Kwasica ketonowa: Diagnoza i leczenie
Kwasica ketonowa jest ostrym powikłaniem cukrzycy. Występuje wtedy, kiedy chory nie stosuje się do zaleceń lekarza, nie podaje sobie insuliny, pomija jej dawkowanie lub na własną rękę przerywa leczenie. Dodatkowo może być ona pierwszym symptomem nierozpoznanej choroby. Kwasica ketonowa jest bardzo groźna dla zdrowia i życia, bowiem może doprowadzić do śpiączki cukrzycowej, a nawet śmierci. Dlatego trzeba nauczyć się ją rozpoznawać i szybko reagować, kiedy występuje. Jakie są charakterystyczne objawy kwasicy ketonowej? Jak udzielić pierwszej pomocy?
Kwasica ketonowa powstaje na skutek cukrzycy wszystkich typów, jednak szczególnie niebezpieczna jest dla chorych na cukrzycę typu I. Jest wynikiem braku insuliny w organizmie, który ma za zadanie metabolizowanie m.in. glukozy. Jej długotrwały niedobór doprowadza do poważnych zmian w organizmie, m.in. wytwarzania przez wątrobę ciałek ketonowych, które powodują zakwaszenie, co upośledza funkcjonowanie kluczowych czynności życiowych. Kwasica ketonowa może doprowadzić do śpiączki cukrzycowej, która, nieleczona, prowadzi do zgonu.
Kiedy dochodzi do kwasicy ketonowej?
Choć wahania poziomu insuliny u cukrzyków zdarzają się bardzo często, to dopiero jej długotrwały brak może doprowadzić od nieodwracalnych zmian w organizmie. Dochodzi do tego najczęściej wskutek nieprawidłowego leczenia cukrzycy: niepodawania insuliny, złych obliczeń wstrzykiwanych jednostek, a także zaniechania ich przyjmowania czy pomijania dawek. Niekiedy kwasica ketonowa jest również wynikiem niezdiagnozowanej cukrzycy, dlatego jej pojawienie się jest jednym z jej pierwszych objawów.
Nie tylko nieprawidłowe leczenie cukrzycy może doprowadzić do wystąpienia kwasicy ketonowej. Powstaje ona również w wyniku ostrego zapalenia trzustki, infekcji organizmu, na skutek nadużywania alkoholu, a także podczas ciąży u kobiet, które leczą się na cukrzycę. Poza tym kwasica ketonowa może powstać jako reakcja na wzmożone zapotrzebowanie organizmu na insulinę, np. podczas zawału serca albo udaru.
Jak rozpoznać kwasicę ketonową?
Kwasica ketonowa często objawia się symptomami, które wskazują na niestrawność. Pojawiają się bóle brzucha, nudności i wymioty. Do tego dochodzi odwodnienie, chory czuje suchość w ustach i pragnienie, a także jest osłabiony i zmęczony, a na dodatek często oddaje mocz. Poza tym organizm stara się pozbyć nadmiaru ciał ketonowych poprzez płuca, stąd wyczuwa się charakterystyczny octowy zapach z ust. W czasie kwasicy ketonowej chory oddycha najpierw szybko i głęboko, a następnie płytko (tzw. oddech Kussmaula). Charakterystycznym objawem są także rumieńce na policzkach.
Kwasica ketonowa jest stanem, który może zagrażać życiu, dlatego mając jakiekolwiek podejrzenia, należy niezwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe. W wypadku, gdy osoba poszkodowana jest przytomna, można jej podawać płyny w niewielkich ilościach, np. wodę z dodatkiem cytryny.
Jak wygląda leczenie kwasicy ketonowej?
Leczenie kwasicy ketonowej odbywa się wyłącznie w szpitalu. Na początku wyrównuje się poziom insuliny, co może potrwać nawet kilka dni. Podawane są również kroplówki, które mają za zadanie zniwelować odwodnienie, a także przywrócić równowagę zasadowo-kwasową organizmu.
Jak unikać kwasicy ketonowej?
Cukrzyca jest chorobą, której nigdy nie wolno ignorować, dlatego tak ważne są codzienne badania poziomu cukru oraz przyjmowanie insuliny. Należy dostosować jej ilość do jakości i częstotliwości przyjmowanych posiłków. W aptekach można nabyć specjalne testy paskowe, które pokazują ilość obecnych w organizmie ciał ketonowych. Profilaktyka może ukazać zmiany metaboliczne i szybsze reagowanie na nie, a także wdrożenie odpowiedniej terapii.
