Pokrzywka: Objawy i przyczyny. Jakim chorobom towarzyszy i jak ją leczyć?

Pokrzywka to rodzaj zmian chorobowych skóry charakteryzujących się powstawaniem na ciele bladoróżowych bąbli otoczonych zaczerwienioną skórą. Wykwity przypominają te występujące po oparzeniu pokrzywą, stąd nazwa choroby. Jest to reakcja skórna na różnego rodzaju czynniki, które mogą mieć podłoże alergiczne lub niealergiczne. Istnieją różne rodzaje pokrzywki i może mieć ona wiele przyczyn. Jednak aż 70 proc. przypadków stanowi pokrzywka idiopatyczna o nieznanej przyczynie. Pokrzywka jest bardzo często występującą dolegliwością, dotyka okresowo 15-20 proc. populacji. Zazwyczaj pojawia się raz w życiu i szybko znika bez śladu. Jednak w niektórych przypadkach trwa długo lub często nawraca. Może być wtedy objawem poważniejszych problemów ze zdrowiem, dlatego nie można jej bagatelizować.

Objawy pokrzywki

Pokrzywka to jedna z najbardziej charakterystycznych chorób skóry. Na ciele pojawiają się nagle bąble i towarzyszy im silny świąd skóry. Niekiedy występuje tylko kilka wykwitów w określonym miejscu, a czasami wysypka obejmuje całe ciało. Bąble mogą mieć od kilku milimetrów średnicy do kilku centymetrów. Zmianom może towarzyszyć obrzęk naczynioruchowy (50 proc. przypadków). Zazwyczaj wysypka pojawia się szybko i znika po kilku godzinach lub kilku dniach. Jest to wtedy tzw. pokrzywka ostra, która trwa maksymalnie do 6 tygodni. Gdy utrzymuje się powyżej 6 tygodni, a bąble pojawiają się i znikają, mowa jest wtedy o pokrzywce przewlekłej. Występuje u zaledwie 1 proc. chorych i częściej dotyka osoby po 40 roku życia.

Alergie

Za zmiany skórne, w tym pokrzywkę, odpowiedzialne mogą być reakcje uczuleniowe na różnego rodzaju alergeny. Może być to alergia pokarmowa, najczęściej na orzechy, mleko, ryby, jaja oraz niektóre owoce i warzywa. Pokrzywkę mogą wywołać również dodatki do żywności jak konserwanty, barwniki czy przyprawy. Uczulają także leki, m.in. penicylina, aspiryna i niesteroidowe leki przeciwzapalne. Oprócz tego istnieją alergeny wziewne, np. pyłki roślin, roztocza, sierść zwierząt. Niektórzy wykazują też nadwrażliwość na jad owadów, lateks czy też różne substancje zawarte w kosmetykach.

Czynniki fizyczne

Do wystąpienia pokrzywki przyczyniają się także bodźce fizyczne. Może więc pojawić się pokrzywka z zimna (spowodowana oziębieniem ciała) lub gorąca (po ogrzaniu miejscowym do 40 stopni). Wyróżnia się także pokrzywkę świetlną, która powstaje pod wpływem działania promieni słonecznych, a także pokrzywkę cholinergiczną, która powstaje w wyniku nadmiernego pocenia np. po wysiłku fizycznym. Pokrzywka może być wywołana również mechaniczne poprzez ucisk lub potarcie. Objawia się wtedy wyniosłymi, czerwonymi liniami.

Choroby autoimmunologiczne

Pokrzywka może towarzyszyć również chorobom autoimmunologicznym, w przypadku których układ immunologiczny produkuje przeciwciała przeciw własnym komórkom. Zmiany skórne mogą pojawić się przy chorobie Hashimoto, nadczynności przytarczyc, toczniu układowym czy też chorobie tkanki łącznej.

Choroby zakaźne

Bąble pokrzywkowe mogą świadczyć również o innych poważnych chorobach, np. infekcjach i zakażeniach wywołanych przez bakterie, grzyby, pasożyty i wirusy (m.in. zapalenie wątroby, HIV). W ostatnim czasie Francuski Związek Dermatologów i Wenerologów wydał oświadczenie, że również koronawirus może objawiać się zmianami skórnymi, takimi jak pokrzywka, zaczerwienienie i obrzęki na ciele.

Dermatolog ustala przyczyny pokrzywki na podstawie wywiadu. Pacjent powinien poinformować lekarza, czy zażywał jakieś leki, przebywał na słońcu lub na zimnie, czy przeszedł ostatnio jakieś infekcje. Oprócz tego dermatolog może zlecić badania alergologiczne bądź dietę eliminacyjną, która pomoże ustalić, czy za pokrzywkę odpowiada jakiś produkt spożywczy. Przeprowadza się również badania krwi, gdyż podwyższone OB i leukocytoza mogą oznaczać pokrzywkę z ucisku. W większości przypadków nie da się jednak ustalić przyczyny wysypki, dlatego należy wykluczyć inne groźne choroby.

Leczenie pokrzywki polega na łagodzeniu objawów. Podaje się leki przeciwhistaminowe, a w przypadku bardzo ostrej pokrzywki glikokortykosteroidy, które jednak mogą wywołać liczne skutki uboczne. Dlatego należy stosować je pod nadzorem lekarza.