Piersi starzeją się pierwsze

Do takiego wniosku prowadzą wyniki badań, opublikowane w najnowszym numerze czasopisma "Genome Biology". Badacze z UCLA odkryli w naszym organizmie nowy, nieznany wcześniej zegar biologiczny, który - jak się okazuje - w różnych tkankach "tyka" różnie.

Odkryty przez badaczy z UCLA zegar biologiczny może działać różnie w różnych tkankach ciała.

Najpopularniejszy dotąd sposób oceny wieku komórek wiązał się z badaniami telomerów, końcówek chroniących chromosomy przy podziałach komórkowych. Naukowcy z UCLA odkryli, że można w tym celu wykorzystać także analizę procesu metylacji DNA. Polega on na przyłączaniu lub odłączaniu grupy metylowej, jest odwracalny i może wpłynąć na funkcje i aktywność pewnych genów.

Genetycy z UCLA przeanalizowali 121 zestawów danych, zebranych wcześniej podczas analiz procesów metylacji w tkankach zdrowych i nowotworowych. Blisko 8 tysięcy próbek pochodziło z 51 tkanek pobranych z różnych rejonów ciała osób w bardzo różnym wieku, od płodu po stulatka. Badacze wyróżnili 353 rejony DNA, które wykazują czytelne i możliwe do analizy, postępujące z wiekiem zmiany metylacji.

Naukowców zaskoczyło i to, jak dobrze wiek "metylacyjny" większości tkanek zgadzał się z faktycznym wiekiem osób, od których pobrano próbki, jaki i to, że w przypadku niektórych tkanek badania konsekwentnie pokazywały ich odmłodzenie lub postarzenie. Na przykład zdrowa tkanka piersi okazywała się od dwóch do trzech lat "starsza", niż kobieta, od której pobrano próbkę.

Co ważne, nowo odkryty zegar biologiczny pozwala realnie ocenić zagrożenie chorobą nowotworową. Tkanka piersi, otaczająca guza była przeciętnie o 12 lat starsza od organizmu kobiety, sama tkanka nowotworowa przeciętnie o 36 lat starsza. To może wyjaśniać, dlaczego rak piersi to najczęściej spotykany u kobiet nowotwór i dlaczego ryzyko zachorowania rośnie z wiekiem.

Badania pokazały równocześnie, że przemiana dojrzałych komórek w komórki macierzyste, które mogą potem przemienić się w dowolne tkanki ciała, cofa u nich zegar biologiczny do zera.

Na razie nie udało się ustalić, czy odkryty zegar biologiczny steruje procesami prowadzącymi do starzenia się tkanek, czy można go kontrolować i wykorzystać do opóźnienia tych procesów. Naukowcy wiedzą już jednak, że zegar "tyka" najszybciej w dzieciństwie i wieku dojrzewania, potem zwalnia i od około 20 roku życia pracuje już w stałym tempie.


Grzegorz Jasiński