Luteina: Za co odpowiada? Czym grozi niedobór?
O suplementacji luteiny słyszy się w kontekście prewencji chorób związanych ze wzrokiem, a także często podkreśla się jej cenny udział w organizmie kobiety. Choć nazwa jest identyczna, za działanie w różnych układach ciała człowieka odpowiadają dwie, zupełnie różnie od siebie substancje. Aby podkreślić ich udział i wpływ na nasze zdrowie, warto co nieco dowiedzieć się o luteinie. Czym zatem są te dwie substancje? Postaramy się rozwiać wszelkie wątpliwości.
Luteina to potoczna nazwa progesteronu: hormonu występującego w organizmie i produkowanego w jajnikach oraz w korze nadnerczy i środkowym układzie nerwowym. Jest kluczowa w prawidłowym funkcjonowaniu kobiet i mężczyzn, najczęściej spełnia ważną rolę w cyklu miesiączkowym, a także w budowie jąder, co wpływa na produkcję testosteronu. Jednak największą zasługę progesteron ma w poczęciu oraz prawidłowym rozwoju płodu.
Za co dokładnie odpowiada progesteron? Przede wszystkim ułatwia prawidłowy cykl miesiączkowy, a także jest niezbędny, aby - po zapłodnieniu - bez zarzutu rozwijał się płód. Prócz tego, jego obecność w organizmie nasila się na początku owulacji, a maleje wraz z jej zakończeniem. Jeśli organizmowi doskwiera zbyt niska obecność luteiny, mogą występować objawy charakterystyczne dla przekwitania: np. problemy skórne, rozdrażnienie czy huśtawki nastrojów. Oczywiście, luteina spełnia również ważne funkcje w procesach metabolicznych. Dzięki niej stabilizuje się poziom glukozy we krwi. Jeśli organizm nie radzi sobie z wytwarzaniem odpowiedniej ilości luteiny, łatwiej też jest przybrać na wadze.
Jeśli odczuwa się niepokojące objawy albo lekarz ma jakieś wątpliwości, najczęściej bada się poziom luteiny. Gdy zachodzi taka potrzeba, stosuje się terapię farmakologiczną, która ma na celu unormowanie jej poziomu w organizmie. Niestety, nie u każdej kobiety może być przeprowadzone podawanie progesteronu, zwłaszcza wtedy, gdy występują choroby metaboliczne lub schorzenia związane z układem krążenia. Tak samo, jak w przypadku innych leków hormonalnych, może dojść do wystąpienia działań niepożądanych. Zalicza się do nich przede wszystkim senność, zaburzenia koncentracji, zawroty głowy oraz częstsze zatrzymywanie płynów w organizmie.
Luteina, czyli substancja oddziałująca na wzrok, jest zaliczana do naturalnych barwników organicznych, która występuje w wielu produktach roślinnych oraz nabiale. To o jej suplementacji wspomina się wtedy, kiedy zaczynają się problemy ze widzeniem. Luteina jest również cenna, aby zapobiec m.in. zwyrodnieniu plamki żółtej, która z czasem ulega degradacji, np. poprzez stosowanie nieodpowiedniej diety czy narażenia oczu na działanie promieniowania UV. W konsekwencji pogarsza się wzrok, widzenie jest nieostre, a w ekstremalnych sytuacjach, może dojść do ślepoty.
Barwnik, który występuje w roślinach - w momencie jego suplementowania - trafia bezpośrednio do plamki żółtej, która znajduje się w oku, a dokładnie w siatkówce. W niej umieszczone są receptory i czopki - odpowiedzialne są za ostrość widzenia, tzw. widzenie centralne oraz postrzegania rzeczywistości w wysokiej rozdzielczości. Luteina pełni również ochronę przed niebieskim światłem, które - choć występuje naturalnie - może poważnie zaszkodzić zdrowiu.
Światło niebieskie jest naturalną składową, która występuje w promieniowaniu słonecznym. Samo w sobie nie jest szkodliwe, jeśli nie występuje jego nadmierne natężenie. W naturalnym środowisku wpływa korzystnie na organizm, np. regulując cykl dobowy człowieka. Niestety, niebieskie światło emitowane jest sztucznie, zwłaszcza poprzez ekrany urządzeń takich jak komputery, telewizory oraz wyświetlacze smartfonów. Zbyt długie narażanie oczu na działanie niebieskiego światła, wpływa niekorzystnie nie tylko na plamkę żółtą i prowadzi do jej degradacji, ale powoduje dokuczliwe objawy, takie jak suchość gałek ocznych, swędzenie i łzawienie, a także może wywoływać migrenowe bóle głowy.
Luteina nie jest produkowana przez organizm, dlatego musi być dostarczana wraz z dietą. Niestety, nie zawsze dobrze się przyswaja, zwłaszcza wtedy, kiedy brakuje innych cennych substancji, takich jak witamina E, C oraz cynku. Luteinę można znaleźć w wielu produktach, wśród nich wyróżnia się jarmuż, nektarynki, szpinak, brokuł, sałata, cukinia oraz dynia. W mniejszej ilości znajduje się w groszku, fasoli, marchwi oraz kapuście.
