Mioklonie: Przyczyny, objawy i leczenie

Mioklonie to nagłe, gwałtowne i samoistne szarpnięcia pojedynczych mięśni lub ich partii. Są to mimowolne ruchy, których nie jesteśmy w stanie kontrolować. Przykładem mioklonii jest często występujący w nocy skurcz łydki – zdarza się, że wybudza on nas nawet z głębokiego snu. Jest to jednak normalna fizjologiczna przypadłość. Przyczyną może być intensywny wysiłek fizyczny czy silny stres. Problemem są częste lub regularnie nawracające skurcze mięśni. Mogą być wtedy efektem zaburzeń funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego (np. rdzenia kręgowego lub pnia mózgu) bądź objawem poważnych schorzeń (mówimy wtedy o miokloniach objawowych). Do gwałtownych skurczów mięśni może też dochodzić na skutek przyjmowanych leków (zwłaszcza antydepresantów, środków psychotropowych czy zwalczających padaczkę).

Nawracające mioklonie należy skonsultować z neurologiem. Bardzo często są one objawem poważnych schorzeń układu nerwowego. To częsty sygnał różnych postaci padaczki, choroby Parkinsona, choroby Alzheimera, pląsawicy Huntingtona czy stwardnienia rozsianego. Niekontrolowane zrywy mięśniowe mogą być również oznaką zaburzeń metabolicznych – przede wszystkim związanych z niewydolnością wątroby i nerek, ale także trzustki. Zdarza się, że prowadzą do nich zakażenia (m.in. bakteryjne lub wirusowe) ośrodkowego układu nerwowego, takie jak kiła, toksoplazmoza czy opryszczkowe zapalenie mózgu. Mioklonie obserwuje się również w przebiegu nadczynności tarczycy i przy udarze mózgu.

Mioklonie to gwałtowne zrywy objemujące pojedyncze mięśnie lub całe ich grupy. Nie jesteśmy w stanie nad nimi zapanować. Najczęściej dotyczą górnych i dolnych kończyn, ale też barku, a nawet całej głowy. Pojawiają się zarówno w trakcie spoczynku (również podczas snu), jak i podczas wykonywania jakichś czynności. W związku z tym charakterystyczna jest nagła utrata kontroli nad ruchami, co objawia się upuszczaniem przedmiotów czy wylewaniem herbaty z kubka, a nawet bolesnymi upadkami. Mioklonie odruchowe (niezwiązane z poważnymi chorobami) są reakcją na różne bodźce, np. ostre światło czy nieprzyjemny dźwięk.

Diagnostyka i leczenie mioklonii

Diagnostyka mioklonii wymaga obszernego wywiadu z pacjentem, a nawet nagrań skurczów mięśni. Pozwala to wykluczyć inne ruchy mimowolne (np. tiki nerwowe). Niezbędne są też badania laboratoryjne (pozwalają stwierdzić m.in. stężenie hormonów w organizmie) i diagnostyka obrazowa głowa (np. elektroencefalografia). Leczenie uzależnione jest od przyczyny dolegliwości. Jeśli udaje się ją określić, zwalcza się schorzenie podstawowe (np. padaczkę czy nadczynność tarczycy). W przypadku mioklonii samoistnych stosuje się jedynie środki farmakologiczne, które „wyciszają” nadmierną reakcję mięśni.