Wydawało się, że dzięki szczepieniom możemy zapomnieć o tej groźnej chorobie. Niestety, co roku zarażają się nią tysiące dzieci i dorosłych! Na szczęście dzisiaj nie jesteśmy już wobec krztuśca bezradni.
Czy łatwo można się zarazić? Niestety tak. Krztusiec (zwany też kokluszem) jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób wieku dziecięcego. Wywołuje ją bakteria (Bordetella pertussis), zwana pałeczką krztuścową. Jest ona przenoszona drogą kropelkową - aby doszło do zakażenia w pomieszczeniu (dom, przedszkole), wystarczy krótka zabawa z kaszlącym dzieckiem. Na każde sto osób, które nie są uodpornione i mają kontakt z zakażonym - aż 90 zachoruje!
Jak nie przegapić objawów kokluszu
Prawidłowe i szybkie rozpoznanie krztuśca jest bardzo ważne, m.in. dlatego, że leczy się go inaczej niż pozostałe schorzenia dróg oddechowych. Tymczasem nie jest to zadanie łatwe, ponieważ choroba w początkowym stadium przypomina grypę, przeziębienie, zapalenie krtani. Jednak w przypadku kokluszu po ok. 2 tygodniach od pierwszych objawów infekcji kaszel zamiast słabnąć, nasila się, staje się napadowy. Towarzyszy mu głęboki, świszczący wdech, przypominający pianie koguta.
Napady kaszlu krztuścowego mogą trwać nawet kilkanaście minut, kończą się odkrztuszaniem lepkiej i gęstej wydzieliny, a także często prowokują wymioty. Dorośli mogą przechodzić chorobę łagodniej niż małe dzieci. Niepokój powinien jednak zawsze wzbudzić długo utrzymujący się kaszel, szczególnie dokuczający w nocy.
Dlaczego mimo szczepień obowiązkowych ludzie chorują?
Odporność na zarazki krztuśca utrzymuje się około 6-8 lat od przyjęcia ostatniej dawki szczepionki (przyjmuje się ją po 6. roku życia). Dlatego młodzież i dorośli tak naprawdę nie są odporni na krztusiec. Przyczyną powrotu kokluszu jest też coraz częstsze unikanie przez niektórych rodziców obowiązkowych szczepień u dzieci. Ważne: aby zmniejszyć ryzyko zakażenia, powinniśmy stosować szczepienia przypominające. Warto ponownie szczepić już czternastolatków, a potem co 8-10 lat powtarzać dawkę. To jednak są już szczepienia spoza obowiązkowego kalendarza, odpłatne - ok. 80 zł.
Czy są badania potwierdzające jednoznacznie chorobę?
Tak. Diagnozę potwierdza badanie krwi w kierunku przeciwciał przeciwko krztuścowi, posiew wymazu z tylnej ściany gardła, badania genetyczne bakterii w Państwowym Zakładzie Higieny.
Ważne: Gdy zwykłe leczenie kaszlu nie daje poprawy, poprośmy lekarza o możliwość zlecenia badań w kierunku krztuśca.
Na czym polega leczenie?
Aby zwalczyć chorobotwórcze bakterie, stosuje się antybiotyki z grupy makrolidów (np. klarytromycynę, erytromycynę). Kuracja trwa zwykle 10-14 dni. Jej skuteczność zależy od wczesnego rozpoznania, antybiotyki trzeba podać w pierwszych 2-3 tygodniach kaszlu. W przeciwnym razie będą nieskuteczne. W razie ataków kaszlu i duszności podaje się tlen lub odsysa wydzielinę, która zalega w drogach oddechowych. Chory musi pozostać odizolowany przez około 2-3 tygodnie. W przypadku krztuśca profilaktycznie podaje się antybiotyk także osobom z najbliższego otoczenia chorego - rodzeństwu, rodzicom i innym domownikom.
Ważne: chorym nie wolno podawać preparatów hamujących odruch kaszlu ani tzw. mukolityków, gdyż zbyt rozrzedzona wydzielina mogłaby zalać drogi oddechowe.
Jakie mogą być powikłania krztuśca?
Największym zagrożeniem koklusz jest dla niemowląt, u których może spowodować niedotlenienie mózgu. Dlatego maluchy do 6. roku życia zawsze są leczone w szpitalu. U starszych dzieci i dorosłych źle leczony krztusiec mocno osłabia organizm i też może powodować groźne komplikacje, np ropne zapalenie płuc.
Jak długo powraca się do dobrej formy?
Sam krztusiec może trwać nawet do 2,5 miesiąca, a suche pokasływanie, zwłaszcza w czasie gwałtownej zmiany temperatury, i obniżona odporność na infekcje - mogą utrzymywać się i rok.
Szczepienia są najważniejsze!
Choć nie gwarantują pełnej odporności na chorobę, nie powinniśmy ich unikać. Dzięki nim, nawet jeżeli krztusiec wystąpi, będzie przebiegał łagodniej. Chronią też przed powikłaniami choroby.
3 rady, jak złagodzić ciężkie objawy
Napady kaszlu bardzo wyczerpują organizm. Co oprócz dobrze dobranych leków może pomóc?
Wilgotne i raczej chłodne powietrze w pokoju chorego - ułatwi nieco oddychanie. Trzeba często wietrzyć, ale unikać przechodzenia z gorącego do chłodnego pomieszczenia, bo to może prowokować ataki kaszlu.
Lekkostrawna dieta Bogata w warzywa, świeżo wyciskane soki, chudy drób i ryby. Warto też wzmacniać odporność suplementami wit. D3 i kwasów omega-3.
Częste picie letnich płynów - jest bardzo ważne, bo rozrzedza drażniącą gęstą wydzielinę w oskrzelach.
