Niacyna: Dlaczego jest taka cenna?
O niedoborach witamin w organizmie przypominamy sobie dopiero wtedy, gdy skutki zaniedbań widać gołym okiem. Aby mieć modelowe wyniki badań, niezbędny jest zdrowy styl życia oraz wprowadzenie w rytm dnia zbilansowanej diety. Do cennych substancji niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu zaliczają się witaminy z grupy B. Jedną z nich jest niacyna, inaczej zwana wit. B3 lub PP. Odgrywa ona szereg ważnych zadań, które są istotne z punktu widzenia prawidłowej pracy wielu układów w organizmie.
Niacyną określa się dwie ważne substancje. Jedną z nich jest kwas nikotynowy, który wywodzi się od pirydyny, a także jej amidu, czyli witaminy B3. Wśród nazw ją określających, niektórzy spotykają się z mianem PP (środek przeciwpelagryczny), dlatego że jej obecność w organizmie może uchronić przed groźną chorobą, jaką jest pelagra. Co ciekawe, organizm ma zdolność samodzielnego wytwarzania niacyny, jednak wyłącznie w znikomym stopniu, stąd niezbędne jest jej dostarczanie poprzez dietę.
Niacyna, tak jak pozostałe witaminy, charakteryzują się wyjątkowym działaniem, które znacząco usprawnia zachodzące w organizmie procesy. Śmiało można określić, że jest kluczowa, aby zachować pełne zdrowie. Dlaczego? Przede wszystkim z uwagi na fakt, że uczestniczy w przemianie materii tych produktów, które są kluczowe dla uwalniania energii, a więc węglowodanów, kwasów tłuszczowych i aminokwasów. Nie sposób zapomnieć o udziale niacyny w budowaniu bariery przeciw drobnoustrojom. Dzięki niej organizm łatwiej radzi sobie z produkcją białych krwinek, które odpowiedzialne są za odporność.
Lista zasług niacyny dla naszego organizmu jest o wiele dłuższa. Dzięki niej układ krwionośny radzi sobie z nadmiarem cholesterolu, a także łatwiej jest mu utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi, co może uchronić przed miażdżycą oraz udarem lub zawałem serca. Poza tym niacyna ma swój wkład we wspieraniu układu nerwowego. Nie tylko wspomaga pracę neuroprzekaźników, ale też sprzyja pamięci i koncentracji, a nawet może wpływać pozytywnie na dobry nastrój. Ci, którym zależy na pięknym wyglądzie, powinni zadbać o prawidłową suplementację niacyny. Dzięki niej łatwiej jest utrzymać skórę i włosy w dobrej kondycji.
Mając na uwadze fakt, że niacyna spełnia w organizmie kluczową rolę, jej brak może poważnie zaszkodzić zdrowiu. Nie tylko osłabia działanie kluczowych układów, ale także zwalnia metabolizm, przez co organizm narażony jest na wychłodzenie (w połączeniu z osłabioną odpornością, może sprzyjać częstszym infekcjom). Jednak trwały niedobór niacyny sprzyja powstaniu pelagry - groźnej choroby skóry.
Pelagra, zwana również rumieniem lombardzkim, jest groźną chorobą, która w początkowym stadium atakuje wyłącznie skórę. Objawia się jej zapaleniem, szczególnie na odsłoniętych częściach ciała, czyli rękach, twarzy i nogach. We wczesnym przebiegu pelagrze towarzyszy zaczerwienienie i suchość tkanek, ale z czasem pojawiają się na niej rany oraz bolesne, często wrzodziejące pęcherze. Niestety, nieleczona pelagra atakuje również układ pokarmowy (tworząc bolesne stany zapalne i powodując zaburzenia metabolizmu) oraz nerwowy (wpływając na pogorszoną kondycję stanu psychicznego), a w konsekwencji prowadząc do śmierci.
Tak jak w przypadku każdej substancji nie tylko niedobór może wywołać w organizmie spustoszenie. Nadmiar niacyny jest również groźny, jednak w przeważającej mierze zmiany są odwracalne. Niewielkie przedawkowanie odbija się negatywnie na skórze: staje się zaczerwieniona, sucha oraz uporczywie swędząca (tak jak przy niedoborze). Do tego mogą dołączyć problemy z widzeniem. Wysoki poziom niacyny - utrzymujący się dłuższy czas - może doprowadzać do zaburzenia rytmu serca, a także sprzyjać insulinooporności, a w skrajnych przypadkach spowodować śmierć.
Ilość niacyny w diecie uzależniona jest od wieku oraz płci. W przypadku dzieci zaleca się, aby dzienne spożycie oscylowało wokół 2-13 mg, kobiet 14 mg, a mężczyzn 16mg. U dorosłych górną granicą przyjmowania niacyny jest dawka 35 mg dziennie. Warto wspomnieć, że kobiety ciężarne wykazują się większym zapotrzebowaniem, bowiem zaleca się, aby przyjmowały witaminę B3 do 18 mg dziennie.
Niacyna występuje w wielu produktach spożywczych. Jej bogatym źródłem jest mięso, a szczególnie drób oraz wieprzowina czy nabiał. Dodatkowo znaleźć można ją w orzechach oraz produktach pełnoziarnistych: pieczywie, kaszach i makaronach. Niestety, nawet włączenie ich do diety nie zawsze daje gwarancje odpowiedniego poziomu niacyny. Szczególnie wtedy, gdy nadużywa się alkoholu i cukru, a także cierpi się z powodu zaburzeń pokarmowych.
