Obrzęk plamki żółtej: Groźne powikłanie cukrzycy. Jak leczyć?
Cukrzyca - podobnie jak schorzenia nowotworowe i te związane z układem krążenia - atakuje coraz więcej osób i plasuje się wśród chorób cywilizacyjnych. Jest szczególnie niebezpieczna przede wszystkim z uwagi na swoje powikłania. Jeśli się pojawią, mają katastrofalny wpływ na organizm, uszkadzają tkanki i organy; w tym przede wszystkim mózg, serce, nerki, układ nerwowy oraz oczy. Do tych najgroźniejszych zalicza się retinopatię cukrzycową, która może doprowadzić nawet do utraty wzroku. Jak zatrzymać obrzęk i zahamować rozwój choroby, a tym samym ochronić wzrok? Dlaczego problemy z czytaniem, pisaniem oraz prowadzeniem pojazdu, czy obserwowane często mroczki oraz wyblakłe kolory powinny nas skłonić do pilnej wizyty u okulisty? Sprawdźmy.
Schorzenia oczu, powikłania w ciąży, stopa cukrzycowa oraz choroby nerek, układu krążenia, jamy ustnej czy nerwów obwodowych to tylko niektóre z powikłań, które są konsekwencją cukrzycy. Dochodzi do nich wówczas, gdy stężenie glukozy we krwi jest nieodpowiednio kontrolowane i przez długi czas utrzymuje się na wysokim poziomie. Jeśli odpowiednio szybko nie podejmie się adekwatnego, dobrze ukierunkowanego leczenia, skutki mogą być nieodwracalne. Specjaliści zwracają uwagę między innymi na zagrożenia, jakie generuje retinopatia cukrzycowa, która może doprowadzić do utraty wzroku.
Czym jest retinopatia i cukrzycowy obrzęk plamki żółtej?
Retinopatię cukrzycową najczęściej definiuje się jako stan, w którym uszkodzone zostają drobne naczynia krwionośne siatkówki oka. Dotyka ona co trzeciej osoby z cukrzycą. U jednej trzeciej chorych z tej grupy z czasem rozwija się cukrzycowy obrzęk plamki żółtej (DME – diabetic macular edema). Ta ostatnia jest centralną częścią siatkówki, która odbiera bodźce wzrokowe i nerwem wzrokowym przesyła do mózgu. Odpowiada za ostre widzenie, wrażliwość na barwy i kontrast.
Obrzęk plamki żółtej może być efektem niekontrolowanej cukrzycy, ale także innych schorzeń, takich jak choroby zakrzepowej naczyń siatkówki (zatoru), zapalenia błony naczyniowej oka lub błony przedsiatkówkowej, a także mieć związek z odwarstwieniem się siatkówki lub pojawić się po operacji usunięcia zaćmy.
Cukrzycowy obrzęk plamki żółtej zwykle dotyczy obu oczu. Częsty jest u ludzi młodych i mocno ogranicza ich aktywność życiową i zawodową. Obrzęk sprawia, że wzrok staje się nieostry, a obraz, który widzimy - rozmyty i zniekształcony. Niepokojącymi symptomami, które powinny nas nakłonić do natychmiastowej wizyty u okulisty, są problemy z pisaniem, czytaniem czy prowadzeniem pojazdów, pomniejszenie czy powiększenie oglądanych przedmiotów, często pojawiające się mroczki, czyli ciemne plamy oraz obserwowane wyblakłe kolory. Badając dno oka, specjalista stwierdza cukrzycę.
Im dłużej nieleczona choroba się rozwija, tym większe prawdopodobieństwo, że dojdzie do tego powikłania. Poza wysokim stężeniem glukozy u pacjentów obserwuje się podwyższone stężenie cholesterolu i trójglicerydów oraz nadciśnienie tętnicze krwi.
Kto w grupie największego ryzyka?
W grupie największego zagrożenia wystąpienia powikłań cukrzycy i pojawienia się retinopatii cukrzycowej znajdują się osoby młode z cukrzycą typu pierwszego w okresie dojrzewania, nałogowi palacze tytoniu, osoby otyłe i prowadzące mało aktywny fizycznie styl życia oraz nadużywający alkoholu.
Podstawą skutecznego leczenia obrzęku plamki jest wyrównanie cukrzycy. Tylko wtedy pojawia się szansa na zahamowanie rozwoju choroby. Cukrzyca typu 1 ma zwykle nagły początek, dzięki czemu zostaje szybko zdiagnozowana. Chorzy powinni poddać się kontroli okulistycznej w ciągu pierwszych pięciu lat od jej wykrycia. Typ 2 cukrzycy może rozwijać się niezauważalnie, dlatego często przez długi czas bywa nieleczona. Wywołane przez nią zmiany w oku bywają poważniejsze, dlatego tak ważne jest, by raz do roku kontrolować glikemię.
Po rozpoznaniu cukrzycy typu 2 należy natychmiast udać się do okulisty, który zaleci diagnostykę w kierunku obrzęku plamki żółtej, m.in. badania: ostrości wzroku; dna oka po rozszerzeniu źrenic; pomiar ciśnienia wewnątrz gałki ocznej; gonioskopię oraz angiografię fluoresceinową, która pozwala zobrazować i ocenić stan unaczynienia dna oka.
