Szczepienia nieobowiązkowe - jakie i kiedy są potrzebne?

Pewnych szczepionek nie ma w kalendarzu obowiązkowych szczepień. Nie oznacza to, że są mniej ważne. Jednak NFZ ich nie refunduje. Dlatego należą do kategorii szczepień zalecanych.

Wyjątkiem są szczepionki przeciw pneumokokom i ospie wietrznej, które dla pewnych grup dzieci są obowiązkowe (bezpłatne), np. dla przewlekle chorych na serce, wcześniaków, z upośledzeniem odporności. Oto niektóre z zalecanych szczepionek, które mogą dodatkowo chronić dziecko.

Bakterie te łatwo przenoszą się drogą kropelkową lub przez pocałunek, picie z tej samej butelki. Wywołują groźne dla życia zakażenia, jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsa, zapalenie płuc.

Zakażenia meningokokowe mogą przebiegać gwałtownie, np. w ciągu doby. Najbardziej narażone są dzieci od 3. miesiąca do 6. roku życia, których układ odpornościowy nie jest dojrzały, oraz młodzież (11-19 lat).

Nastolatki zarażają się np. na imprezach, w pubie, dyskotece itp.

Dzieci w wieku 2-12 miesięcy: 2 dawki i dawka uzupełniająca w 2. roku życia. Dzieci, które skończyły rok oraz starsze - 1 dawka.

Cena od ok. 140 zł do ok. 220 zł za dawkę.

Ostre biegunki i wymioty to często skutek zakażenia rotawirusowego. Szczepionka nie chroni przed zachorowaniem, ale ciężkim przebiegiem infekcji i powikłaniami, jak odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe.

Są one groźne dla maluchów, często kończą się pobytem w szpitalu (niemowlęta są bardziej podatne na odwodnienie niż starsze dzieci). Szczepionka pozwala tego uniknąć. Rotawirusy są bardzo zaraźliwe.

Warto pomyśleć o szczepieniu, gdy planujemy wysłać malucha do żłobka lub gdy ma starsze rodzeństwo.

Szczepionka jest podawana doustnie w 2 lub 3 dawkach (zależy od preparatu). Pierwszą trzeba podać przed ukończeniem 12. tyg. życia, kolejne do 24. lub 32. tyg. życia. Cena: ok. 250-350 zł za dawkę.

Bakterie rozprzestrzeniają się drogą kropelkową. Pneumokoki wywołują zapalenie uszu, płuc, zatok i opon mózgowo-rdzeniowych. Mogą powodować też groźną sepsę. Najbardziej na zakażenie narażone są maluchy poniżej 3 lat.

Szczepionkę przeciw pneumokokom warto podać dziecku, które chcemy wysłać do żłobka, przedszkola, które już tam chodzi lub ma tam rodzeństwo.

Od 2. do 6 miesiąca życia podaje się 3 dawki, później dawkę przypominającą. Gdy maluch skończy pół roku - 2 dawki + 1 w drugim roku życia. Dziecku powyżej roku - 2 dawki; powyżej 2. roku życia - 1 dawkę. Cena: ok. 330 zł za dawkę.

HPV to wirus brodawczaka ludzkiego. Przewlekłe zakażenie tym wirusem może spowodować raka szyjki macicy. Przenoszony jest drogą płciową. Na zakażenie najbardziej narażone są młode kobiety rozpoczynające współżycie.

Szczepionka zapobiega rozwojowi zmian przednowotworowych i nowotworowych szyjki macicy. Zabezpiecza nawet do 50 lat. Zalecane jest szczepienie dziewczynek przed inicjacją seksualną, nie wcześniej niż przed ukończeniem 9. roku życia.

Najkorzystniej w wieku 11-12 lat, wtedy odpowiedź immunologiczna na szczepionkę jest wyższa niż u starszych dziewcząt. Szczepić można do 26. roku życia.

Potrzebne są 3 dawki przyjęte w ciągu 6 miesięcy (360-400 zł za dawkę). Wiele samorządów prowadzi programy profilaktyczne, w ramach których szczepionka jest bezpłatna.

Szczepienie przeciw krztuścowi (+ przeciw błonicy i tężcowi, czyli DTP, w 4 dawkach od 2. do 18. miesiąca życia) i podanie uzupełnienia w wieku 6 lat, są obowiązkowe (refundowane). Jednak podanie kolejnej dawki przypominającej już nie.

Tymczasem po ok. 6-12 latach od szczepienia lub zachorowania, odporność zanika. Wtedy zalecane jest podanie kolejnej dawki przypominającej (nierefundowanej). Niewielu rodziców o tym wie. Dlatego ostatnio sporo dzieci w wieku 10-14 lat choruje na krztusiec.

Jest on zaraźliwy, wiąże się z silnym, wyczerpującym kaszlem. Powikłaniem może być np. zapalenie płuc. Całkowity powrót do zdrowia może trwać nawet kilka miesięcy.

Przypominająca dawka jest zalecana w 14. lub 19. roku życia. Cena ok. 120 zł.

Szczepienie zapobiega nie tyle samej chorobie, ale jej ciężkiemu przebiegowi. Dziecko uniknie swędzącej wysypki, trwałych śladów i groźnych powikłań, jak np. ropne zakażenia skóry, zapalenie opon mózgowych, mózgu, mięśnia sercowego, stawów.

Skuteczność szczepionki jest bardzo wysoka, przekracza 95 proc. Jeśli nawet zostanie podana w ciągu 3-4 dni od kontaktu z zakażoną osobą, choroba nie rozwinie się lub przebiegnie łagodnie.

Szczepić warto każde dziecko chodzące do żłobka, przedszkola, szkoły. W każdym wieku jest narażone na zarażenie od chorego rówieśnika, który jeszcze nie ma wysypki; wylęganie trwa 10 - 21 dni.

Można od 9. miesiąca życia. Niezależnie od wieku, potrzebne są 2 dawki. Pierwsza najlepiej między 12. a 18. miesiącem życia, druga od 6 tygodni do 3 miesięcy później. Można podać szczepionkę skojarzoną (łącznie przeciw odrze, śwince, różyczce i ospie MMR- -V). Cena ok. 200-250 zł za dawkę pojedynczej szczepionki.

Tekst: Aldona Kwiecińska