Przyjrzyj się zaćmie – Światowy Dzień Wzroku 2017
Przypadający 12 października Światowy Dzień Wzroku to doskonała okazja, by przypomnieć o czynnikach ryzyka i nowoczesnych metodach leczenia zaćmy, która jest przyczyną co drugiego przypadku utraty wzroku . Przy okazji tego dnia warto także wykonać krótki test, który pozwoli sprawdzić, czy grozi nam zaćma lub jest na nią narażony ktoś z naszych bliskich. Wystarczy odpowiedzieć na 15 krótkich pytań, aby dowiedzieć się, czy warto skonsultować swoje wątpliwości z okulistą.
Czy jesteś w grupie ryzyka?
Wizyta u specjalisty będzie konieczna, jeśli odpowiedź na przynajmniej dwa spośród poniższych pytań będzie twierdząca:
- Czy masz więcej niż 60 lat?
- Czy byłeś/-aś narażony/-a na długotrwałe działanie promieni słonecznych (np. pracując na świeżym powietrzu lub spędzając dużą część czasu wolnego na dworze) bez okularów przeciwsłonecznych?
- Czy palisz lub paliłeś/-aś przez przynajmniej kilka lat w przeszłości?
- Czy kiedykolwiek doznałeś/-aś urazu oka lub stanu zapalnego w oku?
- Czy kiedykolwiek przechodziłeś/-aś operację oczu (inną niż zabieg laserowej korekcji wzroku metodą PRK czy LASIK)?
- Czy stosowałeś/-aś przez dłuższy czas (dłużej niż miesiąc) leki kortykosteroidowe ?
- Czy cierpisz na cukrzycę?
- Czy jesteś osobą otyłą (wskaźnik BMI powyżej 30)? (BMI = masa ciała (kg) / wzrost (m)2).
- Czy masz wysokie ciśnienie tętnicze? (Ciśnienie 120/80 mmHg lub mniej to ciśnienie optymalne lub zdrowe. Wartości powyżej 140/90 uznawane są za ciśnienie wysokie, natomiast wszelkie wartości pomiędzy podanymi tutaj, to ciśnienie podwyższone).
- Czy Twoje widzenie jest mętne, niewyraźne lub przyciemnione?
- Czy Twoje oczy są bardziej wrażliwe na światło niż kiedyś?
- Czy (coraz) większą trudność sprawia Ci widzenie w nocy (czy np. widzisz aureole wokół źródeł światła albo doznajesz oślepienia, prowadząc samochód nocą)?
- Czy kolory wydają się wyblakłe albo mają żółtawe/brązowe zabarwienie?
- Czy cierpisz na podwójne widzenie w jednym oku?
- Czy częściej niż dawniej musisz zmieniać okulary na mocniejsze?
Karta ryzyka ma charakter wyłącznie informacyjny, nie stanowi diagnozy lekarskiej i nie może zastąpić konsultacji ze specjalistą. Jeśli w czasie odpowiedzi na pytania w niej zawarte rozpoznany został któryś z czynników ryzyka czy objawów zaćmy konieczna będzie wizyta u lekarza pierwszego kontaktu, który wypisze skierowanie do okulisty.
Zaćma jest jedną z głównych przyczyn pogorszenia lub utraty wzroku u osób, które ukończyły 55. rok życia. W Polsce choruje na nią ok. 800 tys. osób. Rozwój zaćmy jest zazwyczaj naturalną konsekwencją procesu starzenia się organizmu. Z upływem lat naturalna soczewka oka traci przejrzystość, a pojawiające się zamglenie stanowi barierę w przedostaniu się światła do siatkówki. Zaćma rozwija się w nierównym tempie - u niektórych w ciągu kilku miesięcy znacząco pogarsza się jakość widzenia, inni odczuwają wyraźny dyskomfort dopiero po kilku latach.
Jedynym sposobem leczenia zaćmy jest zabieg chirurgiczny. Należy on do najbardziej spektakularnych procedur medycznych - po 15-30 minutach osoba, która miała problemy z wykonywaniem najprostszych czynności wraca do normalnego funkcjonowania. Zabieg wykonywany jest metodą tzw. fakoemulsyfikacji. Chirurg okulista wykonuje niewielkie nacięcie po stronie rogówki, usuwa naturalną zmętniałą soczewkę oka, a następnie zastępuje ją sztuczną soczewką wewnątrzgałkową o odpowiednio dobranych parametrach optycznych. Zabieg jest bezbolesny - krople znieczulające i leki uspokajające sprawiają, że uczucie dyskomfortu zostaje ograniczone do minimum. Podczas jednego zabiegu operowane jest jedno oko. Drugie można zoperować zwykle po upływie 14 dni od pierwszej operacji.
Dzięki postępowi w okulistyce wszczepiane podczas zabiegu usunięcia zaćmy soczewki pozwalają uporać się nie tylko z chorobą, ale również skorygować wady wzroku, również te, z którymi pacjent borykał się od urodzenia (astygmatyzm). Soczewki najnowszej generacji dostępne są w zasadzie wyłącznie w ramach odpłatnego zabiegu wykonywanego w prywatnej placówce. W przypadku zabiegu refundowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia pacjent nie ma możliwości wyboru soczewki, wszczepiana jest wówczas soczewka jednoogniskowa. Warto wybrać taki ośrodek, gdzie podczas zabiegu wszczepiane są te najlepszej jakości - hydrofobowe, asferyczne, z filtrami UV i światła niebieskiego, chroniącymi siatkówkę oka. Soczewka jednoogniskowa pozwala na uzyskanie dobrego widzenia do dali, jednak pacjent nadal będzie potrzebował okularów do czytania, czy odległości pracy przy komputerze.
Obecnie w ramach zabiegów prywatnych, dostępne są soczewki:
- dwuogniskowe - pozwalające na ostre widzenie przedmiotów z bliska i daleka,
- trójogniskowe - umożliwiające także bardzo dobre widzenie na tzw. odległości pośrednie (ok. 60 cm), co jest bardzo istotne dla osób prowadzących aktywny tryb życia, korzystających na co dzień z komputera, tabletu czy smartfona.
- soczewki toryczne korygujące astygmatyzm, dostępne w wersji jedno-, dwu- i trójogniskowej.
