Pieczywo: jakie jeść, a którego unikać?
Pieczywo to podstawowy element diety prawie każdego z nas. Statystyczny Polak zjada rocznie nawet 100 kilogramów chleba. Choć liczba ta z roku na rok się zmniejsza, wielu z nas zapewne nie wyobraża sobie całkowitej eliminacji pieczywa z diety. W ostatnim czasie pojawiało się sporo głosów, że pieczywo jest szkodliwe i tuczy, a moda na niejedzenie chleba zdecydowanie przybrała na sile. Jednak dietetycy podkreślają, że informacje o szkodliwym wpływie pieczywa na nasze zdrowie są zdecydowanie przesadzone. Grunt to prawidłowo dobrać jego rodzaj do naszych potrzeb i uwarunkowań zdrowotnych. Poniżej tłumaczymy, które pieczywo warto jeść, a którego unikać i dlaczego nie powinniśmy całkowicie eliminować go z diety.
Większość dietetyków twierdzi, że najzdrowszy typ pieczywa to ten, który zawiera najwięcej zbóż i wykonany jest w stu procentach z mąki pszennej lub żytniej. Co więcej, mąka powinna być nie w pełni oczyszczona, gdyż w takiej postaci zachowuje najwięcej wartości odżywczych.
Trudno jednoznacznie stwierdzić, które pieczywo jest zdrowsze: pszenne czy żytnie. Część dietetyków zdecydowanie obstaje przy pierwszej opcji, podkreślając lekkostrawność pszennych wypieków. Inni twierdzą natomiast, że to jednak żytnie pieczywo wygrywa ze względu na większą ilość cennych wartości odżywczych. Mimo sporów, większa część dietetyków wskazuje na kilka rodzajów pieczywa, które są zdrowe i powinny być nieodłącznym elementem diety zdrowego organizmu. Oto one:
Pieczywo pełnoziarniste
To niewątpliwie najpopularniejszy rodzaj pieczywa. Uznawany jest za zdrowy, jednak wyłącznie wtedy, gdy w jego składzie nie występują tzw. „ulepszacze”, czyli chemiczne substancje poprawiające wygląd i smak produktu. Zaletą pełnoziarnistego pieczywa jest przede wszystkim lekkostrawność. Ponadto, zawiera ono spore ilości błonnika, który poprawia trawienie i wzmacnia zdrowie jelit.
Pieczywo pełnoziarniste wykonane jest zazwyczaj z mąki pszennej. Najlepiej wybierać to lekko przyciemnione, ale nie całkowicie ciemne. Ważne, by chleb był przygotowany w stu procentach z mąki pszennej, która nie została w pełni oczyszczona. Jeśli pieczywo nie posiada etykiety, starajmy się uzyskać te informacje od sprzedawcy.
Pieczywo owsiane
Jest równie popularne, co pełnoziarniste. Uznawane za zdrowy produkt pod warunkiem, że zostało przygotowane na bazie naturalnego owsa. Do tego rodzaju pieczywa dodawane są zazwyczaj niewielkie ilości mąki pszennej, dzięki czemu jest ono lżejsze i mniej suche niż pieczywo pełnopszenne. Bułki i chleby owsiane zawierają spore ilości rozpuszczalnego błonnika, który poprawia pracę układu trawiennego i zmniejsza poziom cholesterolu we krwi.
To zdecydowanie mniej popularny rodzaj pieczywa niż pszenne i owsiane. Niektórzy dietetycy uznają go za najzdrowsze, gdyż jest bogatym źródłem błonnika i cennych wartości odżywczych, m. in.: żelaza, cynku i witamin z grupy B. Żytnie pieczywo zalecane jest głównie osobom, które są na diecie lub które zmagają się z podwyższonym cholesterolem i cukrzycą. Żytnie produkty mają bardzo specyficzny smak, który może nie odpowiadać każdemu. Nie powinny ich spożywać osoby chore na wrzody żołądka, gdyż żyto jest ciężkostrawne.
Pieczywo na zakwasie
Jednak pieczywo to nie tylko mąka i ziarna. Chleb i bułki muszą przecież na czymś wyrosnąć. Dietetycy są zgodni, co do tego, że powinniśmy wybierać chleby pieczone na zakwasie, a nie na drożdżach. Ponoć są one nieporównywalnie zdrowsze dla naszego organizmu i nie powodują (w przeciwieństwie do drożdży) nieprzyjemnych dolegliwości układu pokarmowego. Fermentacja ciasta, która zachodzi po dodaniu zakwasu powoduje, że cenne składniki mineralne, m. in.: cynk, żelazo, wapń i magnez, nie zostają wypłukane. W efekcie trafiają do organizmu praktycznie w pełnej postaci. Ponadto, pieczywo na zakwasie zawiera cenne bakterie kwasu mlekowego, które zapewniają prawidłową pracę układu trawiennego. Kupując pieczywo, warto pytać sprzedawcę, czy zostało przygotowane na zakwasie, czy na drożdżach. Powinniśmy oczywiście wybierać tę pierwszą opcję.
Warto wiedzieć
Jeden z często powtarzanych mitów na temat pieczywa głosi, że jasne chleby i bułki są bardziej tuczące i mniej zdrowe niż ciemne pieczywo. Zdecydowanie nie warto wierzyć w tego typu pogłoski. Pieczywo zyskuje ciemny kolor w wyniku dodania do ciasta barwnika. By prawidłowo odróżnić zdrowe od szkodliwego pieczywa, powinniśmy zwracać większą uwagę na jego skład. Mowa tutaj głównie o mące, z jakiej jest przygotowane oraz o substancjach konserwujących.
Mąka żytnia i pszenna – czym się różnią?
Trudno stwierdzić, która jest zdrowsza. Dietetycy, jak zostało już wspomniane, są podzieleni w tym temacie. Zarówno jedna, jak i druga mąka zawiera cenne wartości odżywcze. W mące pszennej znajdziemy więcej białka, magnezu oraz witaminy B1. Mąka żytnia natomiast posiada spore ilości witaminy B2, manganu i cynku. Można zatem uznać, że obydwie odmiany są zdrowe. To od nas zależy, jaki rodzaj chleba kupimy.
Istnieje kilka typów pieczywa, które powinniśmy omijać szerokim łukiem. Niestety ze względu na ich popularność i powszechność bywa to trudne. Do grupy niezdrowego i pełnego substancji konserwujących pieczywa można zaliczyć:
Głęboko mrożone pieczywo
Spotkamy go głównie w supermarketach i komercyjnych piekarniach sieciowych. Do wytworzenia tego typu produktów wystarczą zazwyczaj mąka, drożdże w proszku, woda i chemiczne „ulepszacze”, w tym emulgatory, spulchniacze, wybielacze i kilka innych szkodliwych substancji, które mają poprawić wygląd i smak pieczywa, a także wydłużyć jego czas spożycia. W rzeczywistości tego typu produkty szybko pleśnieją, smakują jak wata, a przede wszystkim szkodzą zdrowiu. Badania potwierdziły, że pieczywo głęboko mrożone może mieć negatywny wpływ nawet na psychikę człowieka, gdyż pogarsza nasze samopoczucie i wyzwala kortyzol - hormon stresu.
Pieczywo zapakowane w folii z przedłużoną datą ważności
Nasze wątpliwości powinno wzbudzać również krojone pieczywo w foliowych opakowaniach. Warto zastanowić się, dlaczego tak długo się utrzymuje. Odpowiedź jest prosta - zawiera sporo chemicznych substancji, które wydłużają czas jego spożycia. Do pakowanego pieczywa dodawane są naprawdę duże ilości konserwantów. Regularne spożywanie tego typu produktów nie wróży nic dobrego naszemu zdrowiu. Nie dajmy się zatem skusić zachęcającym etykietom, przyklejonym na krojonych chlebach, które starają się nas przekonać, że produkt jest „healthy” i „fit”. W rzeczywistości to tylko chwyt marketingowy, na który niestety wielu z nas daje się złapać.
Po pierwsze po składzie i mące, a następnie po wyglądzie i strukturze. Jeśli chleb jest lekko przyciemniony, to znak, że został przygotowany na bazie mąki bogatej w wartości odżywcze. Oznaką jakości pieczywa jest również jego skórka i środek. Zdrowy chleb powinien mieć twardą skórkę, a po przekrojeniu lepić się do noża. Pieczywo, którego lepiej unikać, ma zazwyczaj jednolitą, gąbkowatą strukturę. Ponadto, łatwo się kruszy, trudno kroi, a w smaku jest słonawe.
Jeśli chcemy kupić zdrowe i pełnowartościowe pieczywo, wybierajmy sprawdzone piekarnie oraz sklepy ze zdrową żywnością. Unikajmy natomiast pieczywa z supermarketów, piekarni sieciowych, a także z restauracji typu fast food. Chleb warto również wypiekać samodzielnie. Pozbędziemy się wówczas wszelkich wątpliwości dotyczących jego składu.
