Uczniowskie tornistry i plecaki ważą za dużo, tymczasem masa tornistra na plecach nie powinna przekraczać 10-15 procent masy ciała dziecka.
Za ciężki plecak to bóle kręgosłupa wynikające z przeciążenia mięśni i nieprawidłowej postawy, co skutkuje niekorzystnymi zmianami całego układu kostno-mięśniowego. Te zostaną z dzieckiem już do końca życia, a są tym groźniejsze, że dochodzi do nich w trakcie wzrostu dziecka.
Badania przeprowadzone przez Główny Inspektorat Sanitarny na grupie 115 tys. dzieci dowiodły, że przeciętny polski tornister, z pełnym wyposażeniem waży 4 kilogramy. To średnia ogólna wartość wśród różnych grup wiekowych. Badanie to wykazało, że najbardziej przeciążeni są uczniowie najmłodsi.
Akcja "Ważymy uczniowskie plecaki" przeprowadzona w Zespole Szkół w Zawadach (woj. podlaskie), w ramach której w sumie na wagę trafiło 126 plecaków wykazała, że w klasach I-III 35 proc. dzieci nosiło na plecach ciężar większy niż 15 procent masy ich ciał, w klasach IV-VI było to już 46 proc. Wśród dzieci uczących się w tej pierwszej grupie najcięższy, w pełni wyposażony, tornister ważył 7 kg, a wśród starszych - 8,3 kg.
Cena i atrakcyjny wygląd nie powinny być jedynymi wytycznymi, którymi kierują się rodzice przy wyborze tornistra szkolnego. Najistotniejszą rolę odgrywa przede wszystkim jego waga, konstrukcja i możliwość regulacji szelek. Zdaniem specjalistów plecak z zawartością nie może ważyć więcej niż 10-20 proc. masy ciała dziecka. Dlatego wybierając plecak warto zwrócić uwagę, na jego wagę. Dobrym przykładem są tornistry Step by step, których waga w modelach LIGHT i LIGHT 2 wynosi tylko 900 gram.
Tylna ścianka plecaka powinna być usztywniona, a szelki wzmocnione dodatkową warstwą materiału. Źle dobrany i przepełniony tornister obciąża kręgosłup i przyczynia się do rozwoju wad postawy.
Optymalne obciążenie plecaka według zaleceń to w przypadku dziecka do 13 roku życia - do 10 proc. masy ciała. Czyli jeżeli dziecko waży 30 kg, to plecak z zawartością powinien ważyć do 3 kg. W przypadku dziecka powyżej 13 roku życia obciążenie może wynosić już do 15 proc. masy ciała, czyli w przypadku dziecka o masie 50 kg - do 7,5 kg. Dla starszej grupy dzieci, sprawdzonym rozwiązaniem są plecaki Coocazoo, które ważą, w zależności od modelu, od 900 do tylko 1400 gram.
Ciężar tornistrów na bieżąco powinni kontrolować nauczyciele i rodzice. Szkoła musi też zapewnić uczniom możliwość pozostawienia części przyborów szkolnych i podręczników w salach lekcyjnych lub w indywidualnych szafkach. Ciężar w plecaku należy rozkładać równomiernie przez wkładanie książek jak na półce, zaczynając od najcięższych przy plecach. Dobre tornistry są wyposażone w specjalne kieszenie, które pozwalają ustabilizować cięższe książki lub przedmioty z tyłu plecaka.
Dzięki takiemu rozmieszczeniu tornister nie będzie ciągnąć dziecka w tył i tym samym wykrzywiać jego kręgosłupa. Szelki oprócz standardowej regulacji na wysokości ramion powinny być wyściełane miękkim materiałem. Lekarze alarmują, że plecak przewieszony przez jedno ramię prowadzi do bocznego skrzywienia kręgosłupa. Dlatego dziecko powinno nosić plecak na obu ramionach.
