Pokonaj szkarlatynę

Szkarlatyna, znana też jako płonica, jest ostrą chorobą zakaźną. Wywołuje ją paciorkowiec - ta sama bakteria, która odpowiada m.in. za ropne zapalenie gardła i migdałków. Choroba zazwyczaj występuje w okresie jesienno-zimowym, zapadają na nią dzieci między 3. a 10. rokiem życia. - Szkarlatyna przenosi się drogą kropelkową, np. przez zakażone przedmioty albo osoby, które są nosicielami paciorkowca. Źródłem zakażenia może być rówieśnik z przedszkola, który niedawno przechorował płonicę - wyjaśnia Barbara Gierowska- Bogusz, pediatra z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. - Choroba jest zakaźna w ciągu 24 godzin przed wystąpieniem objawów i przez dwa tygodnie od pojawienia się charakterystycznej dla płonicy wysypki. O tym, że malec choruje na szkarlatynę, warto powiadomić przedszkole, do którego uczęszcza dziecko. Istnieje bowiem duże ryzyko, że płonicą zarazi się więcej maluchów - dodaje pediatra.

Niektóre dzieci przechodzą płonicę w łagodnej formie, inne już na początku choroby czują się bardzo źle. Pierwsze objawy szkarlatyny mogą przypominać zwykłą infekcję dróg oddechowych. Dziecko jest osłabione i rozbite. Najczęściej ma zaczerwienione gardło i powiększone migdałki. W ciągu kilku dni u malca można zaobserwować też inne, bardziej charakterystyczne symptomy choroby.

- Występuje wysoka gorączka, sięgająca nawet 39-40°C.

- Smyk skarży się na ból brzucha, czasem pojawiają się wymioty.

- Twarz maluszka może stać się ognistoczerwona, płonąca.

- Język smyka początkowo jest pokryty białym nalotem, a po 2-3 dniach robi się malinowy.

- Po około 3 dniach od wystąpienia gorączki na ciele malca pojawia się wysypka. Wykwity są widoczne najpierw na piersiach i szyi, potem obejmują całe ciało. Okolice wokół ust i nosa pozostają jednak blade (taki objaw nosi nazwę trójkąta Fiłatowa). Wysypka jest drobnoplamista, czerwona, zlewa się na tułowiu, w zgięciach łokciowych i podkolanowych.  Zmiany są wielkości główki od szpilki, bledną pod wpływem ucisku. Skóra staje się szorstka, dziecko może skarżyć się na swędzenie. Charakterystyczne dla szkarlatyny jest także łuszczenie się skóry na twarzy, tułowiu, potem na dłoniach i stopach (dopiero po 2-3 tygodniach od ustąpienia wysypki). Objaw ten może utrzymywać się do 6 tygodni po chorobie.

Dziecko z wysypką i bólem gardła zawsze wymaga konsultacji pediatry. Szkarlatyna jest poważną chorobą i nie można jej wyleczyć tylko domowymi sposobami. Co zaleci specjalista?

- Pediatra przepisze malcowi penicylinę lub inny antybiotyk (jeśli smyk ma uczulenie na penicylinę, zastosuje makrolidy). Kuracja potrwa 10-14 dni. Lek trzeba podawać dziecku zgodnie ze wskazówkami lekarza, ponieważ ominięcie jednej dawki przerywa leczenie. Staje się ono nieskuteczne, a to może grozić powikłaniami.

- Płonicy często towarzyszą dolegliwości trawienne, dlatego warto podawać choremu smykowi probiotyki, np. Dicoflor. Maluch powinien je przyjmować nie tylko w trakcie leczenia, ale też po antybiotykoterapii (by wspomóc odporność).

- Podawaj dziecku leki obniżające gorączkę, zawierające paracetamol (np. Panadol, Calpol) lub ibuprofen (np. Ibufen, Nurofen).

Szkarlatyna wyczerpuje organizm, dlatego smyk co najmniej przez tydzień powinien zostać w łóżku. Oprócz kuracji antybiotykami pomocne będzie także leczenie domowymi sposobami. Jak możesz poprawić samopoczucie chorego szkraba?

- Gorączkującemu malcowi zrób chłodzącą kąpiel (w letniej wodzie!). Ulgę przyniesie mu także przecieranie ciała wilgotną gąbką lub chłodne okłady na czoło, np. przykładanie wilgotnego ręcznika albo terowej pieluszki.

- Aby zmniejszyć ból gardła, rób smykowi inhalacje nawilżające śluzówkę, np. parą wodną. Dobrze sprawdzą się także preparaty odkażające w sprayu, np. Hascosept albo Tantum Verde.

- Pomocne będzie także płukanie gardła ciepłą wodą z solą albo naparem z rumianku, który działa bakteriobójczo.

- Podawaj malcowi jak najwięcej ciepłych napojów, np. herbatkę z kwiatu lipy lub malin. Jeśli ból gardła przy połykaniu stanie się mniejszy, proponuj brzdącowi półpłynne, zmiksowane posiłki.

- Łuszczącą się skórę smaruj oliwką lub preparatami nawilżającymi, np. Balneum, Emolium.

Szkarlatynę trzeba skutecznie wyleczyć, dlatego po chorobie maluszka koniecznie powinien zobaczyć pediatra. Tylko lekarz może zdecydować, czy dziecko jest w pełni sił, nie zaraża i może już wrócić np. do przedszkola.

Dr Barbara Gierowska-Bogusz, pediatra z instytutu matki i dziecka w Warszawie: Szkarlatyna to choroba zakaźna, która wymaga bardzo starannego leczenia zgodnie z zaleceniami lekarza. Zaniedbanie kuracji może narazić malca na groźne powikłania, takie jak m.in. zapalenie ucha, zatok przynosowych lub zapalenie płuc. Późne i groźne powikłania to gorączka reumatyczna i kłębkowe zapalenie nerek. Po przechorowaniu płonicy wskazany jest nadzór lekarza i wykonanie kontrolnych badań krwi i moczu.

Tak, to jedyny skuteczny sposób leczenia szkarlatyny. Chorobę wywołują bowiem bakterie i tylko antybiotyki mogą zatrzymać postępujące zakażenie paciorkowcem.

Niestety, zachorowanie na płonicę nie daje trwałej odporności. Wywołuje ją toksyna paciorkowca. Ponieważ istnieją różne jej rodzaje, szkarlatynę można przechorować kilka razy. Do dziś nie wynaleziono szczepionki na płonicę.