Soczewki kontaktowe: Zagrożenia dla oczu
Soczewki kontaktowe to rewolucyjny wynalazek, który okazał się zbawieniem dla wielu osób z wadami wzroku. Popularne na całym świecie "kontakty" są niezwykle wygodne i zapewniają duży komfort w codziennym życiu. Są niezastąpione przede wszystkim podczas uprawiania sportu. Ich zwolennicy podkreślają wiele atutów: nie ograniczają pola widzenia tak jak okulary, nie brudzą się i nie parują zimą. A co najważniejsze – nie spadają z oczu i pozwalają zapomnieć o wadzie wzroku. Okuliści i optycy ostrzegają jednak przed ich nieprawidłowym lub zbyt długim użytkowaniem, które prowadzi do infekcji oczu, a w skrajnych przypadkach nawet do utraty wzroku. Jakie zagrożenia wiążą się z noszeniem soczewek?
Najczęstszą przyczyną infekcji oka podczas noszenia soczewek kontaktowych jest niedotlenienie rogówki. Soczewka umieszczona na oku zmniejsza nieco dostęp tlenu do nabłonka rogówki, co prowadzi do jego obrzęku. Wywołuje to nieprzyjemne dolegliwości, takie jak podrażnienie oka, osłabione widzenie czy charakterystyczne tęczowe koła, które użytkownik soczewek widzi w pobliżu źródeł światła. Z czasem soczewka wywołuje uczucie ciała obcego w oku. Przyczyną niedotlenienia rogówki jest zbyt długie noszenie soczewek (zwłaszcza w pracy przy komputerze, a także w klimatyzowanych pomieszczeniach). Z kolei uszkodzenie nabłonka rogówki w połączeniu z kontaktem z drobnoustrojami znajdującymi się na soczewkach skutkuje infekcjami oka, najczęściej zapaleniem spojówki i rogówki. Objawiają się one silnym łzawieniem oka, ropną wydzieliną oraz uczuciem ciała obcego w oku. W takim przypadku należy jak najszybciej zdjąć soczewki i zaprzestać ich użytkowania do czasu całkowitego wyleczenia – konieczna jest wizyta u okulisty, który przepisze krople lub maści z antybiotykiem. Soczewek kontaktowych nie należy nosić w takcie kataru oraz innych infekcji górnych dróg oddechowych, ponieważ znacznie zwiększa się wtedy ryzyko zapalenia spojówek.
Ogromnym zagrożeniem dla użytkowników soczewek kontaktowych jest Acanthamoeba keratitis – pierwotniak występujący w morzach i oceanach, a także w basenach, a nawet wodzie płynącej z kranu. Acanthamoeba „lubi” zagnieżdżać się na powierzchni soczewek, a stamtąd przedostaje się na gałkę oczną i żywi się rogówką. Objawem pełzakowego zapalenia rogówki wywołanego obecnością pierwotniaka jest zaczerwienienie oka i zaburzenia widzenia, ale choroba długo nie daje objawów. Bez rozpoczęcia szybkiego leczenia chory może nawet stracić wzrok. Do czynników ryzyka zalicza się kąpiel w soczewkach (zarówno w basenach, morzach, jak i pod prysznicem w domu), a także ich zbyt rzadką wymianę oraz za długie noszenie. Pierwotniak wnika bowiem najłatwiej przez mikrouszkodzenia rogówki. Szacuje się, że nawet 1 na 500 osób używająca soczewek kontaktowych narażona jest na zakażenie pierwotniakiem. Głośna jest sprawa Tajlandki, która przez pół roku nie zdejmowała soczewek i straciła wzrok na skutek akantamebozy. Liczne są też przypadki choroby u osób przestrzegających zasad wymiany soczewek, ale na przykład regularnie biorących prysznic przed ich zdjęciem z oczu. Jedynym ratunkiem przed ślepotą jest przeszczep rogówki, ale nie zawsze daje on pożądane efekty.
Soczewki kontaktowe a alergia
Nowoczesne soczewki kontaktowe produkowane są z tworzyw biologicznie obojętnych, dostosowanych do oka. Niestety na skutek nieprawidłowej higieny (np. zbyt krótkiego mycia soczewek) pozostają na nich osady białkowe i inne drobnoustroje mogące wywoływać reakcję alergiczną (łzawienie, pieczenie i zaczerwienienie oka).
Soczewek kontaktowych nie powinno się nosić dłużej niż 8 godzin – to zalecenia okulistów i optyków. Dobrą praktyką jest też noszenie okularów i soczewek na zmianę, a w ostateczności korzystanie z okularów przynajmniej raz w tygodniu, by oczy mogły się zregenerować. Zawsze trzeba je również zdejmować przed snem.
Soczewki należy zakładać i zdejmować umytymi i wysuszonymi dłońmi. Do ich dezynfekcji powinno się używać specjalnych preparatów, nigdy wody z kranu. Zdarza się, że użytkownicy myją pojemnik na soczewki pod bieżącą wodą – to ogromny błąd, ponieważ pojemnik może zostać zanieczyszczony, a przechowywane w nim soczewki najlepiej wyrzucić. Pojemnik należy myć tym samym płynem, który przeznaczony jest do dezynfekcji soczewek. Następnie powinno się go pozostawić do góry dnem do wysuszenia.
Soczewki należy myć dokładnie opuszkiem palców przez 10 sekund z każdej strony, by pozbyć się osadów białkowych. Dla osób z alergią zaleca się stosowanie soczewek jednodniowych.
