Gratka dla grzybiarzy, której nie można kupić w sklepie
Niecodzienne znalezisko o ciekawym kształcie, początkowo może wzbudzać obawy. Czy na pewno nie jest trujące i nadaje się do spożycia? Mocno pofałdowany, kształtem przypominający sałatę strzępiastą – to siedzuń sosnowy. Należy do rodziny grzybów jadalnych, ale nie można spotkać go na sklepowych półkach. By móc cieszyć się jego wyjątkowym smakiem, warto jak najszybciej wybrać się do lasu.
Siedzuń sosnowy gałęzisty, zwany także siedzuniem borowym, kozią brodą, kwoką lub oryszem, to gatunek grzyba jadalnego z rodziny szmaciakowatych. Dawniej uchodził za gatunek rzadki, występujący w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej. Obecnie coraz częściej można go spotkać w polskich lasach, gdzie jest niezwykłą gratką dla grzybiarzy. Pojawia się zazwyczaj w lipcu, a zbierać można go aż do listopada.
Grzyb osiąga wysokość od 5 do 20 cm i masę do 6 kg, choć w lasach najczęściej występują mniejsze okazy. Ma charakterystyczny, nieregularnie kulisty kształt, składający się ze zrośniętych gałązek. Wyglądem nieco przypomina kalafiora. Początkowo ma kolor białawy, następnie żółty, a na końcu przybiera barwę brązowawą. Można rozpoznać go po charakterystycznym, korzennym zapachu. W smaku przypomina orzechy.
Występuje najczęściej na terenie lasów mieszanych oraz iglastych. Upodobał sobie korzenie żywych lub martwych iglaków. Zazwyczaj można go dostrzec wyrastającego u podstawy pnia sosny i świerku. W przeciągu roku z grzybni wyrasta wyłącznie jeden owocnik. Choć istnieje szansa, że pojawi się ponownie na przełomie następnych lat, nie ma pewności, że za rok znów wyrośnie. Jeśli chcemy zwiększyć szanse na znalezienie tego okazu, warto wybrać się na dłuższy spacer po borach.
Od 1990 do 2014 roku, przez okres 24 lat, był pod ochroną. Uznano go wtedy za gatunek zagrożony wyginięciem. Trafił na "Czerwoną listę roślin i grzybów Polski", z kategorią R. Odpowiadała ona gatunkom rzadkim, występującym na małych obszarach. Obecnie, z racji pospolitości i braku zagrożenia, nie jest już okazem chronionym.
Grzyby uchodzą za wyjątkowo ciężkostrawne, bez konkretnych właściwości zdrowotnych. Okazuje się, że wcale nie muszą być tak wielkim obciążeniem dla żołądka, a dodatkowo są pełne wartościowych substancji i składników odżywczych. Rozmaite właściwości siedzunia sosnowego sprawiły, że oficjalnie znalazł się na liście tzw. superfoods, jako jeden z najzdrowszych grzybów.
Siedzuń sosnowy zawiera sparassol, czyli związek utrzymujący świeżość. Jego obecność sprawia, że grzyb może leżeć przez kilka tygodni w lodówce i nadal będzie nadawał się do spożycia. Jak wykazały badania, sparassol ma silne działanie antybiotyczne i przeciwgrzybicze. Zabija bakterie gram ujemne, które powodują np. gronkowca złocistego.
Siedzuń może z powodzeniem wybić się w dziedzinie medycyny. Dzieje się tak za sprawą zawartości związków fenolowych i flawonoidów, czyli naturalnych przeciwutleniaczy. Naukowcy wskazują na szansę wykorzystania go w roli składnika leków przeciwnowotworowych. Ma szczególną szansę sprawdzić się w leczeniu raka jelita grubego oraz nowotworów tkanki łącznej
Po wieloletnich badaniach japoński zespół profesora Takashiego Kimury dowiódł, że siedzuń sosnowy, a konkretnie związki w nim zawarte, odpowiada za przyspieszenie produkcji kolagenu. Jego spożywanie przyspiesza gojenie się ran i regenerację naskórka, a także wpływa na odmłodzenie skóry.
Siedzuń sosnowy zawiera enzymy hamujące rozwój boreliozy oraz miastenii. Obecność polisacharydów działa neuroprotekcyjnie, zmniejszając ryzyko wystąpienia choroby Parkinsona, Alzheimera, autyzmu i neuroboreliozy.
Włączenie na stałe siedzunia sosnowego do diety pozytywnie wpłynie na obniżenie ciśnienia oraz złego cholesterolu i poziomu cukru we krwi. Poprzez zwiększenie przepływu krwi, wzmaga się natlenienie całego organizmu. W ten sposób można zahamować lub całkowicie zniwelować ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego, udaru i miażdżycy. To grzyb polecany cukrzykom - obniża poziom cukru i ilość wytwarzanej insuliny. Działa przeciwzapalnie i zwiększa insulinowrażliwość.
Ze względu na walory smakowe, warto dodać siedzunia sosnowego do różnych potraw. W celach kulinarnych najlepiej wybrać młode okazy o białych lub lekko kremowych kapeluszach i delikatnym miąższu. Starsze będą mniej aromatyczne i łykowate. Siedzuń wzbogaci smak bulionów, sosów oraz gulaszy. Idealnie nada się także do dalszego zasuszenia, marynowania oraz smażenia.
Sprawdź również:
Idealny dodatek do gołąbków. Sos paprykowo-pomidorowy cioci Rysi
Pogromca nadciśnienia, cukrzycy i cholesterolu. Pij, gdy szwankuje zdrowie
