Gorączka u dziecka budzi strach

Nie tylko podwyższona ciepłota ciała

Dla każdego rodzica, pojawiająca się nagle u dziecka gorączka jest sporym stresem. Nie tylko z uwagi na fakt prawdopodobieństwa wystąpienia infekcji wirusowej lub bakteryjnej, ale też na dyskomfort, jaki niesie dla malucha. Dziecko ze znacznie podwyższoną ciepłotą ciała, zwyczajnie bardzo się męczy. Czy tylko bardziej ciepłe niż zazwyczaj czoło u malucha i jego złe samopoczucie świadczą o trawiącej gorączce? Ma ona najczęściej wiele objawów towarzyszących:

• Nie tylko czoło jest gorące, gorące są też plecy, a skóra na pozostałych partiach ciała jest jakby chłodna i nierzadko pokryta zimnym potem

• Twarz malucha jest znacznie zaczerwieniona - pojawiają się rumieńce

• Dziecko ma przyspieszony oddech

• Może odczuwać ból w okolicach karku, czoła lub ból gardła, nierzadko pojawia się uczucie zatkanego noska

• Najczęściej u niemowląt pojawia się biegunka, ale może także towarzyszyć gorączce u większych dzieci, tak samo, jak wymioty czy bóle brzucha.

Gdy rodzice zauważają u dziecka, taki częściowy zespół objawów, pierwszym krokiem, jaki wykonują, to sięgniecie po termometr i mierzenie temperatury ciała u dziecka. Przed podjęciem kolejnych kroków, konieczne jest ustalenie jej wysokości. Ale jak się okazuje temperaturę ciała trzeba umieć prawidłowo zmierzyć. Jak więc postępować, aby nie popełnić błędów w czasie pomiaru?

Jak mierzyć?

Metod mierzenia gorączki jest kilka. Każda z nich powinna być indywidualnie dostosowywana przez rodziców do wieku i ogólnego samopoczucia dziecka. Nie zawsze możliwe jest mierzenie temperatury, tradycyjnie, czyli na metodę "pod pachą". Jak w takim razie mierzyć?

• Po pachą, - ta metoda najwygodniejsza jest w przypadku dzieci starszych, ewentualnie cierpliwych i mało ruchliwych, termometr powinien być trzymany pod pachą, nieruchomo przez czas ok. 5 minut termometrem rtęciowym, ok. 2 minut termometrem elektronicznym

• W ustach, - podobnie sposób ten sprawdza się u małych i większych dzieci, ostateczny pomiar zawsze daje wynik wyższy o 0,3o C od rzeczywistego

• W odbytnicy, - ta metoda stosowana najczęściej u niemowląt z uwagi na krótki czas mierzenia, szybki wynik pomiaru. Końcowy wynik jest wyższy o 0, 5oC o rzeczywistej temperatury ciała

• W aptekach dostępne są także termometry paskowe do mierzenia temperatury zwłaszcza u małych dzieci (przykłada się je na czoło), termometry cyfrowe do pomiaru temperatury w uchu oraz termometry cyfrowe do expressowego pomiaru temperatury po zbliżeniu aparatu do głowy dziecka.

Kiedy mówimy o gorączce?

Dość często określenie gorączki jest nadużywane przez rodziców. Dziecko ma tylko lekko podwyższoną ciepłotę ciała i określa się ten stan, stanem gorączki. A niesłusznie. Kiedy możemy mówić w takim razie o gorączce?

• Dziecko ma normalną temperaturę ciała, gdy wynosi ona od 36 - 37oC

• Gdy termometr wskazuje ciepłotę ciała w przedziale powyżej 37 do 38oC, mówimy tylko o stanie podgorączkowym u malucha

• Umiarkowana gorączka mieści się w granicach powyżej 38 do 39oC

• O wysokiej gorączce możemy mówić tylko wtedy, gdy temperatura ciała sięga powyżej 39 oC

Najczęstsze przyczyny

Przyczyn gorączki możemy dopatrywać się u kilku źródeł. Chociaż u niemowląt i małych dzieci najczęściej powodowana jest bolesnym ząbkowaniem lub pojawia się tak zwana gorączka "trzydniówka", nie zawsze tylko z takich powodów gorączka trawi organizm dziecka. Podwyższona temperatura ciała, jako objaw infekcji wirusowej lub bakteryjnej może nas alarmować o wielu chorobach.

Choroby zakaźne

Gdy u dziecka rozwija się choroba zakaźna, gorączka jest objawem towarzyszącym pozostałym symptomom:

• Ospa wietrzna - czerwone plamki z pęcherzykami wypełnionymi przeźroczystym płynem, pojawiają się na skórze dziecka, pękają nawet przy lekkich urazach

• Odra - suchy kaszel, ból gardła, silne łzawienie oczu

• Różyczka - drobna wysypka w okolicach szyi potem na całym ciele, bolesność węzłów chłonnych

• Świnka - bolesny obrzęk w okolicach szyi i uszu, wyraźnie pogrubiona szyja

Infekcje

• Grypa i przeziębienie - kaszel, ból gardła, katar

• Zapalanie u cha środkowego - ból w okolicy ucha

• Zapalenie krtani - szczekający kaszel i zwiększająca się duszność u dziecka

• Infekcja pęcherza moczowego - pieczenie podczas oddawania moczu

• Angina - silny ból gardła podczas przełykania

Zapalenie opon mózgowych - sztywność karku, wymioty, wstręt do światła, bóle głowy, złe samopoczucie.

W okresie letnim gorączka często towarzyszy oparzeniom słonecznym i udarom.

Jak pomóc maluchowi?

Niestety bardzo często rodzice bardzo nieumiejętnie zwalczają gorączkę. Nieumiejętnie nie oznacza nieskutecznie, jednak nie zawsze dobierają oni odpowiednie metody do aktualnego stanu dziecka. Zazwyczaj, gdy maluch ma niewysoką gorączkę rodzice od razu sięgają po środki apteczne w postaci czopków, syropów na bazie paracetamolu lub ibuprofenu. A przecież takie sposoby powinny być zarezerwowane tylko na stany bardzo wysokiej temperatury, wtedy nie ma czasu na sięganie po metody naturalne. Podanie leku szybko obniża wysoką temperaturę ciała, najpóźniej do 30 minut. Ale, gdy maluch ma tylko podwyższoną ciepłotę ciała lub tylko niewysoką gorączkę zaleca się stosowanie innych metod. Jeżeli temperatura ciała wynosi poniżej 39 oC, warto wypróbować metody naturalne. Dopiero, gdy one nie przynoszą zamierzonego efektu - znacznego obniżenia temperatury ciała, trzeba sięgać po farmaceutyki. Oto kilka metod tradycyjnych:

• Kąpiel dziecka w letniej wodzie, o temperaturze niższej od temperatury ciała tylko o 2 stopnie.

• Wilgotne okłady na czoło, - pieluszką lub ściereczką zwilżaną w letniej wodzie

• Wilgotne okłady na klatkę piersiową, -pieluszką lub ściereczką zwilżaną w letniej wodzie

• Owinięcie całego ciała dziecka mokrym prześcieradłem i obłożenie go mokrymi pieluchami zamoczonymi w letniej wodzie

W razie sięgania po farmaceutyki na bazie ibuprofenu lub paracetamolu zalecamy czopki, które są nie tylko wygodne do podania, zwłaszcza niemowlętom i małym dzieciom, ale nie powodują negatywnej ingerencji w układ pokarmowy dziecka.

W czasie gorączki należy szczególną uwagę zwrócić na częste dopajanie dziecka. Przy wysokiej temperaturze ciała może dojść do odwodnienia w razie braku stałej dostawy do organizmu niezbędnych płynów. Dzieci karmione piersią należy przystawiać do niej jak najczęściej.

Potrzebny lekarz

Niestety nie zawsze możemy zwalczyć gorączkę trawiącą dziecko, ale są także dodatkowe okoliczności w razie, których wystąpienia należy pilnie wezwać lekarza.

• Gdy gorączka utrzymuje się przez 3 doby

• Gdy przekroczy 40 oC i nie spada pomimo podania leków obniżających

• Gdy towarzyszy jej sztywność karku u dziecka, maluch nie może pochylić głowy

• Gdy pojawiły się drgawki

• Gdy wysoka gorączka występuje u dziecka poniżej 6 miesiąca życia

Dobra czy zła?

Gorączka u dziecka zawsze będzie dla nas rodziców, czymś złym, niechcianym. To taki "nieproszony gość", który nie zawsze puka do drzwi tylko pojawia się znienacka. Jest sporym zagrożeniem dla zdrowia naszych dzieci, bo gdy trawi organizm zbyt długo i jest bardzo wysoka może stać się główną przyczyną poważnych zmian zdrowotnych. Grozi udarem cieplnym, napadem silnych drgawek, utratą przytomności, a nawet śpiączką. Jednak nie jest do końca taka zła, jakby się wydawać mogło. Bo, gdy w przypadkach chorób infekcyjnych oscyluje w granicy do 38 oC, uważana jest za jedną z reakcji obronnych organizmu. Mimo, to gorączka nigdy nie może zostać zlekceważona i pozostawiona sama sobie. Nie mija samoistnie i wymaga właściwego postępowania. Jeśli w razie jej wystąpienia u dziecka, będziemy się stosować do zalecanych zasad, gorączka szybko minie i pozostawi po sobie tylko niemiłe wspomnienie o stresie i pogorszeniu samopoczucia naszej pociechy.