Jak leczyć złamany nadgarstek?

Złamanie kości łódeczkowej jest najczęstszym złamaniem kości nadgarstka. Niestety, uraz ten wiąże się z dużym odsetkiem powikłań. Ze względu na utrudniony zrost kości łódeczkowatej jednym z powikłań jej złamania jest wytworzenie się tzw. stawu rzekomego – włóknistego, nieprawidłowego, ruchomego połączenia między dwiema jej częściami. Staw rzekomy bywa przyczyną dysfunkcji nadgarstka i prowadzi do zmniejszenia jego sprawności. Ponadto powoduje ból.

W diagnostyce najważniejsze znaczenie ma badanie RTG nadgarstka w trzech projekcjach – przednio-tylnej, bocznej i w osi kości łódeczkowatej. Jego celem jest uwidocznienie złamania i stwierdzenie, czy doszło do przemieszczenia.

Nie zawsze jednak w badaniu rentgenowskim złamanie jest widoczne. Wtedy można wykonać USG nadgarstka. Jednak nawet w przypadku braku potwierdzenia radiologicznego, przy objawach klinicznych nie budzących wątpliwości, rozpoznaje się złamanie kości łódeczkowatej.

Przy złamaniu bez przemieszczenia stosuje się leczenie zachowawcze – unieruchamia rękę w gipsie na 6–8 tygodni. Gips powinien się zaczynać mniej więcej w połowie przedramienia i sięgać do podstawy palców z objęciem kciuka, tak by go unieruchomić (tzw. rękawiczka balowa). Kciuk powinien być odwiedziony, a nadgarstek lekko wygięty w kierunku łokciowym.

Kontrolę wykonuje się po 3 tygodniach i, jeśli kość się zrasta, unieruchamia się dłoń ponownie na 3–5 tygodni.

Leczenie operacyjne jest konieczne, jeśli w RTG stwierdza się przemieszczenie. Można wtedy zastosować zespolenie specjalnymi śrubami (tzw. śruby Herberta). Szybka diagnostyka i optymalny wybór terapii pozwala zwiększyć prawdopodobieństwo pełnego zrostu kości.

Klasyczny opatrunek gipsowy jest niewygodny. Nie można go moczyć, powoduje macerację skóry, kruszy się i brudzi, przez co już po 2 tygodniach wygląda nieestetycznie. Alternatywą jest lekki gips z włókna szklanego nasączonego żywicą – choć lżejszy, równie wytrzymały. Nie kruszy się, nie brudzi, jest odporny na wilgoć, więc można się w nim kąpać (w ograniczonym zakresie) i – co najważniejsze – pozwala skórze oddychać. Jest też całkowicie przezierny dla promieni RTG, co ułatwia kontrolę procesu gojenia. Nie jest dostępny w szpitalnych gipsowniach, ale można go kupić w aptece lub w gipsomatach w niektórych szpitalach.

Zarówno po unieruchomieniu, jak i po operacji, ręce – by powrócić do pełnej sprawności – wymagają pomocy doświadczonego fizjoterapeuty.

Celem rehabilitacji jest poprawa ukrwienia i zmniejszenie bolesności urazu, zapobieganie powstawania przykurczy i zniekształceń ograniczających ruchomość dłoni i uniemożliwiających wykonywanie codziennych czynności, takich jak choćby ubieranie się.

Oprócz ćwiczeń, lekarz zalecić może krioterapię. Przydatne w rehabilitacji są też czynności manualne – robienie na drutach, wyszywanie, zagniatanie ciasta (można je wykonywać po kilku tygodniach od zdjęcia gipsu).

Unikać należy gwałtownych ruchów i przeciążania nadgarstka przez okres 6–12 tygodni.