Prawdy i mity o glutenie

Podobno jest niezdrowy i powoduje uczulenia. Słyszymy też, że tuczy, uzależnia, a nawet szkodzi. Nie wszystko to jednak jest prawdą.

MIT Jest to białko naturalnie występujące w podstawowych zbożach. Tak określa się białka obecne w pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie. Od wielu wieków zboże było (i nadal jest) podstawowym pożywieniem. Osoby bez nadwrażliwości nadal mogą i powinny go jeść.

PRAWDA Białka nazywane glutenem są również w kaszy, płatkach, otrębach, makaronach, pieczywie. A także w gotowych produktach: pierogach, pyzach, kopytkach, naleśnikach, ciastach. Dodaje się go także (np. jako zagęszczacz, w formie panierki) do słodyczy, jogurtów, śmietany, czekolady, hamburgerów, kotletów. Może go zawierać proszek do pieczenia, wędliny, ser żółty, suszone owoce, słód jęczmienny, piwo.

MIT Zrezygnowanie z jedzenia zawierającego gluten na własną rękę, bez konsultacji z lekarzem, może być szkodliwe. Prowadzi do niedoboru witamin z grupy B, E, kwasu foliowego, cynku, selenu, wapnia, żelaza, magnezu. A także błonnika, który zapobiega zaparciom i chroni przed nowotworami.

PRAWDA Tak się dzieje u osób z tzw. celiakią, czyli nietolerancją glutenu. Jest to trwająca całe życie immunologiczna choroba o podłożu genetycznym. Polega na wytwarzaniu przez organizm przeciwciał skierowanych przeciwko białku obecnemu w glutenie. Powoduje on zanik kosmków jelita, czyli wypustek błony śluzowej, które wchłaniają pożywienie. Wywołuje to bóle brzucha, biegunki, wzdęcia, ubytki szkliwa, anemię, małą odporność i wychudzenie. A nawet zaburzenia funkcjonowania wątroby (pierwotną marskość, stłuszczenie, przewlekłe zapalenie) czy nerek (ich stan zapalny).

PRAWDA U niektórych rzeczywiście może pojawić się nadwrażliwość czy alergia na gluten (zwykle objawia się okresowo). Wywołuje on wtedy u nich wysypkę, biegunki, bóle brzucha, głowy, zmęczenie, wzdęcia, osłabienie. Często osoby z alergią na gluten dzięki diecie mogą się pozbyć tej nadwrażliwości i wrócić do normalnego jedzenia.

MIT Glutenu powinny unikać tylko osoby ze stwierdzoną celiakią (do końca życia) bądź alergią na gluten (tymczasowo). Jednak przedtem lekarz powinien dokonać właściwej diagnozy na podstawie badań, m.in. genetycznych, na obecność charakterystycznych przeciwciał we krwi, na alergię, reakcji nietolerancji pokarmowej. Ważna jest też rola dietetyka, który pomoże dobrać dietę dla osób przechodzących na dietę bezglutenową.