Kamica moczowa - objawy i leczenie
Przyczyna większości przypadków kamicy moczowej jest nieznana. Jej występowaniu sprzyjają wypijanie zbyt małej ilości płynów, przebywanie w gorącym i suchym klimacie, jednostronna dieta białkowa lub warzywno-owocowa bogata w szczawiany (szczaw, rabarbar, szpinak), puryny (zawierają je m.in. czekolada, podroby) lub wapń, a także siedząca praca, długotrwałe unieruchomienie i zakażenie dróg moczowych. W tej chorobie obserwujemy wyraźną skłonność rodzinną związaną z metabolizmem. Kamica może być też skutkiem pewnych schorzeń, na przykład nadczynności przytarczyc.
Zależą one od umiejscowienia kamienia. Gdy jest on ulokowany w nerce, z reguły nic nam nie dolega lub odczuwamy niecharakterystyczne objawy, takie jak pobolewanie w okolicy lędźwiowej przy poruszaniu się. Czasem zauważamy krwiste zabarwienie moczu.
Jeśli kamień znajduje się w moczowodzie, może dojść do nagłego zablokowania odpływu moczu, co objawia się napadowym bólem nazywanym kolką nerkową.
Gdzie wtedy szukać pomocy?
Najlepiej udać się do najbliższego oddziału urologicznego pełniącego ostry dyżur. Kolka nerkowa wymaga wykonania co najmniej USG jamy brzusznej i badania ogólnego moczu.
Kamienie zbudowane z kwasu moczowego mogą się rozpuścić pod wpływem odpowiednich leków. W przypadku fosforanowych i szczawianowych o wymiarach poniżej 4 mm istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że uda się je wydalić z moczem. Większe trzeba usunąć, najlepiej stosując którąś z metod minimalnie inwazyjnych.
Litotrypsja zewnątrzustrojowa (ESWL) polega na rozbijaniu kamieni w drogach moczowych falą uderzeniową. Zabieg przeprowadza się w trybie jednodniowym, po podaniu środków przeciwbólowych.
Przezskórna nefrolitotrypsja (PNL) to usuwanie kamieni z nerek na drodze punkcji przezskórnej, a litotrypsja ureterorenoskopowa (URSL) – z dróg moczowych poprzez cewkę moczową. Niekiedy optymalnym wyjściem jest laparoskopia. Klasyczne, otwarte operacje wykonywane są bardzo rzadko.
Kamień może utrudnić odpływ moczu z nerki. Gdy taki stan utrzymuje się długo, dochodzi nawet do zaniku miąższu nerki w obszarze objętym zastojem. Częstym następstwem kamicy nerkowej jest także zakażenie dróg moczowych, a w konsekwencji odmiedniczkowe zapalenie nerki. W wyniku tych procesów nierzadko dochodzi do uszkodzenia, a nawet zniszczenia tego narządu. Stopień zastoju i zniszczenia nerki nie zależy od wielkości kamienia.
U ciężarnych często dochodzi do poszerzenia górnych dróg moczowych i utrudnienia odpływu moczu z nerki uwarunkowanego m.in. uciskiem powiększającej się macicy oraz relaksacyjnym działaniem progesteronu na mięśniówkę gładką, co sprzyja powstawaniu kamicy.
Zagrożenie wynika przede wszystkim z możliwości rozwoju zakażenia dróg moczowych, ostrych objawów kolkowych zmuszających do interwencji zabiegowej.
Do nawrotu choroby dochodzi u 30-50 proc. pacjentów. Podstawą profilaktyki jest wypijanie takiej ilości płynów, aby wydalać co najmniej 2 l moczu dziennie. Trzeba też zmienić dietę w zależności od rodzaju kamieni, do których powstawania mamy skłonność.
W przypadku kamicy szczawianowej powinniśmy ograniczyć spożycie produktów bogatych w szczawiany, np. szpinaku, szczawiu, kakao, mocnej kawy i herbaty, w kamicy fosforanowej – wędlin, a fosforanowo-wapniowej – roślin strączkowych, mleka, jaj, twarogów, konserw, zaś w kamicy moczanowej – mięsa i podrobów.
Lepiej też mniej solić, bo sód zwiększa wydalanie z moczem wapnia, z którego tworzą się kamienie.
