Leczymy zapalenie ucha

Problemy z uszami najczęściej występują u dzieci w sezonie jesienno- zimowym, kiedy maluchy częściej niż zwykle się przeziębiają. Pojawienie się kataru u szkraba może sprzyjać zachorowaniu na zapalenie ucha środkowego. Przyczyną jest specyficzna budowa anatomiczna ucha. U małych dzieci trąbka słuchowa (tzw. trąbka Eustachiusza), która łączy je z gardłem oraz nosem, jest krótsza i ułożona bardziej poziomo niż u dorosłego. Dlatego spływająca do gardła wydzielina szybciej cofa się do ucha i tam zalega. Sprzyja to gromadzeniu się oraz namnażaniu wirusów lub bakterii, odpowiedzialnych za wywołanie stanu zapalnego.

Infekcje ucha częściej występują u alergików. U takich dzieci błona śluzowa dróg oddechowych jest mocno rozpulchniona, a przez to bardziej podatna na atak drobnoustrojów.

Najczęstszym rodzajem infekcji ucha środkowego jest ostre zapalenie. U niektórych malców zaczyna się bezobjawowo. U innych dzieci już na samym początku infekcji pojawia się dotkliwy ból w okolicy ucha. Jak rozpoznać zapalenie?

● Smyk ma podwyższoną temperaturę (ok. 37°C) lub wysoką gorączkę (powyżej 38°C). U niektórych dzieci może wystąpić temperatura sięgająca 40°C.

● Chore ucho sprawia malcowi ból, który nasila się w trakcie ssania piersi lub połykania pokarmu. Dlatego też niemowlę co chwilę przerywa jedzenie, odwraca głowę albo nie chce pić z butelki. Kilkulatek może całkowicie stracić apetyt.

● Często w czasie trwania infekcji u dziecka pojawiają się także dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego: ból brzuszka, biegunka, wymioty.

● Maluch jest rozbity, płaczliwy i ma problemy z zasypianiem.

● Niemowlę może pocierać głową o poduszkę, szarpać albo drapać ręką chore ucho.

● Jeśli dziecko potrafi mówić, może narzekać na kłucie w uchu i ból sięgający do skroni. Bywa też, że smyk gorzej słyszy.

● Z ucha maluszka zaczyna się sączyć ropna wydzielina. Świadczy to o pęknięciu błony bębenkowej, która została zainfekowana. Zwykle uszkodzenie błony nie zagraża słuchowi i najczęściej goi się bez problemów.

Jeśli maluch ma zapalenie ucha, nie obędzie się bez wizyty u pediatry. Szybkiej pomocy potrzebuje niemowlę, które ma mniej niż trzy miesiące oraz maluch z wysoką gorączką. Nie trzeba jechać nocą do szpitala, jeśli ból ucha nie jest ostry, a dziecko nie ma wysokiej gorączki. W takich wypadkach wizytę u lekarza można odłożyć na następny dzień. Pamiętaj, że zapalenia ucha nie wolno leczyć na własną rękę - o sposobie kuracji decyduje pediatra. Zawsze stosuj się do jego wskazówek. Oto co zwykle zaleca specjalista.

● Jeżeli choroba ma podłoże bakteryjne, wówczas lekarz zapisze dziecku odpowiedni antybiotyk. W tej sytuacji, by uchronić malca przed kłopotami z brzuszkiem, trzeba mu też podawać osłonowo probiotyki, np. Acidolac, Dicoflor itp.

● Ból oraz gorączkę szybko złagodzą leki z paracetamolem (np. Calpol, Panadol, Pedicetamol). Skuteczne są też preparaty zawierające ibuprofen (np. Ibufen, Ibum, Nurofen dla dzieci). Te ostatnie zazwyczaj są bardziej polecane, ponieważ dodatkowo działają też przeciwzapalnie, hamując postępującą infekcję.

● Pediatra czasami włącza do leczenia krople, które podaje się bezpośrednio do chorego ucha. Preparaty te trzeba aplikować ściśle według wskazówek lekarza, który je zapisał. Dolegliwości maluszka można również łagodzić domowymi sposobami. Co szybko przyniesie ulgę twojemu dziecku?

● Jeśli brzdąc ma silny katar, jak najczęściej odciągaj mu wydzielinę z nosa (starsze dziecko zachęcaj, żeby robiło to samo). Stosuj też krople do nosa.

● Zrób smykowi ciepły okład: przyłóż mu do ucha np. przeprasowaną letnim żelazkiem pieluszkę. Dzięki temu wydzielina łatwiej wypłynie na zewnątrz, co łagodzi nieprzyjemny ból.

● W czasie kuracji podawaj malcowi dużo płynów oraz potraw łatwych do przełknięcia. Po wyleczeniu infekcji koniecznie zabierz dziecko na wizytę kontrolną do pediatry.

Chorobom uszu sprzyjają infekcje górnych dróg oddechowych, dlatego lepiej nie lekceważyć nawet zwykłego kataru. Ważna jest właściwa higiena uszu, bo zaleganie woskowiny też może spowodować stan zapalny. Aby zmniejszyć ryzyko choroby:

● Regularnie oczyszczaj nosek zakatarzonego dziecka. Stosuj aspirator i spray z roztworem wody morskiej, np. Marimer.

● Co kilka dni przemywaj wodą małżowiny uszne smyka. Możesz to robić palcem, myjkami do uszu lub specjalnymi patyczkami. Tych ostatnich nie wkładaj jednak do środka ucha, bo możesz wepchnąć głębiej zanieczyszczenia i zatkać ucho.

● Jeśli zauważysz, że w uchu zalega woskowina, sięgnij po preparat, który ją łagodnie rozpuści, np. Vaxol, A-cerumen.

Owszem, niektóre szczepionki zalecane, np. przeciwko pneumokokom lub grypie, chronią także przed zapaleniem ucha środkowego. Warto więc rozważyć doszczepienie dziecka.

Czasami brzdąc skarży się na ból po wietrznym spacerze lub gdy do ucha wlała mu się woda. Dopiero gdy ból ten trwa kilka godzin i dodatkowo pojawia się gorączka, można podejrzewać zapalenie.

Konsultacja: lek. med. Barbara Gierowska-Bogusz, pediatra z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Tekst: Patrycja Nowakowska