Naczyniak żylny: Kiedy jest niebezpieczny?

W mózgu mogą się ukształtować cztery rodzaje naczyniaków, jednym z nich jest naczyniak żylny. Tego typu zmiany określa się fachowo mianem malformacji tętniczo-żylnych. Są to nieprawidłowe połączenia tętnicy i żyły, które są przyczyną utworzenia się skupisk naczyń w mózgu. Zaburza to prawidłowy przepływ krwi i podnosi jej ciśnienie. W efekcie komórki mózgu nie są w stanie otrzymać wystarczającej ilości tlenu, co może (ale nie musi) być powodem wielu dolegliwości.

Przyczyny tworzenia się naczyniaków żylnych w mózgu nie zostały ostatecznie określone. Jeszcze do niedawna uznawano, że wykształcają się one już w życiu płodowym. Obecnie wiadomo, że jest to możliwe w trakcie całego życia. Czynniki ryzyka to uwarunkowania genetyczne (naczyniaki często występują rodzinnie), urazy głowy, wady wrodzone i rzadkie choroby przewlekle (np. zespół Rendu-Osler-Webera).

Naczyniak żylny może być zupełnie niegroźny i nie dawać żadnych objawów przez całe życie. Zdarza się jednak, że jego obecność wywołuje szereg uciążliwych dolegliwości, a nawet zagraża życiu. Do symptomów naczyniaka żylnego zalicza się częste bóle głowy o charakterze migrenowym (w ich trakcie może nawet dochodzić do wymiotów), zawroty głowy o podłożu neurologicznym (pojawiają się nawet w trakcie snu), zaburzenia widzenia, słuchu i mowy (to częsty efekt przewlekłego niedotlenienia mózgu), a nawet czucia, a także mrowienie i drętwienie kończyn (tzw. chwiejny chód). Gdy naczyniak wyrządza jeszcze większe szkody w mózgu, pojawiają się napady padaczkowe. Największym zagrożeniem dla zdrowia i życia jest krwawienie z naczyniaka. Najczęściej dochodzi do niego u osób w trzeciej dekadzie życia, a także u kobiet w czasie porodu. Charakterystycznym objawem krwotoku są niedowłady kończyn.

Największym zagrożeniem w przypadku naczyniaka żylnego jest jego krwotok i wylanie się krwi do mózgu. W zależności od rozległości i umiejscowienia się wylewu może dojść do nieodwracalnych zmian, które grożą nawet niepełnosprawnością. Istnieje ryzyko trwałych niedowładów, problemów z mową czy mimiką twarzy.

Diagnostyka i leczenie naczyniaków żylnych

Obecność naczyniaka żylnego w mózgu diagnozuje się na podstawie badania arteriograficznego. Jest to specjalistyczne badanie radiologiczne z podaniem kontrastu, w trakcie którego można ocenić układ naczyń, ciśnienie oraz szybkość przepływającej w nich krwi. Podejrzane zmiany w naczyniach krwionośnych w mózgu można też zdiagnozować na podstawie tomografii komputerowej.

Leczenie naczyniaków uzależnione jest od miejsca ich występowania, a także objawów, jakie wywołują. Na przykład w przypadku padaczki często konieczne jest chirurgiczne usunięcie skupisk naczyniaków. Nie zawsze jest to jednak możliwe – stosuje się wtedy zabieg zamknięcia naczynia (embolizacja endowaskularna) lub korzysta z promieniowania jonizującego.