Problemy z wątrobą: Obalamy osiem mitów

Tak naprawdę osoby z problemem alkoholowym to tylko niewielka część chorych na stłuszczenie, zapalenie czy marskość wątroby. Poza alkoholem organ ma wielu innych wrogów. Zaszkodzić mu mogą np. różne leki oraz wirusy, którymi zarażamy się m.in. drogą pokarmową i seksualną.

Bywa, że za uszkodzenie wątroby odpowiadają geny. Mogą np. stać się przyczyną tego, że organ nie wydala miedzi pochodzącej z pokarmów. Nagromadzenie pierwiastka prowadzi do uszkodzenia komórek wątrobowych (tzw. choroba Wilsona). Geny mogą też być odpowiedzialne za to, że wątroba jest atakowana przez własny układ odpornościowy (tzw. autoimmunologiczne zapalenie wątroby).

Rozpoznaje się je również u wielu kobiet, włącznie z alkoholowym uszkodzeniem wątroby. Wynika to m.in. stąd, że u pań organ ma delikatniejszą budowę i niewiele potrzeba, by zaczął chorować. Wykazano np., że szkodliwe może okazać się picie już małej (kilka razy mniejszej, niż w przypadku mężczyzn) ilości alkoholu - np. 1 kieliszka wina lub 1 drinka dziennie.

Choroba pojawia się też u nas wcześniej (o ok. 10 lat), niż u mężczyzn, a jej postęp jest szybszy. Jesteśmy także bardziej podatne na autoimmunologiczne zapalenie wątroby. Zgodnie z wynikami badań, przytrafia się nam aż 4 razy częściej niż panom.

Dużo częściej o problemach z wątrobą ostrzega przewlekłe znużenie. Inne symptomy to: uczucie ciężaru w prawym podżebrzu, niechęć do jedzenia (oraz np. palenia papierosów i picia alkoholu) i zażółcenie skóry, zaburzenia świadomości i dziwaczne zachowanie, a u młodych kobiet dodatkowo - nieregularne miesiączki, wzmożone owłosienie na ciele oraz nasilony trądzik.

Przyczyną tzw. polekowego uszkodzenia wątroby są najczęściej... zwykłe tabletki na przeziębienie czy ból głowy, np. z paracetamolem lub z grupy tzw. niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Zaraz za nimi plasują się antybiotyki. W dalszej kolejności: hormony steroidowe, leki przeciwnowotworowe (stosowane np. w leczeniu raka piersi). Objawy uszkodzenia wątroby przez leki (takie jak wcześniej wymienione) mogą pojawić się nawet... rok po odstawieniu środka! Tym łatwiej o problemy, im więcej leków i większe ich dawki oraz dłuższy czas przyjmowania.

Golonka, karkówka czy smalec to nie jedyne pokarmy, które źle znosi wątroba. Nie służą jej także... orzeszki ziemne. Zawarte w nich tzw. aflatoksyny mogą prowadzić do włóknienia i zmian nowotworowych w obrębie organu. Z tej samej przyczyny lepiej nie jadać bardzo dużo pokarmów z beta-karotenem (np. marchewki).

Kiedy wątroba niedomaga, dobrze stworzyć jej szczególnie dogodne warunki do pracy. Zamiast spacerować tuż po jedzeniu, lepiej jest poleżeć w spokoju pół godziny.

To, jaki jadłospis jest zalecany, zależy od rodzaju schorzenia. Np. przy zapaleniu wątroby wskazane jest wszystko, co lekkostrawne. I tak np. z warzyw dozwolone są: sałata oraz gotowane, drobno krojone lub przecierane buraki, dynia, marchew, szpinak. Z owoców można jeść tylko te dojrzałe, pozbawione skórki i pestek, gotowane, pieczone lub przecierane. Jednak surowe owoce i warzywa zalecane są przy stłuszczeniu wątroby.

Podobnie jest z innymi pokarmami - to, co jest wskazane przy jednym schorzeniu, przy innym może być niezalecane. Dlatego odpowiednią dietę najlepiej jest uzgodnić ze swoim lekarzem.

Jeśli zaatakuje nas wirus znany jako HCV, przyjęte (np. przed wyjazdem zagranicę) szczepienia nie zapewnią nam, niestety, bezpieczeństwa. Są one skuteczne tylko w przypadku wirusów HAV i HBV. Do tego HCV jest dla wątroby najgroźniejszy. Podczas gdy jego "koledzy" powodują zazwyczaj przejściowy stan zapalny, HCV może doprowadzić do niewydolności organu.

***Zobacz materiały o podobnej tematyce***