Niewydolność serca: Przyczyny, objawy i leczenie
Niewydolność serca nie bez przyczyny nazywana jest epidemią cywilizacyjną. Podstępne schorzenie atakuje coraz więcej osób w krajach rozwiniętych. Przyczyną często jest niezdrowy styl życia – dieta prowadząca do miażdżycy i choroby wieńcowej, niska aktywność fizyczna i otyłość, a także nadużywanie alkoholu. Niewydolność serca długo może pozostawać niezauważona, a przez to jeszcze groźniejsza. Brak leczenia może nawet prowadzić do śmierci w młodym wieku. Szacuje się, że w Polsce zmaga się z nią już ponad milion osób, część z nich nie ma pojęcia o chorobie. Sprawdź, jak objawia się niewydolność serca i na czym polega leczenie.
Niewydolność serca polega na nieprawidłowym działaniu komór mięśnia sercowego. Oznacza to, że przez narząd ten przepływa mniej krwi, a cały organizm jest niewystarczająco odżywiony i natleniony. Daje to szereg uciążliwych objawów, co znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Jest też zagrożeniem dla innych narządów, a w skrajnych przypadkach prowadzi do przedwczesnej śmierci.
Najczęstszą przyczyną niewydolności serca jest choroba wieńcowa, zawał, a także inne schorzenia uszkadzające mięsień sercowy (w tym np. powikłania grypy). Do niewydolności przyczyniają się również przewlekłe i nieleczone nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroby nerek czy nadczynność tarczycy. Czynnikiem ryzyka tego podstępnego schorzenia jest również wiek (większość przypadków diagnozuje się po 60. roku życia) i niezdrowy styl życia: dieta prowadząca do miażdżycy i otyłości oraz brak aktywności fizycznej. Warto wiedzieć, że prawie połowa osób z zaawansowaną niewydolnością serca umiera w ciągu 4 lat od rozpoczęcia leczenia. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie choroby.
Niewydolność serca przez długi czas może być mylona z przemęczeniem czy stresującym trybem życia. Charakterystycznym objawem jest szybkie męczenie się nawet w trakcie wykonywania niewielkiej aktywności fizycznej (np. podczas dłuższego spaceru czy wchodzenia po schodach), osłabienie mięśni, płytki i krótki oddech czy zawroty głowy. To efekt problemów z krążeniem i niedotlenienia organizmu. Niestety choroba w początkowym stadium szybko postępuje. U pacjentów obserwuje się coraz większe duszności (najpierw tylko podczas wysiłku fizycznego, z czasem nawet w trakcie spoczynku), przyspieszone przybieranie na wadze, bóle głowy i problemy z koncentracją. Inne symptomy to częstsze oddawanie moczu, senność, nudności i wzdęcia. Charakterystyczne są też obrzęki kończyn (zwłaszcza dolnych), które pojawiają się w ciągu dnia i znikają po nocnym odpoczynku. Z czasem pogarsza się trawienie (objawem jest m.in. powiększenie wątroby i uczucie pełności w jamie brzusznej), a niedotleniona i źle ukrwiona skóra sprawia, że chorego oblewają zimne poty. Niewydolność serca negatywnie wpływa też na pracę płuc, co może objawiać się przewlekłym i suchym kaszlem.
Diagnostyka niewydolności serca opiera się na wywiadzie lekarskim (kluczowe jest określenie objawów, a także częstotliwości i czasu ich występowania) oraz szeregu badań. Niezbędna jest diagnostyka obrazowa (EKG, echo serca, rentgen klatki piersiowej) oraz badania krwi (przede wszystkim określenie gospodarki wodno-sodowej i stężenia hormonu wydzielanego przez mięsień sercowy).
Leczenie uzależnione jest od stopnia zaawansowania choroby. W początkowej fazie pacjenci przyjmują środki farmakologiczne (m.in. obniżające ciśnienie tętnicze krwi czy poziom cholesterolu oraz poprawiające krążenie). Niezbędna jest też dieta wzmacniająca serce (bogata w nienasycone kwasy tłuszczowe i warzywa, unikanie soli, rezygnacja z używek), np. śródziemnomorska oraz regularna aktywność fizyczna dostosowana do możliwości. Konieczne są też regularne kontrole u kardiologa. W zaawansowanym stadium choroby niezbędna może być hospitalizacja, a także wszczepienie urządzeń wspomagających pracę serca. Kluczowe jest także utrzymanie lub powrót do prawidłowej masy ciała.
