Gdy tarczyca szwankuje

Jej głównym zadaniem jest produkcja hormonów. Do jego wykonania tarczyca potrzebuje jodu. Pierwiastek ten jest wychwytywany przez organizm z pożywienia i powietrza.

Na szczęście zapotrzebowanie na jod jest naprawdę niewielkie. Dla dorosłego człowieka wynosi 150-200 mikrogramów na dobę. Z jego zaspokojeniem nie powinno być kłopotu. Jod jest w jodowanej soli kuchennej.

Dziennie wystarczy szczypta (2-3 g) tej soli. Dużo jodu mają ryby morskie: 100 g mintaja w pełni pokrywa dzienne zapotrzebowanie. Mikroskopijne ilości jodu znajdują się w warzywach, mleku i jego przetworach, w grzybach. Najczęstsze zaburzenia w pracy tarczycy to:

Przyczyną nadczynności gruczołu mogą być tworzące się w nim guzki (nie jest znana przyczyna ich powstawania). A także choroba Graves-Basedowa, gdy wadliwie działający układ immunologiczny pozbawia tarczycę kontroli ze strony przysadki mózgowej.

Choroba może być dziedziczona. Nadczynność ta zawsze prowadzi do znacznego przyspieszenia procesów przemiany materii, rozregulowuje pracę różnych narządów i układów organizmu. Może to powodować dolegliwości:

utratę wagi mimo prawidłowego odżywiania, biegunki, luźne wypróżnienia; kołatanie serca, przyspieszone tętno, drżenie rąk; bezsenność; uczucie niepokoju, nadpobudliwość, nerwowość; nadmierne pocenie się; nadwrażliwość na światło, pieczenie, łzawienie oczu; zaburzenia długości cyklu miesięcznego.

Objawy te nie muszą świadczyć, że mamy problemy z tarczycą, ale warto to sprawdzić. Należy wykonać badanie krwi na poziom hormonów tarczycy.

Często jest skutkiem zapalenia tego gruczołu. Stan zapalny sprawia, że tarczyca się zmniejsza, wydziela mniej hormonów.

Ich niedobór (niedoczynność tarczycy) sprawia, że organizm pracuje na zwolnionych obrotach. Może o tym świadczyć:

przybieranie na wadze bez wzrostu apetytu, zaparcia; nadwrażliwość na niską temperaturę, marznięcie; uczucie zmęczenia, wzmożona senność; trudności z koncentracją i pamięcią; zmienność nastroju; obniżenie głosu; łamliwość i wypadanie włosów; spadek odporności, podatność na infekcje.

Lekarz pierwszego kontaktu na podstawie badania palpacyjnego potrafi określić stan tarczycy. W razie podejrzeń kieruje na badanie stężenia hormonów i przeciwciał we krwi.

To badanie wykaże, czy chodzi o nadczynność, czy niedoczynność tarczycy. Ważnym badaniem jest USG. Umożliwia ocenę rozmiaru gruczołu i wykrywa guzki. Przynosi informację o unaczynieniu guzka i pozostałego miąższu tarczycy. Jest wskazówką do decyzji o ewentualnej biopsji.

Nieprawidłowości w funkcjonowaniu tarczycy trzeba leczyć, bo oprócz wymienionych dolegliwości mogą być przyczyną poważnych powikłań, np. zaburzeń rytmu serca czy przyspieszonego odwapniania kości prowadzącego do osteoporozy.

Konsultacja: dr n. med. Beata Śladowska, endokrynolog

Znajduje się u podstawy szyi. Jego dwa płaty tworzą kształt motyla. Wytwarza hormony: tyroksynę - T4 i trójjodotyroninę - T3. Ingerują one niemal we wszystkie procesy w organizmie: wpływają na tempo przemiany materii, temperaturę ciała, rytm serca, stan układu nerwowego, krwionośnego, mięśniowego i kostnego oraz na przewód pokarmowy. A także na masę ciała, kondycję włosów i skóry, a nawet na humor.