Testy DNA - ważne badania

Prawie każda z nas ma w rodzinie kogoś, kto chorował na nowotwór. Nie musiał to jednak być rak związany z genami. Szacuje się, że w wyniku genetycznej predyspozycji powstaje 30 proc. nowotworów złośliwych.

Testy DNA pozwalają oszacować ryzyko genetycznych raków: piersi i jajnika, jelita grubego, prostaty, płuca, nerki, tarczycy, żołądka oraz genetycznego czerniaka. Rodzaj badania dobiera genetyk. Konsultujemy się z nim w poradni genetycznej. Powinniśmy się tam zgłosić ze skierowaniem od onkologa, jeśli dotyczy nas jedna z poniższych sytuacji:

• Mamy raka piersi lub jajnika. w Młodo zachorowaliśmy na nowotwór złośliwy (dowolny).
• Chorujemy na raka, a w bliskiej rodzinie są przypadki tego samego lub innych nowotworów. W tych wypadkach wynik badania pomoże dopasować najlepszy rodzaj terapii antynowotworowej.

Testy DNA trzeba też zrobić, gdy:

• Jesteśmy zdrowi, ale w naszej bliższej i dalszej rodzinie pojawiały się nowotwory złośliwe. Badania możemy wykonać w ramach NFZ lub programów Minizdrowie sterstwa Zdrowia, decyzję o tym, czy test może być refundowany, podejmuje lekarz w poradni genetycznej. Wykonanie badań na raka piersi zaleca się też kobietom przed wszczepieniem implantów piersi i kobietom planującym stosowanie antykoncepcji hormonalnej. Jednak wtedy trzeba zapłacić samemu (około 300 zł). Podobnie jak wtedy, gdy jesteśmy zdrowi i rak nie występował w rodzinie.

Rezultat badania podaje nam lekarz. Jeśli nie mamy mutacji, to znaczy, że nie jesteśmy obciążeni. Ale i bez tego możemy zachorować na raka nieuwarunkowanego genetycznie. Nie wolno więc zapominać o standardowej profilaktyce. Jeżeli istnieje silna predyspozycja, otrzymamy specjalne zalecenia. Oto niektóre:

Rak piersi - co roku robimy rezonans magnetyczny i usg piersi. Nie stosujemy antykoncepcji hormonalnej ani HTZ.

Rak jajnika - raz w roku zgłaszamy się na usg przezpochwowe i sprawdzamy marker CA 125.

Rak jelita grubego - raz na dwa lata wykonujemy kolonoskopię Na pierwszą warto się zgłosić w wieku 20-25 lat.

Rak prostaty - co roku trzeba poddać się badaniu per rectum (przez odbyt). Należy też robić usg przezodbytnicze i oznaczać markery nowotworowe dla raka prostaty (PSA) z krwi.

Czerniak - wykonujemy badanie dermoskopowe. Częstotliwość ustala dermatolog. Zmiany ocenione przez specjalistę jako podejrzane - usuwamy. Ponadto unikamy słońca.

Rak płuca - obowiązuje bezwzględny zakaz palenia. Regularnie robimy tomografię komputerową płuc. Zaczynamy, gdy mamy o 10 lat mniej niż nasz krewny, kiedy zachorował.

Rak nerki - zgłaszamy się n a usg oraz tomografię komputerową jamy brzusznej.

Rak żołądka - raz w roku robimy gastroskopię, unikamy alkoholu, leczymy infekcję helicobacter pylori (bakteria ta wywołuje chorobę wrzodową).

Rak tarczycy -  schemat profilaktyczny zależy od rodzaju histopatologicznego nowotworu. Plan obejmuje badania hormonalne i obrazowe.

W ramach kontraktu z NFZ testy zrobimy m.in. w: Centrum Onkologii w Warszawie, Międzynarodowym Centrum Nowotworów Dziedzicznych w Szczecinie, Wojewódzkim Centrum Onkologii w Gdańsku, Centrum Onkologii w Krakowie, Centrum Genetyki Medycznej Genesis w Poznaniu. Więcej adresów placówek, gdzie można przeprowadzić testy zarówno bezpłatnie, jak i komercyjnie na: www.genetyka com (zakładka strefa pacjenta).