Jak postępować z cukrzykiem?
Cukrzyca to choroba metaboliczna, która charakteryzuje się zbyt wysokim poziomem glukozy we krwi, czyli hiperglikemią. Za obniżenie poziomu cukru odpowiada insulina produkowana przez trzustkę. Jeśli jej funkcjonowanie ulega zachwianiu i nie jest w stanie wytworzyć tego hormonu w odpowiedniej ilości, poziom glukozy nie wraca do normy i utrzymuje się hiperglikemia. Drugą częstszą przyczyną cukrzycy jest tzw. insulinooporność, czyli sytuacja, w której trzustka produkuje insulinę, często nawet w nadmiarze. Niestety, nie jest ona skuteczna i poziom glukozy we krwi jest podwyższony.
Z cukrzycą typu I mamy do czynienia zwykle u osób młodych, zazwyczaj szczupłych i dzieci. W tym typie choroby występuje bezwzględny niedobór insuliny i musi ona być dostarczana z zewnątrz, za pomocą zastrzyków lub pompy insulinowej. Najczęściej jednak występuje cukrzyca typu II (90 – 95% wszystkich przypadków), która często dotyka osób otyłych, z nadciśnieniem i zaburzeniami lipidowymi wywołanymi przez zły cholesterol i triglicerydy. W tym typie choroby najczęściej mamy do czynienia z insulinoopornością.
Leczenie farmakologiczne zaczyna się od leków doustnych, które skutecznie obniżają poziom glukozy. Jednak w cięższych przypadkach może wystąpić konieczność insulinoterapii.
Rozpoznanie cukrzycy typu I następuje zwykle przypadkiem, gdy zupełnie zdrowa, młoda osoba lub dziecko pozornie bez powodu, traci przytomność i trafia do szpitala.
Objawy, które mogą sugerować cukrzycę, to wzmożone pragnienie i częste oddawanie dużych ilości moczu, chudnięcie mimo silnego łaknienia oraz zmiany ropne na skórze i trudno gojące się rany.
Po rozpoznaniu choroby niezbędna jest zmiana nawyków żywieniowych. Cukrzyk powinien spożywać przynajmniej 5 posiłków w ciągu dnia. Regularność jest bardzo ważna, ponieważ pozwala uniknąć spadków poziomu cukru. Czasem niezbędne jest dodanie szóstego posiłku w postaci drugiej kolacji. Dotyczy to chorych, u których występują nocne hipoglikemie.
Niezwykle istotna jest utrata nadmiaru masy ciała oraz zmiana stylu życia. Należy zacząć uprawiać sport, który pobudza organizm do lepszego wchłaniania insuliny. Wtedy działa ona skuteczniej i lepiej obniża poziom glukozy we krwi.
Jak powinna wyglądać dieta cukrzyka? Tak samo jak każdej osoby dbającej o zdrowie, ale ściśle przestrzegana. Muszą się w niej znaleźć głównie produkty o niskim indeksie glikemicznym. Są to niektóre produkty zbożowe (płatki owsiane, ciemny chleb, kasze, pełnoziarnisty makaron oraz brązowy ryż), surowe warzywa, owoce (te mniej słodkie) oraz chude produkty mleczne. Nie poleca się ich tylko na śniadanie.
Odpowiednie są ryby z grilla, gotowane lub pieczone w piekarniku oraz w ten sam sposób przygotowane chude gatunki mięs. Do picia zalecana jest woda mineralna, herbata i słaba kawa.
