (np. z lodu) okładów, które nie tylko zmniejszają ból, ale pomagają też ograniczyć stan zapalny. Dodatkowo stosuje się leki przeciwbólowe (w szczególnych przypadkach leki przeciwzapalne, zgodnie z zaleceniami ortopedy) - doustnie, a także w żelach czy maściach. Gdy objawy są bardziej nasilone, lekarz może przepisać sterydy.

Unieruchomienie: W tym pierwszym okresie konieczne jest często krótkotrwałe odciążenie ręki (temblak, orteza), by mięśnie nie napinały się odruchowo, gdy poruszanie ręką powoduje ból.

Kinezjotaping: Kinezjotaping to naklejanie specjalnych taśm (do kupienia w aptece) na mięśnie objęte procesem zapalnym. Umiejętna aplikacja (robi to specjalista) ustawia mięśnie tak, by zmniejszyć ból i przyspieszyć regenerację.

Rehabilitacja: Gdy ostre objawy ustąpią, rehabilitacja jest podstawową metodą leczenia zespołu bolesnego barku. Zazwyczaj stosuje się fizjoterapię, czyli ćwiczenia ruchowe (celem jest przede wszystkim utrwalenie prawidłowego wzorca ruchowego). Dodatkowo w razie potrzeby stosuje się także masaże oraz fizykoterapię (np. fala uderzeniowa, krioterapia).

Artroskopia: W niektórych sytuacjach wskazane bywa podanie miejscowo leku przeciwzapalnego i znieczulającego (tzw. blokada). W przypadku uszkodzeń ścięgien stożka rotatorów oraz innych patologii, niereagujących na leczenie zachowawcze, wskazane jest leczenie operacyjne (artroskopia).

Naturalne sposoby

Przy bólu barku ulgę przyniesie sprawdzona metoda naszych babć - okładanie go liśćmi świeżej kapusty. Podobnie zadziała także pasta ze zmielonego imbiru (okład z niej robimy codziennie na kilka minut przez kilka tygodni). Dobre efekty przynosi także przykładanie do bolącego miejsca kompresu nasączonego sokiem wyciśniętym z selera korzeniowego.

Grażyna Grabczyk

Konsultacja: lek. med. Hubert Laprus, ortopeda, klinika św. Łukasza, Bielsko-Biała