Wakacyjna pierwsza pomoc

Latem maluszek ciągle jest w ruchu: biega, szaleje na placu zabaw, kąpie się w morzu czy basenie, chodzi na długie spacery. Nawet jeśli będziesz miała oczy dookoła głowy, nie jesteś w stanie przewidzieć wszystkiego, dlatego smykowi może się przytrafić mniej lub bardziej poważny uraz.

W naszym poradniku znajdziesz praktyczne wskazówki, jak mu wtedy pomóc. Przeczytasz w nim również, w jakich przypadkach konieczna jest konsultacja lekarska. Ta wiedza pomoże ci zachować zimną krew i działać skutecznie.

Może do tego dojść nawet wtedy, gdy malec bawi się w płytkiej wodzie. Dziecko zaczyna kaszleć, krztusi się i z trudem łapie oddech. Jak należy zareagować w takiej sytuacji?

● Niemowlę ułóż na swoim przedramieniu na brzuchu i nasadą dłoni uderz je 5 razy pomiędzy łopatkami. Jeśli to nie pomoże, odwróć dziecko na plecki i 5 razy dwoma palcami uciśnij miejsce poniżej mostka. Powtarzaj 5 uderzeń między łopatki i 5 uciśnięć nadbrzusza. Rób to aż do skutku.

● Dziecko powyżej 1. roku życia pochyl do przodu i uderz 5 razy nasadą dłoni między łopatki. Gdy to nie przyniesie skutku, stań z tyłu za dzieckiem. Pod jego pachy wsuń swoje ręce. Prawą zaciśnij w pięść i ułóż w lewej dłoni. Tak zaciśnięte ręce połóż pomiędzy pępkiem a mostkiem i 5 razy mocno, ale z wyczuciem naciśnij na przeponę dziecka. Jeśli ta czynność nie przyniesie efektu, powtarzaj 5 uderzeń między łopatki i 5 uciśnięć nadbrzusza aż do skutku.

Jeżeli smyk straci przytomność, poproś kogoś, żeby zadzwonił po pogotowie. Oczekując na pomoc, natychmiast wykonaj 5 wdechów metodą usta-usta (a u niemowląt usta-nos). Następnie rób na zmianę 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 wdechy.

Wystarczy, że do oka malca dostanie się kilka ziarenek piasku, by zaczęło łzawić i zrobiło się czerwone. Jak najszybciej przepłucz je wtedy czystą wodą albo solą fizjologiczną (nie używaj do tego celu wody z morza, rzeki ani jeziora!). Poproś szkraba, żeby w trakcie zabiegu starał się nie mrugać. Możesz też spróbować usunąć ciało obce rożkiem chusteczki higienicznej zwilżonym wodą.

Gdy maluszek nadal trze oko albo skarży się na dyskomfort, zabierz go do specjalisty.

Dziecko, które zbyt długo przebywało na ostrym słońcu i doznało udaru, ma wysoką temperaturę (do 40ºC), gorącą, suchą skórę, zawroty głowy, nudności, wymioty i przyspieszone tętno. Malec jest ospały, czuje się zmęczony. Gdy szkrab ma takie objawy, połóż go w zacienionym miejscu.

Ręcznikiem zmoczonym chłodną wodą przecieraj całe jego ciało. Na czoło połóż mu kompres chłodzący. Podaj też maluszkowi do picia niegazowaną wodę.

Kontroluj temperaturę ciała brzdąca. Jeśli mimo twoich wysiłków nie spadnie w ciągu 2-3 godzin, zadzwoń po karetkę albo zawieź dziecko do szpitala. Bez zwłoki wezwij także pomoc, gdy smyk straci świadomość.

To częsta kontuzja u dzieci. Na ogół jest konsekwencją tego, że szkrab się pośliźnie (np. na mokrym pomoście), a jego ręka lub noga wygną się w nienaturalny sposób. Gdy do tego dojdzie, malucha musi obejrzeć specjalista. Zanim do niego dotrzecie, na urażone miejsce przyłóż chłodny okład i unieruchom kończynę np. chustą. Unieś nieco obolałą nogę lub rączkę maluszka. To powinno zahamować powiększanie się opuchlizny.

W przypadku skręcenia zawsze niezbędna jest konsultacja medyczna. Dlatego po unieruchomieniu kończyny zabierz dziecko na ostry dyżur chirurgiczny. Może się bowiem okazać, że trzeba będzie założyć gips.DRZAZGA W PALCU Każda drzazga, niezależnie od tego, czy jest to kawałeczek drewna czy kolec ostu, sprawia dziecku duży ból. Postaraj się zatem jak najszybciej ją wyjąć.

Zanim to zrobisz, posmaruj paluszek maścią Emla (wtedy poczekaj godzinę, a dopiero potem zabierz się za wyjmowanie drzazgi) lub przyłóż do niego kostkę lodu. Dzięki temu ból przy usuwaniu ciała obcego będzie mniejszy. Następnie ostrą zdezynfekowaną (np. spirytusem) igłą zrób malutkie nacięcie i spróbuj wyjąć drzazgę pęsetą. Po zabiegu rączkę, w której tkwiła drzazga, umyj dokładnie wodą z mydłem.

Jeśli drzazga znajduje się głęboko lub nie udaje ci się usunąć jej samodzielnie, idź z maluchem do chirurga. Jest to konieczne również wtedy, gdy znajduje się ona pod paznokciem albo blisko zgięcia paluszków.

Dochodzi do niego, gdy brzdąc się przewróci na twardej nawierzchni, np. podczas jazdy na rowerku. W miejscu stłuczenia zazwyczaj pojawia się bolesny obrzęk. Przyłóż na niego zimny okład, zrobiony chociażby z lodu zawiniętego w ręcznik.

Obserwuj malca. Jeśli w ciągu dwóch dni od powstania urazu zauważysz, że opuchlizna się powiększa, a ból nie mija, koniecznie skonsultuj się z pediatrą lub ortopedą.

Z małą ranką łatwo poradzisz sobie sama. Miejsce skaleczenia przemyj wodą z mydłem i zdezynfekuj je np. Octeniseptem. Załóż plaster z opatrunkiem. Jeśli dziecko nadal krwawi, zatamuj ranę jałowym gazikiem.

Umów malca na wizytę, jeżeli miejsce skaleczenia nie zagoi się w ciągu kilku dni lub gdy z ranki zacznie sączyć się ropa.

Starsze dziecko, któremu leci z noska krew, poproś, by go wydmuchało. U młodszego możesz użyć gruszki. Następnie posadź sobie malca na kolanach i pochyl mu głowę do przodu (nie do tyłu, bo krew spływająca do gardła może spowodować zakrztuszenie!).

W okolicy zatok przyłóż maluszkowi chłodny okład z pieluszki zamoczonej w zimnej wodzie. By zmniejszyć krwotok, na ok. 10 minut zaciśnij nosek szkraba (w tym czasie będzie oddychał buzią i wypluwał krew).

Pediatra powinien zobaczyć dziecko, jeśli krew leci mu z nosa ponad pół godziny lub gdy krwotoki się powtarzają.

Po ugryzieniu malucha przez osę, skóra jest opuchnięta i zaczerwieniona. Żeby przynieść ulgę dziecku, w miejscu użądlenia przyłóż mu zimny okład. Możesz też przygotować kompres z łyżki stołowej octu i szklanki wody. Zanurzaj w takim roztworze gaziki, a następnie przykładaj je w miejscu ukąszenia.

Jeśli maluch jest uczulony na jad owadów, mogą pojawić się u niego duszności, a nawet utrata przytomności. Gdy tak się stanie, musisz natychmiast wezwać pogotowie.

Nie da się ustrzec dziecka przed każdym urazem czy dolegliwością, ale wielu z nich można uniknąć. Oto ważne zalecenia:

• Smykowi, który jeździ na rowerku, zawsze zakładaj kask. Upadki na głowę są niebezpieczne.
  
• Omijaj plażę w godzinach 11.00-15.00. Wtedy właśnie jest największe ryzyko udaru słonecznego.
  
• W pobliżu wody nie spuszczaj dziecka z oka. Nie ma przy tym znaczenia, czy jest to morze czy brodzik.
  
• Dbaj, by twój telefon był sprawny i naładowany. Kiedy trzeba wezwać pogotowie, liczy się każda minuta.

Konsultacja: dr Barbara Gierowska-Bogusz, pediatra, neonatolog z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Tekst: Maria Skrzypek