Jak dbać o oczy latem?
Latem większość osób skupia się na tym, by przed szkodliwym działaniem promieni ultrafioletowych chronić skórę. Tymczasem równie zagrożone są nasze oczy – zwłaszcza jeśli używamy tanich okularów przeciwsłonecznych. Dają nam one złudne poczucie bezpieczeństwa i sprawiają, że słońce nas nie razi, ale tak naprawdę do naszych oczu dociera więcej szkodliwego promieniowania, niż gdybyśmy nie używali żadnych okularów. Dlaczego tak się dzieje i jak prawidłowo chronić wzrok przed słońcem? Czy soczewki kontaktowe są bezpieczne latem?
Promieniowanie ultrafioletowe w nadmiarze jest szkodliwe nie tylko dla naszej skóry czy włosów, ale także dla oczu. Nasz organizm posiada naturalne mechanizmy obronne (zalicza się do nich przede wszystkim zwężanie się źrenic i mrużenie oczu w kontakcie ze słońcem, a także długie rzęsy), jednak w ekstremalnych sytuacjach może dojść nawet do poparzenia siatkówki czy rogówki. Ryzyko wystąpienia chorób oczu zwiększamy na przykład poprzez używanie okularów przeciwsłonecznych bez odpowiedniego filtra UV. Tego typu okulary sprawiają, że nasze mechanizmy obronne przestają działać – nie mrużymy oczu, a źrenice nie zwężają się, przez co do gałki ocznej przedostaje się znacznie więcej szkodliwego promieniowania.
Na dłuższą metę może to prowadzić do ciężkich chorób i nieodwracalnych zmian. Częsta ekspozycja na silne słońce bez ochrony oczu przyczynia się do powstania czerniaka oka i przyspiesza wystąpienie zaćmy. Przyczynia się również do zwyrodnienia plamki żółtej – schorzenia, które prowadzi do ślepoty. Promieniowanie ultrafioletowe jest też częstym sprawcą zapalenia spojówek oraz pojawienia się tzw. skrzydlika – przezroczystej błonki na powierzchni oka, która przypomina skrzydło owada. Nie jest groźna, ale nieestetycznie wygląda i ma tendencję do powiększania się, co wiąże się z koniecznością usunięcia jej chirurgicznie. W ekstremalnych sytuacjach ostre słońce może prowadzić nawet do tzw. śnieżnej ślepoty (zjawisko występuje często u himalaistów, którzy gubią gogle ochronne, a do ich oczu docierają promienie słoneczne odbijane od śniegu – stąd nazwa). Wbrew pozorom na śnieżną ślepotę jesteśmy narażeni także latem i to nie tylko w wysokich górach. Wystarczy, że nie ochronimy oczu przed promieniami odbijającymi się od tafli wody czy bardzo jasnego piasku. Ekspozycja na promieniowanie UV może wtedy doprowadzić do poparzenia rogówki i siatkówki oraz opuchlizny oka i utraty wzroku. Na szczęście, widzenie wraca po około 24 godzinach przebywania w zacienionym miejscu, ale konieczna jest wizyta u okulisty.
Najskuteczniejszą metodą jest noszenie wysokiej jakości okularów przeciwsłonecznych. Najlepiej kupować je bezpośrednio u optyka, ponieważ wtedy mamy gwarancję, że posiadają odpowiednie filtry UV. Specjalista pomoże nam też wybrać najlepsze okulary do naszych potrzeb – przykładowo do wspinaczek wysokogórskich potrzebne są okulary z najwyższym filtrem (kategoria 4), ale nie wolno w nich prowadzić samochodu. Okulary do noszenia na co dzień (zarówno w mieście, jak i na plaży) powinny być wyposażone w filtr UV 400 (całkowicie blokuje ultrafiolet). Warto też zainwestować w takie z powłoką antyrefleksyjną oraz polaryzacją – niwelują odbijane od powierzchni refleksy świetlne, co świetnie sprawdza się w trakcie prowadzenia samochodu oraz nad wodą. Ważny jest również kolor soczewki – im ciemniejszy, tym skuteczniej pochłania niebieskie światło. Szare soczewki niemal nie zmieniają barw otoczenia, a pomarańczowe zwiększają ostrość i kontrast widzenia. Warto pamiętać, że dobrze dobrane okulary zapewniają nam komfort i nie przekłamują kolorów, chronią za to oczy i zapobiegają tworzeniu się zmarszczek wokół nich.
Wybierając się latem w góry czy nad morze, warto dodatkowo chronić oczy przed słońcem, zakładając kapelusz z szerokim rondem lub czapkę z daszkiem. Regularnie powinno się również stosować nawilżające krople, które usuną z powierzchni oka wszelkie zanieczyszczenia i ochronią przed zapaleniem spojówek.
Uważaj na soczewki kontaktowe
Utrzymanie wysokiej higieny oka na wakacjach może być szczególnie uciążliwe dla osób noszących soczewki kontaktowe. Na plaży czy podczas górskich wypraw bardzo łatwo o zabrudzenie oka i narażenie się na stan zapalny. Z tego względu na czas wyjazdu warto zainwestować w jednodniowe soczewki kontaktowe (koniecznie z filtrem UV). Jest to niezbędne, zwłaszcza jeśli zamierzamy się kąpać w morzu czy oceanie – w wodach tych występuje groźny dla nas pierwotniak acanthamoeba, który lubi "przyklejać się" do soczewek kontaktowych, a z czasem przenika na powierzchnię oka i uszkadza rogówkę. Długo nieleczona dolegliwość prowadzi nawet do utraty wzroku.
