Jak cukrzyca niszczy wzrok

Powikłanie to polega na zaburzeniu krążenia w siatkówce oka, jej niedokrwieniu i niedotlenieniu. To pogarsza ostrość widzenia, może skutkować całkowitą utratą wzroku. Im dłużej chorujemy na cukrzycę, tym większe ryzyko uszkodzeń w oku. Po 20 latach retinopatię ma ok. 90 proc. chorych z cukrzycą typu 1 i 60 proc. z cukrzycą typu 2. Zagrożenie rośnie u diabetyków z nadciśnieniem tętniczym, wysokim stężeniem lipidów (cholesterolu, trójglicerydów) we krwi, otyłych, palących papierosy.

Wczesne zmiany cukrzycowe w siatkówce wykrywa się tylko w badaniach okulistycznych. Retinopatia bowiem najpierw rozwija się skrycie. Jej objawy dają znać o sobie, gdy uszkodzenie siatkówki się pogłębia. Niepokojącym sygnałem jest nagłe pogorszenie ostrości wzroku, np. rano widzimy niewyraźnie, potem powraca normalne widzenie. Jeżeli w polu widzenia pojawi się ciemna plamka, może to świadczyć o wylewie krwi do oka. Po jakimś czasie krew może się sama wchłonąć i wtedy ostre widzenie wraca. Inne objawy to: trudności z czytaniem mimo używania okularów, mroczki przed oczami, słabe widzenie w ciemności, dłuższe przystosowywanie się oka do widzenia w jasnych pomieszczeniach.

Podstawą leczenia retinopatii jest ustabilizowanie poziomu glukozy we krwi. Służy temu odpowiednia dieta i leki. Przy utracie ostrości widzenia stosowana jest fotokoagulacja laserowa siatkówki. Za pomocą światła lasera niszczone są "wadliwe" naczynka krwionośne, co ogranicza rozwój dalszych zmian w siatkówce. Alternatywą lub uzupełnieniem tej terapii jest podawanie leków w postaci zastrzyków do gałki ocznej. To hamuje rozwój nieprawidłowych naczyń i zmniejsza ich przepuszczalność. Przy zaawansowanych zmianach, obejmujących plamkę żółtą, jedynym ratunkiem jest witrektomia - zabieg polegający na usunięciu ciała szklistego razem z niewchłaniającą się krwią wylaną z uszkodzonego naczynia.

Rozwój retinopatii

Stale podwyższony poziom glukozy we krwi stopniowo osłabia i uszkadza drobne naczynia krwionośne w oku. Żyły i tętniczki ulegają deformacji, powstają mikrotętniaki. Siatkówka jest niedotleniona. A wtedy tworzą się nowe naczynia, ale są nieprawidłowo zbudowane. Łatwo pękają, co prowadzi do wylewów krwi. Jeśli przecieka ona do odpowiadającej za centralne widzenie plamki żółtej, powoduje jej obrzęk.

Badania pozwalają bezbłędnie rozpoznać retinopatię

1. Badanie dna oka. Wykrywa zmiany cukrzycowe w oku. Umożliwia ocenę siatkówki, jej naczyń krwionośnych, plamki żółtej i tarczy nerwu wzrokowego.

2. Angiografia fluoresceinowa. Jest wykonywana, gdy w badaniu dna oka zostaną stwierdzone zmiany cukrzycowe. Polega na obrazowaniu dna oka po podaniu dożylnie kontrastu (środka cieniującego) i wykonaniu serii zdjęć. Dzięki temu można dokładnie obejrzeć stan naczyń krwionośnych siatkówki, sprawdzić, jak przepływa przez nie krew, w których miejscach występuje niedotlenienie.

3. OCT - optyczna koherentna tomografia dna oka. Może być zlecona przy stwierdzonej retinopatii cukrzycowej, zwłaszcza gdy zmiany są zaawansowane. Z dużą precyzją pokazuje szczegóły budowy dna oka, zwłaszcza plamkę żółtą.