Głośny objaw różnych chorób

Choć kaszel potrafi być bardzo męczący i niekiedy trudny do opanowania, jest pozytywnym, naturalnym odruchem. To odpowiedź obronna organizmu na uszkodzenie lub podrażnienie nerwów znajdujących się w błonie śluzowej dróg oddechowych, tzw. receptorów kaszlowych.

W odruchu kaszlu mięśnie wydechowe gwałtownie się kurczą, wydmuchując w ten sposób powietrze z płuc i dróg oddechowych. Dzięki temu nasze oskrzela, krtań, tchawica i gardło mogą się oczyścić, np. z nadmiaru śluzu, drobinek jedzenia czy uczulających pyłków. Kaszel może też uratować życie, np. gdy się zachłyśniemy.

Błonę śluzową dróg oddechowych najczęściej uszkadzają wirusy. Kaszel jest wtedy jednym z objawów infekcji. Oprócz niego pojawiają się inne dolegliwości typowe dla przeziębienia, np. katar, chrypka, ból głowy, stan podgorączkowy. Na początku infekcji kaszel jest suchy, dokuczliwy, napadowy. Najbardziej nasila się po położeniu do łóżka i rozgrzaniu ciała.

Możemy go łagodzić syropami przeciwkaszlowymi i nawilżać gardło napojami i inhalacjami. Po kilku dniach kaszel stopniowo przechodzi w mokry. Odkasłujemy gęstą wydzielinę (flegmę) z dróg oddechowych. Wraz z nią pozbywamy się zarazków. Zaniepokoić nas powinna jej żółtawozielona barwa - sygnalizuje ona, że mogło dojść do nadkażenia bakteryjnego. Wtedy konieczne jest użycie antybiotyku.

Suchy jest bardziej męczący. Pojawia się często napadowo. Gdy jest silny, gwałtowny, może być niebezpieczny, np. wywołać omdlenie. Odruch suchego kaszlu należy hamować. W ciągu dnia możemy stosować syropy wykrztuśne, które pomogą nawilżyć drogi oddechowe. Na noc zalecane są syropy przeciwkaszlowe, które zmniejszą natężenie i częstotliwość kaszlu, pomogą spokojnie przespać noc. Gdy zaczynamy odkrztuszać wydzielinę, kaszel staje się mokry. Wtedy zaprzestajemy stosowania syropu przeciwkaszlowego.

Mokrego kaszlu nie należy hamować, bo to zatrzymuje wydzielinę w drogach oddechowych i w konsekwencji prowadzi do rozwoju zakażenia. Na mokry kaszel stosujemy tylko syrop wykrztuśny. Dzięki niemu śluz w drogach oddechowych stanie się rzadszy i łatwiej go usunąć. Uwaga! Ostatnią dawkę tego syropu należy przyjąć 4-5 godzin przed snem.

Zdarza się, że kaszel pojawia się sezonowo. Np. tylko wiosną lub latem albo po zjedzeniu jakiegoś pokarmu. To wskazuje na kaszel alergiczny. na dostający się do organizmu alergen, np. pyłek uczulającej rośliny, produkt spożywczy, sierść zwierzęcia. Zwykle taki kaszel jest suchy, napadowy. Alergia wziewna może po latach przejść w astmę oskrzelową. Ataki dokuczają wtedy najczęściej w nocy, nad ranem, po wysiłku fizycznym, ale też pod wpływem czynnika drażniącego, np. intensywnego zapachu, zimnego powietrza, dymu tytoniowego. Jeśli zostanie rozpoznana alergia lub astma, kaszel złagodzą leki sterydowe. A w przypadku astmy także środki rozszerzające oskrzela.

Kaszel to częsta przypadłość osób palących papierosy. W dymie tytoniowym jest mnóstwo szkodliwych substancji, które drażnią receptory kaszlowe w gardle, krtani, oskrzelach. Im dłużej trwa nałóg, tym kaszel bardziej męczący, a wydzielinę coraz trudniej odkrztusić. Konsekwencją palenia tytoniu jest obturacyjna choroba płuc (POChP). Głównym jej objawem jest przewlekły kaszel, najbardziej nasilony rano, po wstaniu z łóżka. Atak może trwać nawet kilka minut. Gdy choroba się rozwija, oprócz kaszlu dokucza duszność i świszczący oddech.

Pierwszym krokiem w terapii powinno być zaprzestanie palenia. W zależności od zaawansowania choroby zalecane są odpowiednie leki, np. rozszerzające oskrzela, czasem sterydy wziewne.

Niekiedy przyczyny kaszlu należy szukać poza drogami oddechowymi. Może być nią np. refluks żołądkowo-przełykowy. Kwaśna treść żołądkowa cofa się do przełyku, drażniąc jego błonę śluzową i wywołuje odruch kaszlu. Dokucza szczególnie podczas leżenia, pochylania się, czasem po obfitym posiłku. Pojawia się też pieczenie w gardle i za mostkiem, zgaga, odbijanie, nudności. Pomoże zmiana diety - mniejsze, regularne, lekkostrawne posiłki, ostatni co najmniej trzy godziny przed snem. Unikajmy dań tłustych, mocno przyprawionych, napojów gazowanych. Doraźnie można stosować dostępne bez recepty leki zobojętniające kwas żołądkowy i zmniejszające jego wydzielanie.

Suchy, męczący kaszel po wysiłku lub w nocy może być objawem niewydolności serca. Towarzyszą mu inne objawy - szybkie męczenie się, ataki duszności przy wysiłku czy kołatanie serca. Jeśli okaże się, że kaszel ma związek z niewydolnością tego organu, trzeba przyjmować leki nasercowe zlecone przez lekarza, zmienić styl życia, np. rzucić palenie, zdrowo się odżywiać, dbać o serce.