Po co nam żelazo?
Jest łatwo dostępne. Często jednak się zdarza, że mamy go we krwi za mało. A to osłabia organizm.
Dzięki temu pierwiastkowi możliwa jest produkcja hemoglobiny – składnika krwi, który pełni niezwykle ważną funkcję w naszym organizmie. Transportuje bowiem tlen z płuc do tkanek.
Odbiera z nich szkodliwy dwutlenek węgla i przenosi go do płuc, z których jest usuwany podczas oddechu. Tak więc dzięki żelazu są dotleniane i oczyszczane wszystkie komórki naszego ciała.
Co się dzieje, gdy go brak?
Jednym z pierwszych objawów niedoboru żelaza jest anemia, czyli niedokrwistość. Po czym ją poznać? Rozpoczyna się ciągłym zmęczeniem, osłabieniem, obniżeniem nastroju, sennością. Pojawiają się zawroty głowy i omdlenia.
Słabnie apetyt, skóra i śluzówki powiek i gardła robią się blade. Może pojawić się krwawienie z dziąseł i wypadanie włosów, paznokcie stają się kruche. Po zauważeniu któregoś z tych objawów koniecznie trzeba zrobić badanie krwi.
Jeśli poziom hemoglobiny będzie niski, należy udać się do lekarza. Norma hemoglobiny (w skrócie Hb lub HGB) to 12–17 g/dl. Niedokrwistość trzeba bezwzględnie leczyć, przyjmując np. preparaty zawierające żelazo.
Czym uzupełniać niedobór?
Żelazo znajduje się w produktach roślinnych i zwierzęcych. Rośliną najbogatszą w ten pierwiastek jest szpinak. Dobrym jego źródłem są też inne zielone warzywa liściaste: sałata, seler, pietruszka, lubczyk. A także fasolka szparagowa, brokuły, suszone morele i śliwki, orzechy, pestki dyni i słonecznika. Sporo jest go w produktach pełnoziarnistych: razowym chlebie i makaronach, pełnym ryżu i kaszach.
Zawarte w roślinach żelazo jest trudno przyswajalne. Można poprawić jego wchłanianie, łącząc produkty zawierające ten pierwiastek z żywnością bogatą w witaminę C, a więc z owocami cytrusowymi, świeżymi warzywami (szczególnie papryką), sokami owocowymi. To szczególnie ważne dla wegetarian. Organizm znacznie lepiej przyswaja żelazo zawarte w mięsie i jajach. Bardzo dobrym jego źródłem jest cielęcina, wołowina, wieprzowina, podroby, żółtka jaj.
Mniejsze ilości tego pierwiastka znajdują się w drobiu, rybach i owocach morza. Jeśli mięso i jaja będziemy jeść z produktami zawierającymi witaminę C, zwiększymy wchłanianie żelaza nawet trzykrotnie.
Czy można przedawkować?
Jak dostarczyć organizmowi odpowiednią dzienną dawkę żelaza (10-18 mg)? Wystarczy zjeść porcję mięsa lub jajko, sałatkę z liści zielonych warzyw, porcję kaszy lub dwie kromki razowego pieczywa, 4-5 suszonych owoców lub garść pestek dyni czy słonecznika.
Żelazo można przedawkować, np. jedząc bardzo dużo mięsa. Jednym z pierwszych objawów tego stanu są zaparcia. Utrzymujący się przez długi czas nadmiar żelaza zwiększa ryzyko chorób serca, miażdżycy, a nawet nowotworów (np. raka okrężnicy).
