Otyłość dzieci to problem ogólnoświatowy

Jeśli liczba liczba młodych ludzi z nadmiarowymi kilogramami dalej będzie rosła w tym tempie co ostatnio, do 2025 r. na świecie będzie 177 milionów 5 - 17 latków z nadwagą oraz 91 milionów z otyłością.  W 2025 r. ok. 12 milionów dzieci będzie miało nieprawidłową tolerancję glukozy, 4 miliony zachoruje na cukrzycę typu 2, 27 milionów będzie miało nadciśnienie, a u 38 milionów dojdzie do stłuszczenia wątroby lub nagromadzenia tłuszczu w tym organie.

Według Światowej Organizacji Zdrowia, w Europie otyłość dotyka przeciętnie jednego na trzech chłopców i jedną na pięć dziewczynek w wieku od sześciu do dziewięciu lat. Żadna inna choroba przewlekła nie jest aż tak bardzo rozpowszechniona wśród populacji dzieci w wieku szkolnym.

Najnowsze badania nadzorowane przez Światową Organizację Zdrowia objęły swoim zasięgiem 11-, 13- i 15-latków (zarówno dziewczynki jak i chłopców) w 42 krajach Europy.

Średnie rozpowszechnienie otyłości wśród badanych grup,  wyniosło 4 procent. Ale pomiędzy krajami występują spore różnice. Na przykład:

- najmniej otyłych nastolatków było wśród 15-letnich dziewczynek na Ukrainie (0,7 proc.),
- najwięcej otyłych nastolatków jest wśród 11-letnich chłopców w Macedonii (14 proc.)
- najniższy odsetek otyłych wśród wszystkich badanych grup odnotowano w Holandii i Norwegii.

Ogólnie, w całej Europie jest więcej otyłych chłopców niż dziewczynek.

W latach 2002 - 2014 w kilku krajach Europy odnotowano stały, znaczący wzrost odsetka nadwagi u jednej lub obydwu płci we wszystkich grupach wiekowych. Wśród tych państw znalazła się i Polska. Poza tym problem dotyczył Estonii, Łotwy i Rosji.

Zmiany "na plus" odnotowano jedynie w Norwegii, gdzie znacząco spadł odsetek otyłych wśród 13-letnich chłopców. Z kolei w Hiszpanii mniej jest otyłych 11-latek, ale więcej wśród 13- i 15-latek.

Wśród głównych przyczyn otyłości wśród nastolatków raport Światowej Organizacji Zdrowia wymienia:

1. Słodzone napoje zbierają żniwo otyłości i nadwagi

Młodzi Europejczycy jedzą za dużo fast-foodów i litrami piją słodzone napoje. Do spożywania tych ostatnich każdego dnia przyznaje się 19 procent badanych. Najwięcej pije się ich codziennie na Malcie (aż 37 proc. młodych), a najmniej w Finlandii (3 proc.). Codzienne wypijanie szklanki słodzonego napoju (330 ml) to dodatkowe spożycie w ciągu roku kilkunastu kilogramów cukru!

2. Warzywa i owoce wciąż zbyt rzadko na talerzach

W ostatnich latach nastąpił, co prawda, wzrost ilości spożywanych warzyw i owoców, ale wciąż jest to znacznie mniej niż zalecane pięć porcji dziennie (400 gramów). W 2014 roku zaledwie 38 proc. badanych europejskich nastolatków jadło codziennie owoce, a 36 proc. warzywa. Najwięcej tych pierwszych spożywa się w Armenii (przyznało się do tego 57 proc. badanych), a najmniej w Finlandii (24 proc.). Warzywa najczęściej jedzą młodzi Belgowie (56 proc. francuskojęzycznych i 54 proc. flamandzkojęzycznych), zaś najmniej Hiszpanie (23 proc.) Zdecydowanie więcej warzyw i owoców je młodzież z rodzin lepiej sytuowanych.

3. Brak aktywności fizycznej

Zalecenia WHO wspominają o codziennej umiarkowanej aktywności fizycznej, która powinna trwać 60 minut.  Pod tym względem znacznie gorzej wypadają dziewczynki. Tylko 15 proc. młodych Europejek wypełnia powyższe zalecenia, podczas gdy wśród chłopców odsetek ten sięga 25 proc. Aktywność fizyczna dzieci i młodzieży spada z wiekiem. Wśród 15-letnich dziewczynek zalecenia wypełnia zaledwie 5 proc. Włoszek.

4. Siedzący tryb życia

Młodzi ludzie spędzają około 60 proc. swojego dnia siedząc. Tego typu aktywność połączona jest najczęściej z przeglądaniem internetu. Aż ponad 80 procent 15-letnich chłopców i 70 proc. dziewczynek w tym wieku spędza przed ekranem komputera czy tabletu ponad dwie godziny dziennie. Od 2002 roku odsetki te drastycznie poszybowały w górę, co wiąże się m.in. z rozpowszechnieniem internetu i komputerów, jak i ze spadkiem zainteresowania tradycyjną telewizją. 

Otyłość zwiększa ryzyko rozmaitych chorób i problemów zdrowotnych:

- stłuszczenia wątroby,
- astmy,
- schorzeń układu szkieletowo-mięśniowego i ortopedycznych,
- bezdechu sennego,
- nadciśnienia,
- nieprawidłowej tolerancji glukozy
- cukrzycy typu 2.

Otyłość przyczynia się do problemów psychologicznych:

- takie dzieci gorzej mogą się uczyć (a w rezultacie mniej zarabiać w przyszłości)
- mieć kłopoty z funkcjonowaniem w grupie,
- nie będą potrafiły się obronić przed nękaniem i dręczeniem przez rówieśników.   

Większość młodych nie wyrasta z problemu otyłości. Badania dowodzą, że czterech na pięciu otyłych nastolatków będzie dalej miało problemy z wagą w wieku dorosłym.

Anna Piotrowska, zdrowie.pap.pl