Jak dbać o zdrowie zębów u najmłodszych?

Jak dbać o zęby dziecka? Radzi stomatolog współpracujący z Fundacją Wiewiórki Julii, ekspert marki Jordan, lek. dent. Paulina Wojas.

Wyniki badań są alarmujące. Co trzecie przebadane przez Fundację Wiewiórki Julii dziecko nie posiada własnej szczotki do zębów! Blisko 30 proc. przyznaje się do tego, że nie myje zębów regularnie, a 10 proc. do tego, że nie myje ich wcale. Z przeprowadzonych badań jasno wynika, że stan higieny jamy ustnej i świadomość prozdrowotna stanowi ogromny problem naszego społeczeństwa.

Stan uzębienia polskich dzieci jest z roku na rok coraz bardziej dramatyczny. Opublikowany przez Ministerstwo Zdrowia raport tylko potwierdził alarmujące statystyki: w Polsce 6-latkowie mają częściej próchnicę niż ich rówieśnicy w Wietnamie, Bośni, czy RPA! Jedno jest pewne - dorywcza pomoc stomatologiczna już nie wystarczy, problemem należy zająć się kompleksowo. Od lat w naszym społeczeństwie pokutuje prześwadczenie, ze zębów mlecznych się nie leczy.

Nic bardziej mylnego! Zęby mleczne, podobnie jak zęby stałe są pełnowartościowe. Stan zębów mlecznych rzutuje na kondycję ich następców. Dbając o zęby mleczne, dbamy już o zęby stałe, ponieważ wszelkie stany zapalne toczące się w obrębie zębów mlecznych oraz ich tkanek okołowierzchołkowych mogą mieć nieodwracalne skutki uszkadzając zawiązki zębów stałych.

Każdy rodzic musi zdać sobie sprawę z powagi problemu jakim jest próchnica zębów i z konsekwencji z nią związanych - bez zdrowej jamy ustnej jego pociecha nigdy nie będzie zdrowym dzieckiem, w myśl zasady zdrowe zęby - zdrowy człowiek.

Od dawna w literaturze naukowej istnieją dowody na związek chorób jamy ustnej z wieloma chorobami ogólnym, m. in. chorobami seca, stawów, oczu czy nerek. Podstawowym problemem jest profilaktyka, a właściwie jej brak.

0-2 lata

Rodzice powinni dbać o zęby swoich dzieci już od pierwszych miesięcy życia dziecka. Chociaż niemowlak nie ma jeszcze zębów należy pielęgnować jego wały dziąsłowe. Po każdym karmieniu, w miarę możliwości powinno się przemywać jamę ustną dziecka nawiniętym na palec jałowym gazikiem, zwilżonym w przegotowanej wodzie bądź rumianku.

W momencie pojawienia się pierwszego zęba mlecznego rodzice powinni zaopatrzyć się w specjalne silikonowe szczoteczki zakładane na palec z pojedynczymi pęczkami miękkiego włosia. Są także pełne szczoteczki  zaprojektowane na potrzeby czyszczenia jamy ustnej, dziąseł oraz powierzchni zębów u najmłodszych.

Dodatkowo jak np. w szoteczkach marki Jordan połączone są z gryzakiem masującym dziąsła. Pierwsza szczoteczka poprzez zabawę przyzwyczaja dziecko do nawyku czyszczenia zębów.

3-5 lat

W miarę zdobywania przez dziecko sprawności manualnej, maluch samodzielnie zaczyna czyścić zęby. Początkowo na zasadzie zabawy, aby z czasem wyćwiczyć prawidłową technikę szczotkowania. Bardzo ważne jest nauczenie prawidłowych nawyków higienicznych dziecka od samego początku. U małych dzieci zaleca się szczotkowanie metodą ruchów okrężnych .

Korzystna i wskazana jest ciągła pomoc dziecku przez rodziców przy myciu zębów, nawet do 8-10 roku życia, kiedy jest już w stanie samodzielnie i efektywnie oczyszczać zęby. Prawidłowe szczotkowanie powinno odbywać się dwa razy dziennie z użyciem pasty z fluorem. Płytkę nazębną można uwidocznić dzięki stosowaniu u dzieci specjalnych roztworów wybarwiających lub tabletek.

Jeżeli nasze dziecko niechętnie szczotkuje zęby, należy ten obowiązek zamienić w zabawę, pokazać na własnym przykładzie lub starszego rodzeństwa. Na rynku dostępne są szczoteczki Jordan z dołaczoną klepsydrą, która odmierza dziecku czas na szczotkowanie, dzięki czemu czyszczenie jest efektywne, a jednocześnie staje się ciekawą aktywnością dla dziecka.

6-9 lat

Jest to odpowiedni wiek na zmianę szczoteczki na nieco większą i o innym kształcie oraz wyprofilowaniu główki, odpowiednim do czyszczenia pierwszych zębów, które stopniowo pojawiają się po ukończeniu 6 roku życia. Kolorowe szczoteczki, z ulubionymi dziecięcymi motywami pozwalają uprzyjemnić dziecku codzienną higienę.

Oprócz usuwania płytki, szczotkowanie zębów powinno być traktowane również jako miejscowa aplikacja fluoru, dlatego pamietajmy o stopniowym wprowadzaniu pasty do zębów z jego dodatkiem, ale przeznaczoną specjalnie dla dzieci. Badania wykazały, że wprowadzenie efektywnego szczotkowania zębów fluorkowaną pastą dwa razy dziennie, przed ukończeniem 2 roku życia, ma istotny wpływ na redukcje zachorowalności na chorobę próchnicową.

Należy pamiętać, by nauczyć dzieci wypluwania pasty, stąd tak ważne jest płukanie buzi wodą po każdym myciu zębów. Do niedawna lekarze dentyści zalecali stosowanie szczoteczek o średniej twardości włosia. Aktualnie zalecenia są takie, aby pacjenci używali szczoteczek miękkich. Dotyczy to zarówno dorosłych jak i dzieci. Nie wolno zapominać nam o czyszczeniu języka , gdyż jego budowa sprzyja gromadzeniu się licznych złogów bakteryjnych.

Nieocenione są także pierwsze wizyty w gabinecie. Na pierwszą wizytę u stomatologa, tzw. wizytę adaptacyjną warto przyjść gdy dziecko ma ok 18 miesięcy. Jej celem jest przede wszystkim ukształtowanie pozytywnego nastawienia dziecka do otoczenia gabinetu, personelu, zabiegów stomatologicznych a także edukacja rodziców w zakresie zaleceń dietetycznych, zabiegów higienicznych oraz dostępnych metod profilaktyki.

Częstotliwość wizyt kontrolnych u stomatologa jest indywidualna dla każdego pacjenta, uzależniona od ryzyka próchnicy. U wszystkich dzieci powinno się oszacować takie ryzyko choroby próchnicowej, które opiera się na dotychczasowej historii próchnicy, obecnym stanie uzębienia, wywiadzie rodzinnym, analizie diety oraz higieny jamy ustnej, a także towarzyszących schorzeniach ogólnych.

U dzieci z niskim ryzykiem choroby próchnicowej wizyty kontrolne mogą odbywać się w odstępach 6 miesięcznych. W przypadku umiarkowanego i wysokiego ryzyka znacznie częściej, nawet co 2-3 miesiące.

Nie wolno nam także zapominać o diecie, która ma istotny wpływ na zdrowie zębów. Z uwagi na prawidłowe kształtowanie się zgryzu, pokarmy powinny być twarde i zachęcać do żucia, pobudzając tym samym do wzrostu kości szczęk. Potrawy z cukrem powinny być spożywane podczas głównych posiłków zakończonych jedzeniem pokarmów obojętnych dla zębów (np.sera, wody).

Ważne, aby posiłki przyjmować o stałych porach, co 4 godziny - ograniczamy w ten sposób kontakt pokarmu z powierzchnią zęba. Ostrożnie należy spożywać soki, zwłaszcza cytrusowe oraz wyeliminować z diety najmłodszych wysokosłodzone napoje gazowane z uwagi powodowanej przez nie erozji szkliwa.

W diecie dziecka należy uwzględnić pełnowartościowe białko, którego ograniczony dowóz w trakcie rozwoju tkanek zęba może powodować zniekształcenia zębów oraz zaburzyć prawidłowy wzorzec wyrzynania.