„Kobiece bóle” – jak sobie z nimi radzić?
Spora grupa kobiet odczuwa nasilone bóle miesiączkowe. U niektórych są one na tyle dokuczliwe, że utrudniają normalne funkcjonowanie oraz uniemożliwiają wykonywanie codziennych czynności. Jak radzić sobie z bolesnymi skurczami i innymi towarzyszącymi im objawami?
Dolegliwości bólowe podczas miesiączki dotyczą przede wszystkim dziewcząt i młodych kobiet, choć skarżą się na nie także kobiety dorosłe. Najczęściej ból zaczyna pojawiać się ok. 2-3 lat po pierwszym okresie, czyli po ustabilizowaniu się cyklu. Bywają jednak dziewczęta, u których już pierwsza miesiączka jest bolesna. Rozmaite badania szacują, że ból menstruacyjny odczuwa nawet 75% młodych kobiet oraz 25-50% kobiet dorosłych. Dla 20% kobiet miesiączkowanie łączy się z bardzo silnym bólem, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie.
Urlop fizjologiczny?
Coraz częściej mówi się o tzw. urlopie menstruacyjnym, czyli 1-2 dniach wolnych w czasie, w którym kobieta nie jest w stanie pracować z powodu silnego bólu. Pionierem takiego rozwiązania jest Japonia, która już w 1947 r. wprowadziła prawny zapis o „urlopie fizjologicznym”. Urlopy takie funkcjonują także w Indonezji, Korei Południowej, Hong Kongu i na Tajwanie. Oferują go też niektóre firmy, takie jak Nike czy Co-Exist. Zarówno w Polsce, jak i w innych krajach europejskich, wciąż jest to przedmiot debaty. Z jednej strony badania naukowe potwierdzają, iż kobieta odczuwająca bóle miesiączkowe ma większe trudności z koncentracją i pracuje mniej efektywnie oraz z większą trudnością wykonuje różnorodne zadania. Z drugiej strony wiele kobiet nie chciałoby być postrzeganych jako „gorszy pracownik”, ani też zwierzać się szefowi-mężczyźnie z przyczyn wzięcia urlopu. Uważają one raczej, że skupić należy się na walce z bólem miesiączkowym.
Dlaczego miesiączka boli?
Bóle miesiączkowe mogą mieć charakter pierwotny lub wtórny. Bóle pierwotne wynikają ze zmian hormonalnych. Zwiększone wydzielanie hormonu zwanego prostaglandyną powoduje częstsze i silniejsze skurcze mięśnia macicy, a w konsekwencji niedotlenienie i niedokrwienie tego narządu. Im więcej organizm wydziela prostaglandyny, tym ból może być silniejszy. Dodatkowo mogą go pogłębić czynniki zewnętrzne, takie jak stres czy jednoczesne przechodzenie innych dolegliwości. Wpływ na odczuwanie bólu może mieć nawet charakter (wrażliwość, perfekcjonizm). Jak wykazały badania kliniczne przeprowadzone w USA, duży stres może podwoić prawdopodobieństwo wystąpienia silnego bólu w podbrzuszu i krzyżu w czasie miesiączki.
Bólom miesiączkowym towarzyszyć mogą kolki, bóle głowy, gorączka, nudności i wymioty, wzdęcia, biegunki, zmęczenie, omdlenia, zawroty głowy, rozdrażnienie oraz anemia. Ból może pojawić się w pierwszym dniu miesiączki bądź 1-2 dni wcześniej. Trwa od kilku godzin do trzech dni.
Drugim rodzajem dolegliwości menstruacyjnych są bóle wtórne. Występują one dużo rzadziej i są zwykle następstwem innej dolegliwości czy schorzenia, np. nieprawidłowości anatomicznych, stanów zapalnych (np. zapalenie miednicy mniejszej), polipa czy mięśniaka.
Jak radzić sobie z bólem?
Do leków bez recepty łagodzących objawy menstruacji należą spazmolityki, czyli leki rozkurczowe łagodzące ból brzucha, takie jak No-Spa (składnikiem aktywnym jest tu drotaweryna), Panadol Femina (hioscyna i paracetamol) czy Buscopan (hioscyna). Leki te zmniejszają napięcie mięśni gładkich, które jest przyczyną bólu. Pomocne mogą być także leki przeciwbólowe zawierające ibuprofen – zażywa się je nie tylko doraźnie, w celu uśmierzenia istniejącego już bólu, lecz także na 2-3 dni przed okresem, aby złagodzić ból towarzyszący krwawieniu. Nie należy stosować aspiryny, gdyż nasila ona krwawienie.
Warto skorzystać z domowych sposobów łagodzenia bólu. Na kilka dni przed okresem oraz przez pierwsze dni cyklu można parzyć ziele krwawnika. Ulgę przyniosą także napar z szypułek czereśni lub nasion kolendry, sok z korzenia pietruszki oraz herbatki o działaniu rozkurczającym – miętowe lub z rumianka. Warto stosować ciepłe okłady na brzuch (termofor, plastry rozgrzewające). Aby złagodzić ból, już w drugiej połowie cyklu unikajmy ostrych przypraw, soli, mocnej kawy i herbaty, potraw smażonych i kwaśnych. Dobrze jest natomiast zwiększyć spożywanie produktów, które zawierają magnez i żelazo. Łagodząco na skurcze działają kwasy omega-3, dlatego warto w tym czasie zastąpić mięso daniami rybnymi.
Niesterydowe leki przeciwbólowe wraz ze spazmolitykami i metodami naturalnymi są skuteczne w przypadku 70% kobiet. Jeśli te sposoby nie pomagają, należy udać się do lekarza. Zapisze on silniejsze środki przeciwbólowe oraz dobierze metodę leczenia. Pomocne w zmniejszeniu dolegliwości menstruacyjnych mogą być doustne środki antykoncepcyjne. Badania ginekologiczne przeprowadzane w celu identyfikacji przyczyn bólu obejmować mogą badanie USG miednicy, laparoskopię czy wziernikowanie macicy.
