Obrzęk Quinckego: Przyczyny, objawy i leczenie

Obrzęk Quinckego (nazywany też obrzękiem naczynioruchowym) przypomina reakcję alergiczną na skórze, tzw. pokrzywkę. Różnica polega jednak na tym, że opuchlizna znajduje się nieco głębiej – w tkankach podskórnych. Największym zagrożeniem jest jednak umiejscowienie obrzęku na błonach śluzowych – w gardle lub krtani. Grozi to narastającymi problemami z oddychaniem, a nawet uduszeniem się.

Jeśli obrzękowi Quinckego towarzyszy pokrzywka (ponad połowa przypadków), przyczyną może być alergia pokarmowa (najczęstszymi alergenami są orzechy, mleko, jaja, owoce morza, kiwi i banany), nieprawidłowa reakcja na przyjmowane leki (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne), ukąszenia owadów, zakażenia pasożytami lub infekcje wirusowe. Nieco rzadziej powodem dolegliwości są substancje wykorzystywane do badań diagnostycznych (np. kontrast przy tomografii komputerowej), ale też choroby tkanek i narządów, np. toczeń rumieniowaty.

Obrzęk Quinckego może być też wrodzony – przyczyną jest mutacja genu znajdującego się na chromosomie 11. Z tego względu w organizmie obniżone jest stężenie inhibitora C1, co skutkuje obrzękami po urazach, zabiegach stomatologicznych, a nawet w związku ze stresem czy infekcjami. Warto wiedzieć, że w niektórych przypadkach wciąż nie udało się odkryć przyczyny obrzęku Quinckego (mówi się wtedy o tzw. obrzęku idiopatycznym).

Obrzęk Quinckego najczęściej pojawia się na twarzy, w okolicy oczu, warg i nosa, ale opuchliznę (a czasem też zaczerwienienie) można zaobserwować również na kończynach i w okolicach narządów płciowych. Charakterystyczne jest to, że opuchlizna pojawia się nagle, jest bolesna i "rozlana" na skórze, trudno określić jej granice. Skóra jest też napięta, a obrzękowi mogą towarzyszyć symptomy neurologiczne, takie jak drgawki, bóle głowy, mroczki przed oczami. Jeśli obrzęk pojawia się na kończynach, czasem występuje także opuchlizna w okolicy stawu.

Najbardziej niebezpiecznym zjawiskiem jest występowanie obrzęku Quinckego na błonach śluzowych jamy ustnej, na języku, podniebieniu, w gardle i krtani. Objawia się to uczuciem ciała obcego i trudnościami z przełykaniem.

Zdarza się, że obrzęk zlokalizowany jest w błonach śluzowych przewodu pokarmowego. Charakterystyczne symptomy to ból brzucha, nudności, biegunka i wymioty.

Diagnostyka obrzęku Quinckego opiera się na wywiadzie lekarskim i ustaleniu możliwych przyczyn schorzenia (np. alergie pokarmowe, inne przypadki w rodzinie itp.). Jeśli obrzękowi towarzyszy pokrzywka, najczęściej mamy do czynienia z alergią. Podstawą leczenia jest więc wyeliminowanie alergenów, np. niektórych produktów spożywczych lub leków. Pacjentom podaje się także leki przeciwhistaminowe i glikokortykosteroidy. Jeśli środki te nie przynoszą poprawy, przyczyną obrzęku może być niedobór inhibitora C1. Konieczne jest wtedy wykonanie badania krwi, które pozwoli ocenić poziom oddziaływania inhibitora na organizm. Najskuteczniejszym sposobem leczenia może być wtedy przyjmowanie koncentratu inhibitora, jest on jednak bardzo drogi. Dopóki nie ustąpią objawy, chorym podaje się również hormony męskie, które zmniejszają obrzęki. W przypadku silnych problemów z oddychaniem konieczna jest hospitalizacja i intubacja dotchawicza.