"Parszywa dwunastka": Czym jest i jak wpływa na zdrowie?
W kontekście zdrowego żywienia powiedziano i napisano już wiele. Chyba dla każdego z nas staje się oczywistym, że gdy chcemy zachować zdrowie i zminimalizować wystąpienie groźnych chorób, potrzebna jest zbilansowana dieta. Choć prym w niej powinny wieść warzywa i owoce, to okazuje się, że niektóre z nich mogą nam bardzo zaszkodzić. Dlatego sporządzono ranking – „parszywą dwunastkę” owoców i warzyw, których nadmierne spożycie może negatywnie odbić się na zdrowiu.
"Parszywa dwunasta" (zwana także "brudną") jest listą produktów, które wyłonione są poprzez badania amerykańskiej organizacji Environmental Working Group. Stowarzyszenie zajmuje się m.in. popularyzacją i propagowaniem tematów związanych ze zdrowiem i żywieniem. Od 2004 roku upublicznia zgromadzone przez amerykański rząd dane oraz tworzy listę produktów, które zawierają najwięcej pestycydów. Dla swoistej przeciwwagi sporządzono również listę odwrotną: czyli tych owoców i warzyw, które według EWG uznawane są, że mają najmniej toksyczny wpływ na zdrowie.
Aby odpowiedzieć sobie na pytanie, dlaczego powstaje coroczny ranking "parszywej dwunastki" warto przyjrzeć się temu, czym są pestycydy. Otóż, są to substancje pochodzenia naturalnego i syntetycznego, które mają za zadanie wyeliminowanie patogenów szkodzących uprawom: czyli np. grzybów, chwastów oraz szkodników. Działają one holistycznie, co poprawia jakość plonów, ale tym samym mogą również ingerować w środowisko naturalne, np. zabijać pożyteczne dla natury organizmy. Dlatego stosowanie pestycydów poddawane jest ścisłej kontroli, które reguluje nie tylko polskie, ale także unijne prawo.
Pestycydy - oprócz korzystnego działania na plony - niosą ze sobą szereg zagrożeń. Stosowanie zarówno naturalnych jak i syntetycznych środków przynosi długofalowe skutki. Ich stosowanie niekiedy sprawia, że natura uodparnia się na ich działanie, stąd czasami trzeba używać ich w większych dawkach. Niestety, mogą również powodować mutacje w warzywach i owocach, co nie tylko zmienia ich wygląd, ale paradoksalnie przyczynia się do większej podatności na choroby. Wreszcie pestycydy mają zdolność kumulacji w organizmach żywych, a także w glebie, powietrzu oraz wodach.
Pestycydy nie zawsze muszą wiązać się tym, że są szkodliwe dla człowieka. Kluczowa jest dawka stosowanych preparatów, bowiem substancje, które niszczą grzyby, chwasty i szkodniki, nie muszą oddziaływać negatywnie na człowieka czy zwierzęta. Nie mniej jednak zaleca się ograniczenie spożywania produktów, które mogą zawierać pestycydy. Dlaczego? Znaczne gromadzenie się pestycydów w organizmie może wywołać negatywne skutki. Wśród nich zalicza się alergie pokarmowe i skórne. Niestety, substancje mogą również narażać układ nerwowy na szwank, powodując wszelkie schorzenia neurologiczne, a w ekstremalnych sytuacjach nawet sprzyjają chorobom nowotworowym.
W opublikowanej przez Environmental Working Group znalazły się następujące produkty: truskawki (kolejny raz na pierwszym miejscu), szpinak, nektarynki, jabłka, brzoskwinie, gruszki, wiśnie, winogrona, seler naciowy, pomidory, papryka słodka, ziemianki. Z drugiej strony opublikowano również listę produktów, które mają najmniej toksyczny wpływ na człowieka. Co możemy na niej znaleźć? Kukurydzę, awokado, ananasa, kapustę, cebulę, groszek, papaję, szparagi, mango, bakłażana, melona, kiwi, kantalupę, kalafiora i grejpfruta.
Choć dane mogą wydawać się przerażające, nie powinno się wpadać w panikę i od razu usuwać z menu produktów, uznawanych przez Environmental Working Group za szkodliwe. Przede wszystkim dlatego, że ta instytucja nie prowadzi samodzielnych badań, ale buduje listę na bazie danych zgromadzonych przez amerykański Departament Rolnictwa. Poza tym uprawa warzyw i owoców różni się za oceanem, biorąc pod uwagę klimat, jakość gleby oraz używanie pestycydów. Niemniej jednak warto pamiętać, że kupowanie warzyw i owoców w marketach powinno być rozważne.
Trudno całkowicie uniknąć pestycydów, jednak można zmniejszyć ich ilość w kupowanych przez nas produktach. Przede wszystkim warto sięgać po warzywa i owoce sezonowe oraz sprzedawane od lokalnych dostawców, bowiem import wymusza stosowanie środków, które muszą zwiększyć trwałość produktów. Poza tym wszystkie artykuły muszą być dokładne myte: nie tylko pod bieżącą wodą, aby pozbyć się np. ziemi, ale istnieją ekologiczne sposoby na ograniczenie pestycydów. Jeden z nich polega na moczeniu zakupionych warzyw i owoców w roztworze wody i octu jabłkowego (na jeden litr pół szklanki octu) przez 3 minuty, a następnie powtórne płukanie w roztworze wody i sody oczyszczonej (na jeden litr czubata łyżka specyfiku). Na koniec wszystko trzeba spłukać pod bieżącą wodą.
